خودروسازان بزرگ مشتری ندارند

گروه خودرو- پژوسیتروئن و فیات در اروپا، جنرال موتورز در آمریکا و ایران خودرو و سایپا در آسیا؛

اینها فقط برخی از خودروسازان دنیا هستند که این روزها با کاهش تولید روبه‌رو شده و سودشان پایین آمده است و این نشان می‌دهد بیشتر خودروسازان دنیا با بحران دست و پنجه نرم می‌کنند. این البته در حالی است که جنس بحران در اروپا و آسیا و آمریکا متفاوت به نظر می‌رسد و یکجا خودرو هست و مشتری نیست و جای دیگر مشتری هست و خودرو نیست. با این حال منشأ تمام این بحران‌ها را باید در مشکلات مالی جست‌وجو کرد، مشکلاتی که یکجا گریبان خودروسازان را گرفته و جای دیگر گلوی مشتریان را می‌فشارد.

خودرو هست، مشتری نیست

از اروپا شروع کنیم، جایی که مردمانش این روزها در شرایط مالی سختی به سر می‌برند و در حال جدال با بحران یورو هستند. اتفاقا همین بحران یورو سبب شده خودروسازان اروپایی (البته نه همه آنها) بحرانی شوند و کار و بارشان از سکه بیفتد. در واقع بالا گرفتن بحران یورو، از رغبت اروپایی‌ها برای خرید خودروهای نو کاسته و درشرایطی که اوضاع تولید خودروسازان منطقه یورو مناسب به نظر می‌رسد، فروش آنها به دلیل همین کاهش تمایل مشتریان، افت کرده است. به عبارت بهتر، اروپایی در حال حاضر با مشکلاتی از قبیل کمبود قطعه و افت تولید روبه‌رو نیستند و موضوعی که آنها را در منگنه قرار داده، افت فروش شان است.

در این بین، به نظر می‌رسد پژوسیتروئن فرانسه اوضاع بدتری در مقایسه با سایر خودروسازان منطقه یورو دارد و کارش به جایی رسیده که می‌خواهد برخی کارخانه هایش را تعطیل و هشت هزار نفر از کارگرانش را اخراج کند. این شرکت که دومین خودروساز اروپا به حساب می‌آید، با بحران فروش روبه‌رو شده و سودش کاهش یافته است و از همین رو می‌خواهد با تعطیلی خطوط تولید و اخراج کارگران خود، هزینه‌هایش را پایین بیاورد و کمتر زیان کند. این شرکت طرحی جنجالی را ارائه کرده که طبق آن قرار است کارخانه‌اش در شهر رن فرانسه تعطیل شود و اگر این اتفاق رخ بدهد، هشت هزار کارگر پژو از کار بیکار خواهند شد. این طرح البته با مخالفت شدید دولت فرانسه و شخص فرانسوا اولاند رییس جمهوری این کشور مواجه شده، با این حال پژویی‌ها ظاهرا بر اجرای این طرح جنجالی اصرار دارند.

بروز بحران در پژوسیتروئن و همزمانی آن با تحریم خودروسازی ایران از سوی این شرکت، سبب شده این گمانه‌زنی انجام شود که تحریم ایران، پژو را به این روز انداخته است. این در حالی است که خودروسازی ایران کمتر از یک درصد در گردش مالی پژوسیتروئن نقش دارد و طبعا با این سهم کم نمی‌تواند دومین خودروساز اروپا را زمین‌گیر کند. البته قطعا نمی‌توان فروش ۲۵۰ هزار دستگاهی پژو در بازار ایران را نادیده گرفت و آن را به حساب نیاورد، اما چسباندن بحران پژو به این ماجرا، به نظر ساده‌انگارانه است.

