اجبار به تولید خودروهای گازسوز خلاف مصوبات بودجه است

گروه خودرو- هنوز چند روزی از تصویب بودجه سال ۸۶ نگذشته بود که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برای نقد شاه‌بیت تبصره ۱۳ این قانون، دست به قلم شد. هر چند این مرکز پژوهشی معتبر با توجه به تجربیات سال گذشته و موانع و مشکلاتی که بر سر راه دوگانه‌سوز کردن خودروها به وجود آمد، قادر بود قبل از تصویب تبصره۱۳، گزارش خود را ارائه کند، اما برخی از کارشناسان خودرو فعالیت تحقیقاتی این مرکز در مورد موانع دوگانه سوز کردن خودروها را واقعیتی انکارناپذیر و گزارش مذکور را مورد ستایش قرار دادند. اینکه سیاست دوگانه‌سوز کردن خودروها به لحاظ «اهداف کمی» و «افق زمانی» که برای تحقق آن پیش‌بینی شده است، پروژه‌ای فراتر از واقعیات و مهندسی کشور بوده و به لحاظ شتابزدگی، پروژه‌ای جاه‌طلبانه تلقی می‌شود (به نقل از گزارش مرکز پژوهش‌ها) نظریه‌ای است که بسیاری از کارشناسان بر آن متفق‌القول هستند. آنها ادعا می‌کنند که دولت نه تنها سال گذشته بلکه در سال‌جاری نیز زیرساخت‌های لازم برای اجرای چنین طرح بزرگی را فراهم نکرد و تنها با وعده و وعید و تحت فشار قرار دادن خودروسازها در انتظار برآورده شدن آرزویی بود که در بودجه سال ۸۵ وعده آن را داده بود. عدم تامین مخزن از سوی خودروسازان، انتقاد کارشناسان صنعت خودرو به موارد فنی و عواقب دوگانه‌سوز شدن موتور بنزین سوز، عدم اجرای خودروسازان به تعهدات صورت گرفته و .... از جمله موانعی بود که مسیر دوگانه‌سوز کردن خودروها را هموار نکرد، از سویی دیگر با توجه به نتایج موفق‌آمیزی که از طریق دستیابی به فناوری‌های بسیار پیشرفته در استفاده از بنزین و گازوئیل در نسل جدید خودروهای بنزینی و دیزلی یا سوخت‌های برقی، پیل سوختی یا هیبریدی به دست آمده بود، استفاده از سوخت‌هایی نظیر گاز طبیعی فشرده با توجه به مشکلات عظیم زیرساختاری از یک طرف و نیز تحمیل هزینه‌های سنگین احداث زیرساختارها و مشکلات مهندسی از طرف دیگر، اجرای این طرح را با سئوالات گوناگونی مواجه کرده بود، در حال حاضر دنیا به سمت بهره‌وری از سوخت‌هایی می‌رود که استفاده از گاز طبیعی را غیرموجه کند. متاسفانه نادیده گرفتن تجربیات جهانی در این زمینه می‌تواند هزینه هنگفتی را متوجه اموال عمومی کشور کند.

تصمیمات دوگانه

طبق دستورالعمل دولت از ابتدای تیرماه امسال دیگر هیچ خودرویی به صورت بنزین‌سوز تولید نخواهد شد. هر چند دولت هنوز دستورالعملی در مورد خودروهای تحت لیسانس، وارداتی و هاچ‌بک صادر نکرده اما اجباری کردن تولید خودروهای گازسوز آن هم از ابتدای تیرماه سال‌جاری بار دیگر صحه‌ای بر گزارش ارائه شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس است. گزارشی که طرح را فراتر از واقعیات اقتصادی و مهندسی کشور می‌داند. اما داوود میرخانی رشتی کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما این تصمیم دولت را غیرممکن و حتی غیرقانونی می‌داند وی در توضیح این مطلب می‌گوید: اجباری کردن تولید خودرو‌های گازسوز از ابتدای تیرماه برخلاف مصوبه مجلس در مورد بودجه است. چرا که در تبصره ۱۳ بودجه سال جاری پیش‌بینی شده بود که طی پنج سال ۳میلیون دستگاه خودرو گازسوز شود که سهم هرسال ۶۰۰هزار دستگاه است در حالی که تولید امسال طبق برنامه باید به یک‌میلیون و ۲۰۰هزار دستگاه خودرو برسد.

