امیدهایی که برای کاهش قیمت خودرو به‌وجود آمد

گروه خودرو- به نظر می‌رسد از اوج گرفتن خسته شده و با فاصله‌ای که از قله‌های اوج گرفته است، خوش‌بینی این روزها را بیش از پیش کرده است. این دلار است که این روزها از پرواز در اوج خسته شده و بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری کاهشی نزدیک به ۱۰ درصدی را تجربه می‌کند، کاهشی که به گفته کارشناسان ارزی در طول سال گذشته بی‌سابقه بوده است. با توجه به روند کاهشی نرخ ارز طی روزهای گذشته این امید ایجاد شده است که کابوس یک ساله خودروسازان از روند افزایشی نرخ ارز پایان یابد، هرچند به نظر می‌رسد رهایی از این کابوس کار آسانی نباشد، اما کمرنگ‌تر شدن آن می‌تواند آرامش را به خودروسازان بازگرداند. اما از آنجایی که کاهش شدید تولید خودرو با افزایش نرخ ارز از سال گذشته آغاز شد و در پی آن قیمت‌ها نیز افزایش یافت، حالا و با کاهش نرخ ارز این سوال پیش می‌آید که آیا کاهش نرخ ارز منجر به افزایش تولید یا کاهش قیمت‌ها می‌شود؟ کم کم روال عادی خواهد شد دبیر انجمن خودروسازان ایران کاهش نرخ ارز را در بهبود شرایط خودروسازان یا حتی کاهش قیمت‌ها بی‌اثر نمی‌داند. احمد نعمت‌بخش در این رابطه عقیده دارد که کاهش نرخ ارز فشار نقدینگی موجود بر دوش خودروسازان را کم خواهد کرد ضمن اینکه ممکن است به این واسطه خودروسازان از زیان هم خارج شوند. او با اشاره به اینکه خودروسازان در حال حاضر خریدهای زیادی با نرخ ارز هفته‌های گذشته داشته‌اند، می‌گوید: برای کاهش قیمت باید صبر کنیم تا خریدهای پیشین که با دلارهای گران‌قیمت انجام شده است تمام شود، بنابراین اگر قرار باشد کاهش قیمتی رخ بدهد باید منتظر وارد شدن خریدهای با ارز ارزان‌تر به چرخه تولید باشیم. نعمت‌بخش ثبات نرخ ارز و تک نرخی شدن آن را بیش از هر چیز دیگری دارای اهمیت می‌داند. او در این رابطه می‌گوید: از دولت جدید انتظار داریم با تک نرخی کردن ارز، فساد و رانتی را که از دو نرخی بودن آن وجود دارد از میان بردارد. اما با کاهش نزدیک به ۱۰ درصدی نرخ ارز، انتظار چه میزان کاهش قیمت برای خودروها وجود دارد؟ خصوصا خودروهای ارزبر که تولیدشان ارتباط مستقیم با نرخ ارز دارد و خودروسازان عقیده دارند که قیمت این خودروها باید بر اساس نرخ ارز آزاد تعیین شود، آیا خودروسازان کاهش نرخ ارز را برای تعیین قیمت خودروهای ارزبر در نظر می‌گیرند؟ نعمت‌بخش در پاسخ به این سوال به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: با توجه به کاهش ۱۰ درصدی نرخ ارز، قیمت خودرو، خصوصا خودروهای ارزبر می‌تواند ۷ تا ۸ درصد کاهش پیدا کند، اما از آنجایی که فروش ما طی این مدت با زیان همراه بوده تا زمانی که ما از زیان خارج نشویم نمی‌توانیم برای کاهش قیمت‌ها اقدام کنیم. او با اشاره به تامین محدود ارز مبادله‌ای توسط دولت برای خودروسازان (چیزی حدود ۱۰ درصد از نیاز خودروسازان)، جبران زیان خودروسازان را زمان‌بر اعلام می‌کند. اما نعمت‌بخش در حالی کاهش ۷ تا ۸ درصدی قیمت را قابل تصور می‌داند که مرتضی شفیعی، معاونت مهندسی و کیفیت سایپا با اشاره به اینکه قیمت محصولات خودروسازان بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای تعیین می‌شود و اصولا دولت به این موضوع اعتقاد دارد که خودروسازان ارز مبادله‌ای دریافت کرده‌اند، معتقد است که کاهش قیمت فعلی نرخ ارز آزاد بر قیمت خودرو بی‌اثر خواهد بود. تحریم‌ اثر کاهش نرخ ارز را خنثی می‌کند تا این‌جای ماجرا، احتمال کاهش قیمت خودرو به واسطه کاهش نرخ ارز غیر‌ممکن ارزیابی می‌شود و در مواقعی هم که این احتمال مطرح می‌شود با اما و اگرهای زیادی همراه است. ولی یک «اما»ی مهم‌تری هم بر سر راه کاهش قیمت یا افزایش تولید خودرو به واسطه کاهش قیمت ارز وجود دارد که عضو انجمن قطعه‌سازان به آن اشاره می‌کند. محمد رضا نجفی‌منش احتمال کاهش قیمت‌ها را بعد از ۳ یا ۴ ماه آینده رد نمی‌کند، اما به مشکل جدی‌تر از ارز اشاره می‌کند، مشکلی که با وجود آن تمام شیرینی کاهش نرخ ارز از بین می‌رود. نجفی‌منش در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر دغدغه اصلی ما تحریم‌هایی است که به تازگی از سوی آمریکا برای خودروسازی کشور تشدید شده است. او در ادامه می‌گوید: حالا اگر ارز هم وجود داشته باشد، مشکل خرید کالا وجود دارد؛ چرا که با وجود تحریم‌های جدید هزینه تبادلات خودروسازان افزایش چشمگیری پیدا کرده است که این در حال حاضر مشکل عمده ماست. او با اشاره به اینکه خرید کالاهای مورد نیاز خودروسازان در حال حاضر با قیمت بالاتری انجام می‌شود می‌گوید که هیچ بعید نیست قیمت خودرو طی چند ماه آینده با افزایش هم رو به رو شود. نجفی منش احتمال کاهش قیمت بعد از کاهش نرخ ارز را در شرایطی ممکن می‌داند که شرایط عادی و به دور از تحریم باشد، اما به نظر می‌رسد عضو انجمن قطعه سازان حتی با وجود کاهش نرخ ارز خیلی به اوضاع خوش‌بین نیست و پیش‌بینی می‌کند که بعید نیست به دلیل تشدید تحریم‌ها، خودروسازها تا چند وقت دیگر همین میزان تولید را هم نداشته باشند آن وقت است که با کمتر شدن عرضه خودرو قیمت‌ها به طور طبیعی افزایش پیدا خواهند کرد. زمان همه چیز را تعیین خواهد کرد زمان همه چیز را تعیین خواهد کرد، این حرف بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو است. سعید لیلاز، کارشناس مسائل اقتصادی نیز با همین عقیده و تاکیدبر این نکته که در کوتاه‌مدت تغییری ایجاد نخواهد شد به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: مشکلات خودروسازان صرفا از نرخ ارز ناشی نمی‌شود که با کاهش آن انتظار بهبود تولید یا قیمت‌ها را داشته باشیم ما باید دیگر مشکلات خودروسازان نظیر مسائل بانکی یا مساله مدیریت را هم در نظر بگیریم. از سوی دیگر به گفته برخی از فعالان بازار با کاهش نرخ ارز، قیمت خودرو با کاهشی نسبی همراه بوده است، اما این کاهش قیمت موجب افزایش خرید و فروش نشده است؛ بلکه معاملات را در سطح بازار خودرو قفل کرده است. در همین زمینه لیلاز این اتفاق را ناشی از اثر روانی کاهش نرخ ارز می‌داند و عقیده دارد که هر اتفاق یا تحولی که بخواهد رخ بدهد زمان می‌برد. زمانی که او برای ایجاد این تحول در قیمت یا تولید خودرو پیش‌بینی می‌کند ۸ ماه تا یک سال است، اما لیلاز با اشاره به کاهش شدید عرضه خودرو و بالا بودن تقاضا، امکان کاهش قیمت را تنها در صورتی ممکن می‌داند که علاوه بر حل شدن سایر مسائل، عرضه نیز افزایش پیدا کند. کاهش نرخ ارز، هیجانی زودگذر اما تاثیر کاهش نرخ ارز بر بازار وارداتی‌ها چگونه خواهد بود؟ یک واردکننده خودرو انتقال تاثیر کاهش قیمت ارز بر قیمت وارداتی‌ها را خیلی سریع نمی‌خواند. این واردکننده با اشاره به چند ماهه بودن فرآیند واردات خودرو می‌گوید: اگر ما در شرایطی قرار داشتیم که واردات خودرو رونق داشت و دائما خودرو وارد می‌شد، آن وقت امکان پیش رفتن با نوسانات ارزی وجود داشت، اما حالا و با وجود کاهش تنوع واردات و ممنوعیت‌های فراوان چنین هماهنگی با نوسانات نرخ ارز وجود ندارد. او در نهایت از کاهش نرخ ارز و انتظار کاهش قیمت خودرو با عنوان هیجانات بازار نام می‌برد و می‌گوید: بازار با تثبیت فعال می‌شود نه با نوسانات؛ چراکه نوسانات معمولا به بازار منتقل نمی‌شود و باعث متوقف شدن خرید و فروش از سوی خریدار یا فروشنده می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد توقف خرید و فروشی که فعالان بازار از آن می‌گویند، عکس‌العملی است که در انتظار تثبیت شرایط ایجاد شده است. حال باید دید که روند کاهش قیمت ارز به همین صورت ادامه خواهد داشت و این روند به تثبیت نرخ ارز خواهد انجامید؟ چراکه تنها در این صورت است که می‌توان بر تاثیر کاهش نرخ ارز بر وضعیت صنعت خودرو، افزایش تولید خودرو و کاهش قیمت‌ها امید داشت.