مدیر پروژه دوگانهسوز کردن محصولات ایرانخودرو:
افت توان در موتور دوگانهسوز و پایهگازسوز طبیعی است
حمیدرضا بهداد
یکی از مشکلات مهم و اساسی استفاده از خودروهای دوگانهسوز، کمبود جایگاههای سوخت CNG در کشور است. به طوری که حتی در برخی استانها مردم هنوز این جایگاهها را به چشم خود ندیدهاند.
قسمت دوم
حمیدرضا بهداد
یکی از مشکلات مهم و اساسی استفاده از خودروهای دوگانهسوز، کمبود جایگاههای سوخت CNG در کشور است. به طوری که حتی در برخی استانها مردم هنوز این جایگاهها را به چشم خود ندیدهاند. مثلا در استان بزرگی مانند سیستان و بلوچستان هنوز شبکه گاز شهری هم وجود ندارد، چه رسد به جایگاه CNG که با توجه به این موضوع احتمال احداث و راهاندازی جایگاههای CNG در این استان، در آینده نزدیک بسیار بعید به نظر میرسد. از سویی دیگر شرکتهای خودروساز نیز که مقید به تولید محصولات صرفا گازسوز شدهاند، پیوسته در حال افزایش تولیدات دوگانهسوز خود هستند که به رغم ادعای آنها مبنی بر تهیه کیت و مخزن به تناسب میزان تولید و حتی مازاد بر نیازشان، در عمل این ادعا به آیندهای دور نسبت داده میشود. به طوری که مشتریانی هم که در گذشته خودروهای دوگانهسوز خریداری کردهاند، در انتظار تحقق وعده خودروسازان مبنی بر نصب کیت و مخزن روی خودروهای خود هستند. از طرفی به فرض درست بودن ادعای خودروسازان مبنی بر تهیه کلیه اقلام مورد نیاز خودروهای دوگانهسوز و تحویل به موقع آنها به متقاضیان، این میزان تولید به هیچ وجه با تعداد جایگاههای CNG موجود در کشور تناسب ندارد و در حال حاضر نیز شاهد ترافیک خودروهای گازسوز در جایگاههای CNG هستیم.
از سوی دیگر خودروسازها برای بالا بردن توان موتور خودروی دوگانهسوز، به تولید و طراحی موتور ملی روی آوردند، موتور ملی که تنها ملی بودن را یدک میکشد و حتی تولیدکنندگان موتور مذکور بنا ندارند که جزء محصولات خود آن را بر خودروی داخلی دیگری نصب کنند. بنابراین طرح دوگانهسوز کردن خودروها که هر ارگان و نهادی برای پیشبرد آن وظیفهای پذیرفته و با هزینه دولتی برای عملیاتی کردن طرح، تلاش وافری میکند، باید هماهنگ و همسان با یکدیگر پیش رود که ناهماهنگی امروز خبر از مشکلات و معضلاتی میدهد که در آیندهای نزدیک نمود خواهد داشت. اولین قسمت از مصاحبه با علیرضا فیضبخش، مسوول پروژه دوگانهسوز کردن محصولات ایرانخودرو که یکشنبه گذشته در روزنامه دنیای اقتصاد به چاپ رسید، به مباحثی چون الزام دولت به خودروسازها مبنی بر دوگانهسوز کردن تمامی محصولات تولیدی و همچنین مطلوبیت ایرانخودرو در این زمینه و مشکلات مربوط به تامین کیت و مخزن در شرکت یاد شده، پرداخت. در قسمت دوم این مصاحبه، فیض بخش به نکاتی در مورد موتور پایه گاز و مشکلات مربوط به جایگاههای CNG در کشور میپردازد.
