چرا خودروهای صادراتی ارزان‌ترند؟

گروه خودرو- طبق آخرین آمار رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران، خودروسازان داخلی حدود ۶۹ هزار دستگاه خودرو را در سال گذشته صادر کرده و درآمدی نزدیک به ۴۲۸ میلیون دلار داشته‌اند، که این آمار از ارزان تر بودن خودروهای صادراتی نسبت به مشابه‌های عرضه شده آنها در بازار داخل، حکایت دارد. به عبارت بهتر، پراید یا سمندی که به دست مشتری خارجی رسیده، قیمت کمتری در مقایسه با پراید و سمند عرضه شده در بازار کشور دارد و مشتری ایرانی پول بیشتری برای خرید این دو خودرو می‌پردازد.

براساس آمار مذکور، قیمت متوسط خودروهای صادراتی کشور در سال گذشته، حدود شش میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بوده، که این رقم البته برای کشورهای مختلف، متفاوت بوده است. به عنوان مثال، متوسط قیمت هر خودرو صادراتی به عراق، حدود شش میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بوده، اما مشتریان سوری خودروهایی با متوسط قیمت چهار میلیون تومان خریداری کرده‌اند.

این موضوع در شرایطی است که اگر مبنای کلی آمار را همان شش میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم، هر خودرو صادراتی حداقل ۵/۱ میلیون تومان ارزان‌تر در مقایسه با بازار داخل به فروش می‌رسد. هم‌اکنون ارزان‌ترین خودرو صادراتی کشور، پراید است که با قیمت هفت میلیون و ۷۵۰ هزار تومان در بازار داخل عرضه می‌شود و با توجه به قیمت متوسط هر خودرو صادراتی (۲/۶ میلیون تومان)، این خودرو حدود ۵/۱ میلیون تومان گران‌تر از بازار خارج به دست مشتری ایرانی می‌رسد. این موضوع البته در مورد سایر خودروهای صادراتی کشور مانند سمند نیز قطعا صدق می‌کند.

انتقاد چند سال گذشته مشتریان

اما ارزان‌تر بودن خودروهای صادراتی کشور، موضوعی است که طی چند سال گذشته همواره مورد انتقاد مشتریان داخلی قرار گرفته و آنها را نسبت به قیمت‌گذاری خودروهای داخلی بدبین کرده است. انتقاد مشتریان ایرانی بر این محور می‌چرخد که چرا خودروسازان داخلی محصولات خود را با همان قیمت صادراتی به بازار داخل عرضه نمی‌کنند؟ آنها بر این باورند که وقتی خودروسازان می‌توانند محصولات خود با قیمت‌هایی پایین در عراق و سوریه و ونزوئلا به فروش برسانند، دلیلی ندارد مشتری ایرانی پول بیشتری بابت همان خودروها بپردازد.

این اعتقاد مشتریان ایرانی در شرایطی است که کارشناسان، پایین تر بودن قیمت خودروهای صادراتی را در مقایسه با خودروهای مشابه عرضه شده در بازار داخل، موضوعی طبیعی عنوان کرده و نوعی عرف بین‌المللی می‌دانند. به گفته این کارشناسان، خودروسازان خارجی نیز معمولا برای افزایش قدرت رقابت، محصولات صادراتی خود را ارزانتر از بازار داخل به فروش می‌رسانند و در واقع از این راه به عنوان یکی از راهکارهای جذب مشتری استفاده می‌کنند. همچنین دلیل دیگری که کارشناسان در این مورد روی آن تاکید دارند، حذف هزینه‌های مالیاتی و در نظر گرفتن مشوق‌هایی از طرف دولت برای صادرکنندگان کشور است. در واقع دولت تسهیلاتی را برای خودروسازان در نظر گرفته، که شرکت‌های خودروساز با استفاده از آنها قیمت محصولات صادراتی خود را کاهش می‌دهند. به گفته آنها پرداخت هزینه‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده، عوارض گمرکی و شماره‌گذاری، قیمت تمام‌ شده خودروهای تولید داخل را بالا برده است، حال آنکه خودروهای صادراتی از پرداخت چنین هزینه‌هایی معاف هستند.

دبیر انجمن خودروسازان در این مورد با تایید ارزان‌تر بودن قیمت خودروهای صادراتی، می‌گوید: جدای از اینکه در تمام دنیا قیمت خودروهای صادراتی نسبت به محصولات مشابه عرضه شده در بازار داخل، پایین‌تر است، می‌توان چهار دلیل دیگر برای ارزان‌تر بودن خودروهای صادراتی کشور ذکر کرد.

