گروه خودرو - پس از هفته‌ها تب‌و‌تاب و گمانه‌زنی، ساختمان پاستور میهمان جدیدش را شناخت تا سکان هدایت کشور به مدت چهار سال به دست وی سپرده شود. از مردم عادی گرفته تا بازاریان و سیاستمداران و صنعتگران، همه و همه منتظر ۲۵ خرداد بودند تا ببینند رییس‌جمهور جدیدشان کیست و چه نسخه‌ای برای آینده کشور به خصوص در دو حوزه مهم و چالش برانگیز سیاسی و اقتصادی خواهد پیچید و در این بین، فعالان صنعت خودرو نیز با حساسیتی خاص پیگیر انتخابات یازدهم بودند. حساسیت اهالی این صنعت از آن رو بود که خودروسازی در حال حاضر سخت‌ترین روزهای خود را طی دو دهه اخیر می‌گذراند و آنها این «روزهای سخت» را مولود برنامه و عملکرد سیاسی و اقتصادی دولت در هشت سال گذشته می‌دانند و حالا منتظرند تا دولت جدید کلید را در قفل مشکلات بیندازد و راه تولید را هموار کند. آن طور که فعالان صنعت خودرو می‌گویند، اصلی‌ترین مشکل حال حاضر این صنعت کمبود نقدینگی است که خود از چالش‌های سیاسی اقتصادی کشور سرچشمه می‌گیرد، پس رییس‌جمهور جدید باید ابتدا کلید در قفل سیاست بیندازد و آنگاه به سراغ قفل اقتصاد برود. به گفته اهالی خودروساز و همچنین برخی کارشناسان اقتصادی، اصلی‌ترین مشکل حال حاضر کشور «اقتصاد» است، حال آنکه تا سیاست خارجی اصلاح نشود و تحریم‌ها روند نزولی به خود نگیرند، نباید انتظار بهبود اوضاع اقتصادی را داشت. بدون تردید، تا وقتی روابط ایران و غرب تیره و تار باشد، نمی‌توان قفل اقتصاد را باز کرد، چه آنکه اگر تحریم‌ها نبودند، تولید صنایع کشور به خصوص خودروسازی، افتی شدید را به خود نمی‌دید. تحریم‌ها جدای از اینکه سبب شدند کمتر شرکت خارجی با خودروسازی ایران تجارت دو جانبه داشته باشد، تامین قطعات را نیز با چالشی بزرگ روبه‌رو ساختند، چالشی که به نوبه خود تولید را محدود کرد. این البته همه مشکل نبود، چه آنکه تحریم‌ها نقل و انتقال پول را محدود کردند و اجازه ندادند قطعه‌سازان و خودروسازان سر وقت و بدون دردسر تامین قطعات و مواد اولیه موردنیاز خود را انجام دهند. تحریم‌ها همچنین افزایش شدید نرخ ارز را نیز به دنبال داشتند، موضوعی که رشد هزینه تولید خودروسازان را به دنبال داشت. با این اوضاع، فعالان صنعت خودرو معتقدند دولت جدید باید بهبود روابط خارجی را در راس برنامه‌هایش قرار دهد زیرا تنها از این راه می‌توان پیچ تحریم‌ها را شل کرده و راه نفس اقتصاد کشور را باز کرد. آنها اما از سیاست‌های اقتصادی نیز به عنوان دیگر چالش دولت جدید با صنعت خودرو یاد می‌کنند و معتقدند در راس آنها باید سیاست‌های بانک مرکزی در حوزه‌های پرداخت تسهیلات مالی و سود بانکی و همچنین ارز، اصلاح شود. به اعتقاد فعالان صنعت خودرو، سیاست‌های هشت سال گذشته دولت در بخش اقتصاد یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد هزینه‌های تولید خودرو در کشور به شمار می‌رود و طبعا رییس‌جمهور جدید برای حل این مساله باید به دنبال اصلاح سیاست‌های اقتصادی پیشین باشد. در حال