آقای فیض بخش قبول دارید که جایگاههای سوخت CNG کشور به موازات نیاز جامعه، توسعهنیافته است؟
خیر. اتفاقا درحالحاضر تعداد جایگاههای CNG در کشور به تناسب تولیدات ما بیشتر نیز شده است. البته قبول دارم که در راستای استفاده از CNG در آینده، هنوز آن طور که باید و شاید توسعه و پیشرفت نداشتهایم ولی این میزان جایگاه به نسبت تعداد خودروهای دوگانهسوز در حال تردد کشور، مناسب است.
ولی در کشور ما تنها ۲۳۰ جایگاه سوخت CNG وجود دارد که آن نیز به صورت کاملا پراکنده و با فاصله بسیار زیاد از یکدیگرند. از طرفی در برخی استانها مانند سیستان و بلوچستان و خراسانشمالی اصلا جایگاه CNG وجود ندارد. این مساله را چگونه ارزیابی میکنید؟
این مساله کاملا طبیعی است. دولت نیز به ما الزام نکرده است که نباید به شهرهایی که فاقد جایگاههای سوخت CNG هستند، خودروی گازسوز بدهید و شمارهگذاری آنها را نیز در آن مناطق، ممنوع نکرده است.
در ضمن این کمبود جایگاه CNG در شهر تهران به لحاظ وسعت و جمعیت زیاد و همچنین قیمت زیاد زمین بیشتر به چشم میآید که طبق آخرین اطلاعات بنده، ظرف چند ماه آینده مشکلات پایتخت در این زمینه مرتفع خواهد شد.
در سایر شهرستانها نیز تا پایان سال ۸۷ کمبودها برطرف خواهد شد. چرا که طبق اعلام دولت، تا آن تاریخ تعداد جایگاههای سوخت CNG کشور به ۲هزار جایگاه افزایش خواهد یافت.
حال پس از مرتفع شدن مشکلات مربوط به جایگاههای سوخت، به سراغ کمبودها در زمینه کیت و مخزن میرویم. آیا وظیفه تامین کیت و مخزن در داخل کشور بر عهده ساپکو است؟
بله. جزو وظایف ما است. چرا که کیت و مخزن هم جزو قطعات فنی خودرو به شمار میرود پس تامین آنها نیز بر عهده ما است.
چقدر به این وظیفه عمل کردهاید؟
البته سیاست ما در این زمینه داخلی سازی نیست، یعنی الزامی در جهت طراحی و تولید کیت و مخزن در مجموعه ایرانخودرو و برای خود قائل نیستیم بلکه با سازندههای این نوع قطعات در داخل کشور وارد مذاکره میشویم و در صورت رسیدن به توافق از لحاظ مسائل فنی و مهندسی، شرکت سازنده را جهت تامین قطعات مورد نیازمان هدایت میکنیم.
نام این شرکتها چیست و مذاکراتتان تاکنون به کجا انجامیده است؟
نام این شرکتها را نمیتوان اکنون فاش کرد. چرا که هنوز توافقات نهایی و اجرایی نشده است. اما فقط در این حد میتوانم بگویم که کارخانهای واقع در قزوین یکی از شرکتهای طرف قرارداد ما است. در ضمن تاکید میکنم هر گونه تاخیر و کمبود در تامین کیت و مخزن ساخت داخل متوجه ما است و ساپکو خود را در صورت بروز تاخیر و کمبود این اقدام مقصر میداند.
البته این موضوع در حد میزان تعهد ایرانخودرو است.
آقای فیضبخش به دور از مسائل کاری و بدون در نظر گرفتن منافع ایرانخودرو در زمینه دو گانه سوز کردن خودروهای تولیدی، آیا حرکت خودروسازان به سمت تولید این نوع خودروها به صرفه است؟
ببینید به هر حال این طرح با مطالعه دولت و با در نظر گرفتن تمام جوانب صورت گرفته است.
هر دولتی برای انرژی خود استراتژی خاصی دارد که استراتژی دولت ما نیز حرکت به سمت استفاده از گاز (CNG) به جای بنزین است.
البته ممکن است مخصوص یک دوره خاص باشد ولی در آینده به تعادل خواهد رسید و بنده بعید میدانم مشکلی در این زمینه داشته باشیم.