بخش مهمی از ۲۵۰ هزار دستگاه خودرویی که پژو سالانه در ایران می‌فروشد، قدیمی به حساب می‌آیند و پژو تنها هزینه برند خود را بابت تولید آنها از ایران دریافت می‌کند. باقی خودروهای تولیدی پژو در ایران نیز آن طور که ایران خودرویی‌ها می‌گویند، تنها حدود ۱۰درصد وابستگی قطعه به این شرکت دارند و با این حساب ادعای اینکه تحریم ایران سبب بحرانی شدن پژو شده، نمی‌تواند ادعایی منطقی و مستدل باشد. این در حالی است که شرکت پژو نیز تاکنون اطلاعیه یا بیانیه رسمی مبنی بر تحریم ایران صادر نکرده بلکه مشکل کنونی بر سر انتقال ارز از سوی شرکت های ایرانی است.

اما دیگر خودروساز اروپایی که این روزها اوضاع مناسبی در فروش و سوددهی ندارد، فیات ایتالیا است. این شرکت که بزرگ‌ترین خودروساز چکمه اروپا به شمار می‌رود، هم اکنون با بحران فروش و اخراج کارگران دست و پنجه نرم می‌کند. داستان فیات هم بی‌شباهت به ماجرای پژوسیتروئن نیست و این دو نیز مانند برخی دیگر از خودروسازان اروپایی، به دلیل مشکلات منطقه یورو و کاهش قدرت خرید مشتریان، بحرانی شده‌اند و بحران‌های اقتصادی بر کارخانه خودروسازی فیات تاثیر گذاشته‌اند.

آن طور که منابع ایتالیایی گزارش داده‌اند، در منطقه میرافیوری به عنوان یکی از مناطق اصلی تولیدات فیات، هنوز هم سیاست اخراج کارکنان و استفاده آنها از بیمه بیکاری ادامه دارد. میرافیوری جایی است که فیات محصولات مختلفی را در آنجا به تولید می‌رساند و پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده حدود دو هزار و ۶۰۰ نفر از کارگران فیات در آنجا بیکار شوند.

هم اکنون نیزدر بخش‌هایی از این کارخانه کارگران فقط دو روز در هفته کار می‌کنند و این موضوع پیغام بدی برای فیات دارد. به اعتقاد کارشناسان، بروز بحران در منطقه یورو و در پی آن کاهش قدرت و رغبت خرید مشتریان، مشکلات سخت اقتصادی را به وجود آورده است و سبب شده سفارش‌گذاری برای تولید در بزرگ‌ترین خودروساز ایتالیا افت کند.

اوضاع به حدی برای فیات نامناسب شده که این شرکت نیز مانند پژوسیتروئن طرح تعطیلی کارخانه‌هایش را روی میز گذاشته و تصمیم به تعطیلی یکی از آنها در شهر ناپل گرفته است. فیات می‌خواهد به این وسیله در هزینه‌های مالی خود صرفه‌جویی کند. آن طور که مسوولان این شرکت خبر داده‌اند، فروش خودرو در ایتالیا ۲۰ درصد افت کرده و از همین‌رو فیات قصد تعطیلی کارخانه ناپل خود را دارد.

بحران فروش و کاهش سود اما تنها به شرکت‌های سازنده خودروهای سواری مربوط نمی‌شود و تجاری‌سازان اروپایی نیز در این مورد به مشکل برخورده‌اند. در این بین، ظاهرا اوضاع اسکانیا که در سوئد فعالیت می‌کند و برندی معروف در تولید خودروهای تجاری به حساب می‌آید، بدتر از همه به نظر می‌رسد.

مسوولان اسکانیا خبر از افت سوددهی این شرکت به دلیل کاهش حجم فروش در بازار اروپا داده‌اند و این به آن معنا است که یکی از معتبرترین و بزرگ‌ترین تجاری‌سازان دنیا نیز درگیر با بحران یورو شده و کار و بارش از سکه افتاده است.

تاثیر بحران یورو بر خودروسازان آمریکا

اگرچه در حال حاضر اخبار امیدوارکننده‌‌ای در مورد بازار خودرو آمریکا و بازگشت رونق به آن منتشر می‌شود، اما جنرال موتورز و فوردموتورز نیز از بحران مالی در امان نمانده و درگیر با آن شده‌اند.