حاضر مسائلی مانند کمبود تسهیلات بانکی، پرداخت محدود ارز مرجع به خودروسازان و قطعه‌سازان و همچنین نرخ بالای بهره بانکی را باید تاثیرگذارترین عوامل داخلی در رشد هزینه تولید خودرو به حساب آورد که در کنار تحریم‌ها سبب شدند قیمت خودرو رشدی بی سابقه و خارج از تصور را تجربه کند. نگاهی کلی به صنعت خودرو کشور نشان می‌دهد که «تولید» شرایط مناسبی را به خود نمی‌بیند و تیراژ خودروها با افت شدید روبه‌رو است و همچنین منحنی قیمت‌ها نیز روندی صعودی را در پیش گرفته است. در این شرایط، نه مشتریان راضی هستند و نه خودروسازان، زیرا اولی با کمبود خودرو و قیمت بالا رو در رو است و دومی نیز با مشکلات تولید باید دست و پنجه نرم کند. همین است که هم مشتریان و هم صنعت خودرو چشم انتظار آغاز به کار دولت جدید هستند تا شاید ورق برگردد و با بهبود روابط سیاسی کشور و به کارگیری سیاست‌های اقتصادی بهتر و کارآمدتر، اوضاع قابل تحمل‌تر و بلکه رضایت بخش شود. اما موضوع بسیار مهم دیگری که از آن با عنوان چالش دولت جدید با صنعت خودرو یاد می‌شود، «قیمت‌گذاری» است. هم اکنون قیمت خودرو توسط شورای رقابت و با هماهنگی خودروسازان تعیین می‌شود و خودروسازان معتقدند قیمت‌گذاری باید آزاد و دست خود آنها باشد. این در شرایطی است که سیاست دولت در هشت سال گذشته بر محور تثبیت قیمت و بعدها نیز دخالت در قیمت‌گذاری چرخیده و حالا خودروسازان امیدوارند دولت جدید دست از سر قیمت بردارد. به گفته آنها، یکی از دلایل افت تیراژ این است که خودروها با ضرر به تولید می‌رسند و از همین رو نقدینگی لازم به دست شان نمی‌رسد که به واسطه آن، پول قطعه‌سازان را بدهند و تامین قطعه کرده و تیراژ را بالا ببرند. احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان: دولت در قیمت خودرو دخالت نکند آقای نعمت‌بخش انتظار دارید رییس‌جمهور بعدی در صنعت خودرو دخالت داشته باشد یا خیر؟ ما انتظار داریم که رییس‌جمهور بعدی به اقتصاد آزاد فکر کند و به جای دخالت‌های نابجا مانند تعیین قیمت، فضای کسب‌و‌کار را فراهم کند. ما انتظار داریم اگر دخالتی هم قرار است صورت بگیرد در جهت اصلاح روابط بین‌الملل باشد تا بار فشارهای بین‌المللی کاهش پیدا کند. فکر می‌کنید چالش اصلی رییس‌جمهور آینده با صنعت خودرو چه خواهد بود؟ نرخ ارز، قیمت‌گذاری و ایجاد فضای کسب‌و‌کار از اصلی‌ترین چالش‌های صنعت خودرو هستند. چند نرخی بودن نرخ ارز یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی است که توسط دولت باید حل شود. با ایجاد و بهبود فضای کار و سپردن بحث قیمت‌گذاری به NGO‌های مردمی و غیردولتی این چالش‌ها قابل حل خواهند بود. فکر می‌کنید کاهش تعرفه واردات می‌تواند به منزله تهدیدی برای صنعت خودرو باشد؟ چراکه تولید داخلی هم در حال حاضر بسیار تضعیف شده است. با توجه به اینکه دولت مشکل ارز دارد و از طرفی واردات هم ارزبری بالایی خواهد داشت، شاید دولت تصمیماتی برای کنترل واردات بگیرد، اما اگر چنین تصمیمی هم گرفته شود به خاطر صنعت خودرو نخواهد بود، بلکه صرفا برای جلوگیری از خروج ارز خواهد بود. دولت آینده برای نجات تولید خودرو چه کار می‌تواند بکند؟ رعایت قانون و احترام به آن می‌تواند در حل مشکلات بسیار تاثیرگذار باشد، زیرا در دولت فعلی ما شاهد بی‌قانونی‌های زیادی بودیم. برای مثال مصوبات زیادی برای صنعت خودرو ابلاغ شد که دستگاه‌های اجرایی آنها را جدی نگرفتند. دولت بعدی اگر بتواند فراجناحی عمل کند و از نیروهای کاردان برای بهبود اوضاع صنعت خودرو استفاده کند، بهترین اتفاق‌ها رخ خواهد داد. بزرگ‌ترین مشکل صنعت خودرو از نظر شما چیست؟ مشکلات صنعت خودرو الان بسیار ویژه است، اما بوروکراسی اداری بزرگ‌ترین رنج صنعت خودرو است. به دریافت تسهیلات در دولت آینده امیدوار هستید؟ اگر دولت بعدی قانونمند باشد می‌توان به این موضوع امیدوار بود. دولت آینده می‌تواند به صنعت خودرو برای افزایش درآمد‌های غیرنفتی امیدوار باشد؟ صنعت خودرو در سال ۹۱ با ۲۷ هزار میلیارد تومان بعد از صنعت نفت بالاترین درآمدزایی را برای کشور داشته و این نشان‌دهنده اهمیت این صنعت است، اهمیتی که خارجی‌ها آن را فهمیدند و تحریم کردند، اما متاسفانه خودمان اهمیت آن را متوجه نشدیم و کاری برایش نکردیم. صنعت خودرو برای افزایش درآمدهای غیرنفتی می‌تواند تاثیرگذار باشد، اما با وضعیت فعلی نه. محمدرضا نجفی منش، عضو انجمن قطعه‌سازان: دولت جدید، سود بانکی را اصلاح کند بزرگ‌ترین چالش رییس‌جمهور جدید با صنعت خودرو چه خواهد بود؟ شما بپرسید بزرگ‌ترین انتظار ما از رییس‌جمهور جدید چیست تا جواب بدهم. خب چیست؟ اینکه در قیمت خودرو دخالت نکند. ما از رییس‌جمهور جدید می‌خواهیم نام «خودرو» را از لیست کالاهای انحصاری شورای اقتصاد بیرون بیاورد تا خودروسازان خود قیمت‌گذاری کنند. موضوع دیگر که اتفاقا خیلی مهم به شمار می‌رود، بهبود ارتباط کشور با خارج است، چون فقط از این راه می‌توان تحریم‌ها را کم کرد و سر و سامانی به وضع اقتصاد داد. باید کاری کرد که فشار تحریم‌ها بر صنعت کشور به خصوص خودروسازی کم شود چون این موضوع یکی از موانع اصلی تولید است. به جز تحریم‌ها، با موانع دیگری در راه تولید روبه‌رو هستیم؟ سیاست‌های اقتصادی داخل نیز خود یکی از موانع اصلی تولید به شمار می‌روند. قوانینی که بانک مرکزی در نظر گرفته، اجازه نمی‌دهد تولید روند عادی خود را طی کند. در حال حاضر با توجه به مشکلات موجود، نیاز صنعت خودرو به نقدینگی سه برابر شده و این موضوع با سیاست‌های بانک مرکزی نمی‌خواند. در مورد نرخ ارز چطور؟ فکر می‌کنید دولت جدید در این مورد چه سیاستی را باید دنبال کند؟ نرخ ارز ثابت باشد، ما حرفی نداریم، اما اینکه پشت سر هم نوسان داشته باشد، خوب نیست. وقتی نرخ ارز ثابت باشد (حالا با هر قیمتی) صنعتگران می‌توانند برای آینده برنامه‌ریزی کنند و حداقل تکلیف خود را می‌دانند. من به شخصه معتقدم مسائل مهم‌تر از نرخ ارز هم داریم، مثل سود بانکی و حذف قوانین سختگیرانه بانک مرکزی. الان در بسیاری از کشورها نرخ سود بانکی یک یا حتی کمتر از یک درصد است، اما ما باید بالای ۳۰ درصد سود به بانک بدهیم و این خود یکی از موانع تولید است. باور کنید اگر نرخ سود بانکی اصلاح شود، ما با تعرفه ۱۰ درصد هم مشکلی نداریم. ما ظرفیت‌های زیادی برای رشد تولید داریم و فقط باید به آنها فرصت شکوفا شدن بدهیم. نکته دیگر اینکه بانک مرکزی برای گشایش اعتبار و خرید مواد اولیه، ۱۳۰ درصد اصل پول را از ما طلب می‌کند که این نیز یکی دیگر از موانع تولید محسوب می‌شود که رییس‌جمهور جدید باید فکری به حال آن بکند. به نظر می‌رسد یکی دیگر از چالش‌های حال حاضر صنعت خودرو، محدودیت سرمایه‌گذاری خارجی است. به نظر شما رییس‌جمهور جدید برای رفع این مساله چه باید بکند؟ ما اگر می‌خواهیم سرمایه‌گذار خارجی جدید وارد کشور شود باید حواسمان به سرمایه‌گذاران فعلی باشد که اذیت شان نکنیم. مثلا همین رنوی فرانسه که در ایران سرمایه‌گذاری کرده را کاری نکنیم که از کرده اش پشیمان شود، آنگاه قطعا سرمایه‌گذاران جدید نیز خواهند آمد. البته یادمان باشد ورود سرمایه‌گذار جدید در گرو بهبود روابط سیاسی کشور با جامعه بین‌الملل نیز هست. ما باید با دنیا بده و بستان داشته باشیم و از راه تعامل سازنده، صنعت داخل را ارتقا بدهیم. سعید خاکساری، عضو هیات علمی دانشگاه علامه: دولت از مشتریان خودرو حمایت کند عملکرد دولت‌های گذشته را در حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان چطور ارزیابی می‌کنید؟ سه دهه است که مردم برای داشتن یک خودروی با کیفیت در انتظار هستند، خودرویی که ایمن باشد و البته قیمت مناسبی نیز داشته باشد، اما طی سال‌های گذشته هیچ کدام از دولت‌ها به خواسته مردم پاسخ نداده‌اند و همواره منافع خودروسازان در نظر گرفته‌اند. فکر می‌کنید دولت آینده برای حفظ حقوق مصرف‌کننده باید چه موضعی داشته باشد؟ دولت آینده باید موضعش را نسبت به حق مردم و حق اقتصاد صنعت خودرو مشخص کند، زیرا طی سال‌های گذشته نه تنها مردم و مصرف‌کنندگان ضرر کرده‌اند بلکه اقتصاد ملی هم ضرر و زیان زیادی به همراه داشته است؛ در واقع محصولی که تولید شده است نه کیفیت داشته و نه مزیت رقابتی. دولت باید حمایت از مصرف‌کننده و تولید کننده را به صورت واقعی و نه در حد شعار، مد نظر قرار دهد. دولت آینده باید انحصار همه جانبه صنعت خودرو را به طور کامل پایان دهد تا مصرف‌کننده بتواند به حقوق واقعی خود دستیابی داشته باشد. مشکل تولید ما کجاست؟ بی‌کیفیت بودن تولیدات داخلی بزرگ‌ترین مشکل است که باعث شده بیشتر درآمدها به جیب خودروسازان آسیای جنوب شرقی ریخته شود. دخالت دولت در تعیین قیمت‌ها را تا چه حد تاثیرگذار می‌دانید؟ رییس جمهور دولت دهم هم مثل قبلی‌ها هیچ قیمتی را کنترل نکرد. تنها کاری که انجام شد حمایت غیرمستقیم از خودروسازان بود؛ چراکه قیمت‌ها افزایش زیادی پیدا کردند و در نهایت هم به صورت نمایشی ۱۰ درصد کاهش یافت، در حالی که این توقع مردم از دولت نبود.