با توجه به کمبود جایگاههای CNG در کشور و گران شدن قیمت گاز در آینده نزدیک طبق گفته کارشناسان، چگونه اینقدر با اطمینان از عدم بروز مشکلات در این زمینه سخن میگویید؟
همانگونه که گفتم قبول دارم که توسعه جایگاههای CNG کشور به نسبت نیاز مردم، توسعه نیافته است. اما به هر حال اجرای چنین طرحهای عظیمی ممکن است در مقاطعی به مشکل برخورد کند ولی طبق مطالعات انجام شده و تلاش خودروسازان در زمینه هر چند بهتر اجرا شدن آنها، مشکلات به حداقل رسیده و قابل حل است.
از موتور پایه گازسوز چه خبر؟
خوشبختانه در زمینه تولید موتور پایه گازسوز پیشرفت خوبی داشتهایم. مطابق برنامه در حال حاضر توانایی تولید حداقل ۲۵هزار دستگاه از این موتور را با نام «موتور ملی» داریم.
گفتید موتور ملی ! اگر این موتور، ملی است پس چرا مثلا شرکت سایپا اعتقادی به آن نداشته و یک موتور پایه گازسوز دیگر در دست تولید دارد؟
من نمیدانم سایپا در این زمینه چه فعالیتی انجام داده است، فقط همین قدر بگویم که ما در ساپکو هماکنون چهار نوع موتور پایه گازسوز را طراحی کردهایم که همه آنها جزو خانواده موتور ملی قرار میگیرند و جدا از آن نیستند. در ضمن موتور ملی تعریف خاص خود را دارد و هر محصولی که بتواند به این تعریف برسد، واژه موتور ملی، برازنده آن است. تشخیص این موضوع نیز که کدام موتور ملی است با بنده نیست و افراد بیرون از این شرکت باید نظر دهند.
یعنی ایرانخودرو خود را مالک این موتور میداند؟
بله، مالک این موتور، شرکت ایرانخودرو است. چرا که در سطح دنیا خط را ما شکستیم و با تولید اولین نوع آن، راه را برای سایر شرکتها باز کردیم. در ضمن اگر سایپا موتور پایه گازسوزی را طراح و تولید کرده است، این کار مخصوص خود شرکت آنها است و به طور قطع از لحاظ فنی با موتور طراحی شده در ایرانخودرو فرق دارد. البته اگر فرقی بین این دو نباشد، احتمالا سایپا از روی دست ایرانخودرو کپیبرداری کرده است.
آیا در این موتور، موضوع افت توان حل شده است؟
البته موضوع افت توان در موتورهای دوگانهسوز و پایهگازسوز امری طبیعی به حساب میآید. در موتورهای دوگانهسوز به علت اینکه موتور در دو جبهه مجزا فعالیت میکند و در یکی مانور بهتری میدهد و درگیری ضعیفتر عمل میکند، دچار افت کارکرد یا همان افت توان میشود. در موتورهای پایه گازسوز نیز این افت توان وجود دارد ولی با درصد بسیار پایینتری نسبت به موتورهای دوگانهسوز.
جناب فیضبخش، یکی از اهداف مهم استفاده از سوخت گاز (CNG) حفظ محیطزیست است. ولی همانطور که میدانیم خروجی موتورهای بنزینسوز و گازسوز، هر دو یکی یعنی CO است. برای این موضوع چه فکری کردهاید؟
عموما گاز سوخت پاکتری به حساب میآید. البته همانطور که اشاره کردید، خروجی موتورهای گازسوز نیز CO است ولی میزان کربن آن بسیار کمتر، و در نتیجه آلودگی زیستمحیطی آن بسیار ناچیز است. به حدی که اصلا قابل مقایسه با آلودگی حاصل از موتورهای بنزینسوز نیست. تنها مشکل زیستمحیطی سوخت CNG آن است که به علت دمای بالاتر، اکسید ازت بیشتری را تولید میکند ولی با استفاده از کاتالیز میتوان آن را نیز تعدیل کرد.
