موج سونامی ژاپن در انتظار قطعه‌سازان کشور

گروه خودرو - نزدیک به یک ماه از زلزله و سونامی ۹/۸ ریشتری ژاپن می‌گذرد، زلزله‌ای که به توقف تولید خطوط شمال شرقی شرکت‌های تویوتا و هوندا و وارد آمدن خسارت جدی به قطعه‌سازان ژاپنی مستقر در این مناطق منجر شد. با توقف تولید خطوط شمال شرقی ژاپن، زلزله و سونامی حادث شده در این کشور به خودروسازان جهان نیز رسید، به‌طوری که مشکل تامین قطعه از یک سو و توقف تولید از سوی دیگر دامان خودروسازان اروپایی و آمریکایی را نیز گرفته است.

حال با اعلام میزان خسارات وارده به قطعه‌سازان ژاپنی و نامشخص بودن زمان آغاز به کار برخی از قطعه‌سازان، برخی از کارشناسان حوزه خودرو کشور معتقدند که از این پس شاهد تاثیر این سونامی و زلزله بر صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی ایران نیز خواهیم بود، تاثیری که به گفته آنها به دلیل ارتباط قطعه‌سازان و خودروسازان داخلی با شرکت‌های اروپایی شاید چندان نگران‌کننده نباشد. اظهار عدم نگرانی از سوی برخی از کارشناسان در شرایطی است که طی ۱۱ ماه سال گذشته و براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، قطعه‌سازان ژاپنی همواره رتبه دوم صادر‌کننده قطعه به کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

با این حال کارشناسان و فعالان صنعت خودرو به استناد ارتباط گسترده خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی با کشورهای اروپایی و بعضا کره‌ای و چینی تاثیر این زلزله را محدود ارزیابی می‌کنند.

بیشتر قطعاتCKD ژاپنی در ۱۱ ماه سال جاری به منظور تولید و یا مونتاژ خودروهای لوکس وارد کشور شده‌اند و با توقف ورود به طور حتم تولید خودروهای لوکس در کشور با مشکلاتی مواجه خواهد شد.

در حال حاضر بیشتر خودروهای لوکس مونتاژی در کشور به خودروهای ژاپنی اختصاص دارد خودروهایی که هرچند تیراژ اندکی از تولیدات داخلی را به خود اختصاص داده‌اند اما بروز مشکل در تولید این خودروها به طور حتم رشد قیمت محصولات ژاپنی در بازار را به همراه خواهد داشت. هم اکنون خودروهایی همچون مزدا، ماکسیما، سوزوکی گرند ویتارا، تینا و قشقایی از محصولات ژاپنی در کشور تولید و مونتاژ می‌شوند. در این ارتباط مجید شیخانی مدیر عامل بهمن موتور و قائم‌مقام گروه بهمن که پرتیراژترین تولیدکننده خودرو در بخش خصوصی است در مورد تامین قطعات خودرو مزدا از ژاپن، عنوان می‌کند که این گروه همواره قطعات مورد نیاز خود را به صورت شش ماه سفارش گذاری می‌کند که این امر موجب می‌شود تا در شرایط کنونی این شرکت با مشکل تامین قطعه مواجه نشود.

شیخانی در پاسخ به این پرسش که در صورت ادامه روند کنونی در ژاپن و توقف طولانی مدت قطعه‌سازان آیا تولید محصولات مزدا دراین شرکت با مشکل مواجه نخواهد شد نیز می‌افزاید: آنچه مسلم است مشکل به وجود آمده به توقف تولید منجر نخواهد شد، اما در خصوص طولانی شدن مشکل به وجود آمده در ژاپن باید در آینده با قطعه‌سازان این کشور مذاکره کرد تا تامین قطعه با مشکل مواجه نشود.

به گفته مدیر عامل بهمن موتور، صنعت قطعه‌سازی ژاپن به صورت گسترده در تمام کشورها فعال است و آنچه مسلم است در صورت تامین مواد اولیه تولید قطعه مجدد در سایر کشورها آغاز خواهد شد که این امر تا حدودی مشکل تامین قطعه را برای سایت‌های تولیدی ژاپنی برطرف خواهد کرد.

علاوه بر این بروز حادثه در ژاپن موجب شده تا تامین قطعات یدکی نیز به مشکلات موجود افزوده شود؛ چرا که چندی پیش شرکت‌های ژاپنی از سهمیه بندی قطعات یدکی تا زمان رفع بحران خبر دادند.

شیخانی در این خصوص نیز عنوان کرد: در خصوص تامین قطعه نیز هنوز مشکلی به وجود نیامده و از سوی دیگر شرکت‌های تامین‌کننده هنوز خبری در خصوص بروز مشکل در این خصوص به ما ارائه نکرده‌اند.