طبق آمار ارائه شده از سوی خودروسازان کشور، طی سال گذشته ۱۶۶هزار دستگاه خودروی بنزین‌سوز به دوگانه‌سوز تبدیل شد که این رقم حتی در محدوده رقم پیش‌بینی شده دولت نیز نگنجید، علت این امر نیز واضح و مشخص به نظر می‌رسد، عدم فراهم شدن زیرساخت‌های لازم از جمله مخزن و کیت‌ برای تولید انبوه خودروهای دوگانه‌سوز. از سویی دیگر، عملکرد جهانی نیز چنین رقم بالایی برای دوگانه‌سوز کردن خودروها را تا به حال تجربه نکرده است. کشورهایی نظیر آرژانتین و برزیل بعد از ۲۵سال برنامه‌ریزی برای دوگانه‌سوز کردن خودروها توانستند تنها مبادرت به گازسوز کردن یک تا یک‌ونیم میلیون دستگاه خودرو کنند. بی‌شک تولید بالای خودروهای دوگانه‌سوز پتانسیل‌های فنی و مهندسی جدی می‌طلبد که فعلا از توان کشور خارج است.

اشکالات فنی طرح

میرخانی رشتی، همچنین در انتقاد به طرح دوگانه‌سوز کردن خودروها بر این باور است که خودروهایی که به صورت کارگاهی گازسوز شدند با اشکالات فراوانی مواجه هستند چرا که یک مخزن ۱۰۰کیلوگرمی در خودروهای مذکور جاسازی می‌شود، اما هیچ تغییری در سیستم فنربندی و ترمز خودروها به وجود نمی‌آید.

در خودروهای تولیدی کارخانه نیز هرچند ترمز و سیستم تعلیق تقویت می‌شود اما هنوز موتوری برای سوخت گاز تولید نشده و امسال نیز تعداد محدودی موتور ملی که بر پایه گاز طراحی شده، تولید خواهد شد.

از سوی دیگر، یک کارشناس خودرو در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، تبدیل خودرو‌های بنزینی به گازسوز را با افت ۱۲درصدی در موتور خوانده و تاکید کرده است که موتور‌های پایه بنزینی هنگامی که به گاز‌سوز تبدیل می‌شوند، افت توانی معادل ۱۲‌درصد پیدا می‌کنند که به دلیل ارزان بودن گاز و آلودگی کمتر آن، این تبدیل ارزش دارد، ضمن این که هیدروکربن‌های نسوخته سوخت گاز نیز به صورت متان است که گازی غیر‌سمی است.

وی خاطرنشان کرده است که اگر بخواهیم این کاهش راندمان موتور به وجود نیاید، باید از ابتدا موتور را براساس سوخت گاز طراحی کنیم که طرح موتور ملی در همین راستا است.

او، همچنین مشکل جاگیر بودن مخازن گاز را قابل برطرف شدن دانسته و افزوده است، با طراحی درست خودرو و استفاده از فضاهای مرده می‌توان این مخازن را در مکان‌هایی نظیر سقف یا کناره‌های خودرو نصب کرد تا از فضای خودرو کاسته نشود.

وی استفاده از مخزن‌های گاز کامپوزیت را نیز راه‌حلی برای کاهش وزن این مخزن‌ها دانست و افزود: این مخزن‌ها از نظر وزن سبک‌تر از مخزن‌های فلزی هستند، اما قیمت آنها بیشتر است.

وی همچنین عنوان کرده است که دولت بهتر است به جای اجبار خودروسازان به گازسوز کردن تولیداتشان به آنها بابت هر خودرو که دوگانه‌سوز می‌کنند یارانه بدهد تا بدین وسیله قیمت خودرو نیز افزایش نیابد.

این کارشناس نقش مهم دیگر دولت را در تامین مخازن گاز دانست و افزود: تکنولوژی ساخت این مخازن در‌حال‌حاضر در اختیار کشور‌های غربی است و به‌رغم اینکه در داخل فعالیت‌هایی برای ساخت این مخازن صورت گرفته، اما این کشور‌ها در حال حاضر مایل به انتقال این تکنولوژی به کشورمان نیستند و ما برای تامین این مخازن مشکل داریم.