آن طور که خبر می‌رسد، فوردموتورز به عنوان یکی از سه غول خودروسازی آمریکا قصد دارد بخشی از نیروهای خود را اخراج کند، زیرا با کاهش تقاضا در بازار روبه‌رو شده و به همین دلیل می‌خواهد از حجم تولید خود بکاهد. مسوولان این شرکت پیش‌بینی می‌کنند که به دلیل کاهش تقاضا برای انواع خودروها در ماه‌های اخیر، سودآوری فورد در سه ماه دوم سال ۲۰۱۲ میلادی کاهش خواهد یافت.

بر این اساس انتظار می‌رود در بازه زمانی مورد بررسی، سودآوری فورد سه درصد کمتر از سه ماه اول شود و اگر این روند ادامه یابد سودآوری سالانه فورد با کاهش ۲/۶ درصدی همراه خواهد بود.

این در حالی است که پیش‌بینی‌های اولیه فورد بر رشد سودآوری تاکید داشت، اما بحران اقتصادی اروپا اجازه تحقق این پیش‌بینی‌ها را نخواهد داد.

همچنین جنرال موتورز نیز که از غول‌های خودروسازی جهان به شمار می‌رود، تلویحا از تعطیلی کارخانه‌هایش در اروپا صحبت به میان آورده است. جنرال موتورز البته سعی دارد تا آخرین لحظه مقاومت کند و راهی برای مقابله با شرایط دشوار کنونی در اروپا بیابد، اما ظاهرا اروپایی‌ها به خصوص آلمانی‌ها که برند اوپل (وابسته به جنرال موتورز) را تولید می‌کنند، تمایلی به تداوم تولید در اوضاع بحرانی فعلی را ندارند.

مشتری هست، خودرو نیست

اما از اروپا و آمریکا به ایران بیاییم، جایی که اتفاقی عکس افتاده، یعنی مشتری هست و اتفاقا خوب هم هست، اما خودرو کاهش تولید داشته است.

تولید خودرو در ایران بنابر آمار رسمی ۳۶درصد افت کرده و این نشان می‌دهد خودروسازی کشور دچار مشکل شده و بازار را به هم ریخته است. در حال حاضر با وجود آنکه سرانه خودرو در ایران با دنیا فاصله دارد و بازار اشباع نشده و مشتری هست، اما تولید افت کرده و عرضه با تقاضا نمی‌خواند. محدودیت‌های بین‌المللی، کمبود تسهیلات مالی و دور ماندن از تکنولوژی روز دنیا و عدم رشد مناسب بهره‌وری، اصلی‌ترین دلایل افت تولید خودرو در ایران به حساب می‌آیند که قصه هر یک از آنها سر درازی دارد.

در حال حاضر مشتریان ایرانی یا باید قید خرید خودرو را بزنند یا با شرکت در طرح‌های پیش‌فروش در انتظار دریافت خودرو دلخواه خود بمانند. البته یک راه دیگر هم پیش روی آنها است، به نحوی که اگر شانس داشته باشند و خودرو در بازار آزاد پیدا کنند، می‌توانند آن را با قیمتی کاذب و چند میلیون بالاتر از نرخ کارخانه‌ای اش بخرند.

با این اوصاف باید اذعان کرد که اگرچه خودروسازان ایرانی در کنار اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در حال دست و پنجه نرم کردن با بحران هستند، اما جنس مشکلاتشان با هم فرق می‌کند و یکی از نبود مشتری و افت فروش می‌نالد و دیگری خودرو ندارد و با افت تولید دست به گریبان است.

این وسط ظاهرا فقط ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها اوضاع مناسبی دارند و کک شان هم بابت بحران‌های مالی دنیا نمی‌گزد، به نحوی که نه تنها خبری از تعطیلی خطوط تولید و اخراج کارگران آنها به گوش نمی‌رسد، بلکه اخبار از رشد فروش و سودآوری شان حکایت می‌کند.