تفاوت قیمت خودروهای پایه گازسوز با نوع بنزینسوز و دوگانهسوز آنها چقدر است؟
طبق آنچه در اهداف شرکت پیشبینی شده است، ظاهرا قرار است تفاوت قیمت چندانی نداشته باشد، چرا که در این نوع خودروها، تنها از یک نوع سیستم سوخترسانی استفاده میشود بنابراین قاعدتا نباید افزایش قیمتی در کار باشد.
تاریخ در نظر گرفته شده برای بهرهبرداری از این موتور پایه گازسوز چه زمانی است؟
اواخر شهریورماه سال جاری تعدادی از این موتورها روی خودروهای سمند نصب شده و روانه بازار خواهد شد. در حال حاضر نیز سمندهایی که این موتور روی آنها سوار است، در مرحله تست فنی جاده قرار دارند.
چه اصراری است که این موتور حتما روی سمند نصب شود؟
دلیل آن یک جمله است. خودروی ملی با موتور ملی.
فکر میکنید از این خودروی ملی با موتور ملی استقبال شود؟
من فکر میکنم با توجه به سهمیهبندی بنزین و مزایای استفاده از CNG در خودروها، استقبال خوبی از این نوع موتور میشود.
یعنی در واقع هر کس که خواهان استفاده از موتور پایه گازسوز است، به ناچار باید سمند را به عنوان خودروی شخصی خود، خریداری کند. اگر اینطور است، تکلیف افرادی که تمایلی به خرید سمند ندارند چه میشود؟
به هر حال اکنون، سمند تنها برند ملی صنعت خودروی کشور به شمار میرود و در ضمن مشتریان خاص خود را نیز دارد.
برنامهای برای صادرات این نوع موتور دارید؟
با توجه به تیراژ بالا و علم به اینکه این موتور از لحاظ کیفی جزو ۵موتور برتر دنیا است، قاعدتا صادرات آن نیز دور از ذهن نیست، چرا که در سایر کشورها نیز مشتری برای آن کم نداریم.
آیا نمایندگیها و تعمیرگاههای مجاز ایرانخودرو توانایی ترمیم خودروهای دوگانه سوز و گاز سوز را به خصوص در بخش موتور و مخزن دارند؟
با توجه به آموزشهای لازم و تجهیزاتی که در اختیار آنان قرار گرفته است، میتوان گفت توانایی این را دارند که مطابق آموزش و تجهیزاتی که در اختیارشان است، جوابگوی نیاز مردم باشند.
آیا ایرانخودرو به سمت تولید محصولات صرفا گازسوز و دوگانه سوز میرود؟
البته هدف ما حرکت وسیعتر در این زمینه است ولی تولید برخی محصولات بنزین سوز شرکت مانند انواع پژو ۲۰۶ که مصرفی زیر ۶لیتر دارند متوقف نمیشود، ولی تمامی محصولاتی را که امکان آن وجود داشته باشد، دوگانه سوز و گاز سوز خواهیم کرد.
برای محصولات صادراتی خود برنامهای جهت گازسوز کردن پیشبینی کردهاید؟
در حال حاضر خیر، اما در صورتی که خود آن کشورها مانند سوریه، سنگال و ... درخواست کرده و هزینه مازاد آن را تقبل کنند، خواسته آنها را اجرا میکنیم.
حرف باقیمانده؟
در پایان باید بگویم که طرح گازسوز کردن خودروها، یک طرح ملی است نه شخصی و بنگاهی، که عزم بالایی را نیز می طلبد. این طرح در صورت اجرای جامع و کامل، کمک به اقتصاد کشور است و میتواند فشار را از روی سهمیهبندی بنزین بردارد. که امیدواریم تمامی کسانی که در این زمینه دستی در کار دارند، آستینها را بالا زده و به اجرای هر چه بهتر آن کمک کنند.
ارسال نظر