احمد نعمت بخش ادامه می‌دهد:دلیل اول این است که خودروسازان داخلی به طور متوسط برای هر خودرو حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در قالب مالیات به دولت می‌پردازند، اما خودروهای صادراتی از این هزینه معاف هستند. وی با اشاره به اینکه این هزینه‌ها شامل مواردی مانند مالیات بر ارزش افزوده، عوارض گمرکی و شماره‌گذاری است، به دلیل دوم اشاره کرده و تاکید می‌کند: خودروهای داخلی کم و بیش به برخی قطعات وارداتی نیاز دارند و این موضوع به معنای وابستگی ارزی خودروسازان است، حال آنکه طبق قانون، گمرک پولی را که بابت این قطعات در تولید خودروهای صادراتی هزینه می‌شود، به خودروسازان پرداخت می‌کند. وی می‌افزاید:این موضوع موجب می‌شود قیمت تمام شده خودرو کمتر شود.

دبیر انجمن خودروسازان در مورد دلیل سوم ارزان‌تر بودن خودروهای صادراتی، به اصلاح قانون مالیات اشاره کرده و می‌گوید:چند سال پیش خودروسازان می‌بایست بیش از ۵۰ درصد بابت مالیات از ناحیه سود خود پرداخت می‌کردند، اما با اصلاح آن در دولت هشتم، این مالیات به ۲۵ درصد کاهش یافت و همچنین خودروسازان از پرداخت مالیات برای خودروهای صادراتی خود معاف شدند. به گفته نعمت بخش، خودروسازان برای آنکه بتوانند سطح رقابت خود را بالا ببرند، در عوض عدم پرداخت مالیات در خودروهای صادراتی، قیمت آنها را کاهش می‌دهند. دبیر انجمن خودروسازان در توضیح دلیل چهارم نیز می‌گوید: طبق قانونی دیگر، دولت در جبران پایین نگه داشتن قیمت ارز، به صادرکنندگان جایزه صادراتی می‌دهد و خودروسازان معادل این جایزه را نیز از قیمت محصولات صادراتی خود کم می‌کنند. نعمت بخش می‌افزاید: در واقع خودروسازان همه این کارها را برای افزایش قدرت رقابت در بازارهای صادراتی انجام می‌دهند.

موضوع عجیبی نیست

گفته‌های دبیر انجمن خودروسازان را یک کارشناس اقتصادی نیز تایید کرده و می‌گوید: اینکه قیمت خودروهای صادراتی ما کمتر از خودروهای عرضه شده به بازار داخل است، موضوع عجیبی نیست، چراکه با عرف بین‌المللی مطابقت دارد.

وی به منابع درآمدزایی از ناحیه صادرات خودرو اشاره کرده و می‌افزاید: ما اگر حتی با ضرر هم خودرو به کشورهایی مانند عراق و سوریه صادر کنیم، باز هم می‌توانیم به سوددهی برسیم، چراکه باید بازار لوازم یدکی و خدمات پس از فروش خودروهای صادراتی را نیز پشتیبانی کنیم. به گفته این کارشناس اقتصادی، دلیل پنجم ارزان‌تر بودن قیمت خودروهای صادراتی به خدمات پس از فروش مربوط می‌شود، به نحوی که خودروسازان داخلی می‌توانند بیش از پول صادرات خودرو، از ناحیه صدور قطعات و لوازم یدکی کسب سود کنند.

این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند: در حال حاضر درآمد خودروسازان بزرگ دنیا از ناحیه خدمات پس از فروش، دو برابر درآمد حاصل از فروش خودروهای آنها است، بنابراین ما اگر محصولات صادراتی را ارزان‌تر بفروشیم، اما بازار لوازم یدکی را به خوبی پشتیبانی کنیم، این ارزان فروشی توجیه اقتصادی خواهد داشت.

راهی جز ارزانی نیست!

اما مدیر بازاریابی ایران خودرو نیز از زاویه دیگری به ارزان‌تر بودن خودروهای صادراتی در مقایسه با محصولات مشابه عرضه شده در بازار داخل، نگاه کرده و می‌گوید:برای حضور و دوام در بازارهای صادراتی خودرو، باید به دو مورد اساسی و مهم یعنی «کیفیت» و «قیمت» توجه داشت، چراکه این دو مورد ضامن اصلی موفقیت در بازارهای صادراتی خودرو به شمار می‌روند. حسین‌هاشمی با اشاره به اینکه کاهش قیمت، توان رقابت در بازارهای صادراتی را افزایش می‌دهد، تاکید می‌کند: خودروهای صادراتی ما به روز نیستند، بنابراین کاهش قیمت‌ها تنها راهی است که می‌توانیم از آن برای حضور در بازارهای خارجی استفاده کنیم. وی همچنین به نیاز بازار نیز به عنوان یکی دیگر از دلایل ارزان‌تر بودن خودروهای صادراتی اشاره کرده و می‌افزاید: در برخی بازارها، لزومی برای نصب آپشن‌ها و سیستم‌های ایمنی وجود ندارد و همین موضوع به کاهش قیمت خودروهای صادراتی کمک می‌کند. به گفته‌هاشمی، همچنین ممکن است برخی بازارها تسهیلاتی را برای خودروهای وارداتی در نظر بگیرند، که این موضوع نیز می‌تواند دلیل دیگری برای کاهش قیمت این نوع خودروها باشد.