مدیر عامل بهمن موتور در خصوص تاثیر سونامی و زلزله ژاپن نیز اظهار داشت: آنچه مسلم است گروه بهمن هنوز برنامه‌ای برای افزایش قیمت ندارد اما برای طولانی مدت باید شرایط عرضه و تقاضا در بازار را در نظر گرفت.

احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان نیز در خصوص تاثیر سونامی ژاپن بر صنعت خودروسازی کشور می‌گوید: سونامی به وجود آمده در ژاپن تاثیر چندانی بر صنعت خودروسازی ما نخواهد داشت چرا که در صورت بروز مشکل خودروسازان اقدام به انتخاب تامین‌کننده جایگزین می‌کنند تا به این طریق از توقف تولید جلوگیری کنند.

به گفته نعمت بخش خودروسازان همواره شرکت جایگزین در نظر می‌گیرند که این امر موجب می‌شود تا در شرایط مشابه با مشکل مواجه نشوند.

به گفته دبیر انجمن خودروسازان، قطعات CKD خودروسازان هنوز به اتمام نرسیده که این امر موجب می‌شود تا بحران بدون مشکل برای خودروسازان داخلی پایان یابد.

چین جایگزین ژاپن

علاوه بر تاثیر سونامی ژاپن بر صنعت خودروسازی کشور سونامی حادث شده بر صنعت قطعه‌سازی نیز تاثیر گذار خواهد بود، چرا که برخی از قطعه‌سازان داخلی هم اکنون با قطعه‌سازان ژاپنی به صورت جوینت ونچر کار می‌کنند.

محمد باقر رجال دبیر انجمن قطعه‌سازان در خصوص تاثیر سونامی و زلزله ژاپن بر صنعت قطعه‌سازی می‌گوید: در حال حاضر دو یا سه شرکت به صورت جوینت ونچر با قطعه‌سازان ژاپنی کار می‌کنند که به طور حتم این شرکت‌ها با مشکل مواجه خواهند شد اما در خصوص قطعات وارداتی واردکنندگان به محض بروز مشکل با کشورهای جانبی وارد مذاکره خواهند شد تا در تامین قطعه خللی به وجود نیاید.

دبیر انجمن قطعه‌سازان در پاسخ به این پرسش که در صورت ادامه مشکل قطعه‌سازان چه کشوری را به عنوان جایگزین در نظر خواهند گرفت عنوان کرد: آنچه مسلم است با بروز مشکل قطعه‌سازان به سمت قطعه‌سازان چینی گرایش پیدا خواهند کرد تا به این طریق مشکل تامین قطعه را برطرف کنند.

انتخاب چین به عنوان کشور جانشین در شرایطی است که کیفیت پایین قطعات چینی طی سال‌های اخیر همواره بازار قطعه را با چالش بسیار مواجه کرده است با این حال ظاهرا قیمت مناسب چینی‌ها و تیراژ بالای تولید این کشور موجب شده تا قطعه‌سازان چین را به عنوان جایگزین انتخاب کنند.

رجال در این خصوص می‌گوید: قطعه‌سازان داخلی در شرایط کنونی ناچار به انتخاب قطعه‌سازان چینی هستند چرا که با توجه به اعمال شرایط اقتصادی جدید علیه کشور،پیدا کردن کشور جایگزین زمان بر بوده که این امر به ضرر قطعه‌سازان داخلی تمام خواهد شد.

هرچند رجال، چین را کشور جایگزین معرفی می‌کند اما ساسان قربانی رییس شورای تعالی قطعه‌سازان معتقد است که احتمال جایگزینی چین به دلیل کیفیت پایین قطعات این کشور بسیار کم است.

به گفته قربانی کیفیت پایین قطعات چینی از یک سو و نگاه منفی به این قطعات موجب شده تا قطعه‌سازان و یا واردکنندگان تمایلی برای ورود قطعه از این کشور نداشته باشند.

حال با توجه به اظهار نظر مطرح شده از سوی دبیر انجمن قطعه‌سازان و رییس شورای تعالی قطعه‌سازان باید در انتظار کشور انتخاب شده از سوی قطعه‌سازان بود.

علاوه بر مشکل تامین از این پس بازار شاهد تغییر قیمت قطعه نیز خواهد بود.دبیر انجمن قطعه‌سازان در این خصوص نیز عنوان کرد:از آنجا که محصولات ژاپنی به دلیل کیفیت بالا قیمت به مراتب بیشتری نسبت به قطعات چینی دارند طبعا با جایگزین شدن چینی‌ها نه تنها شاهد رشد قیمت نخواهیم بود بلکه بازار افت قیمت را نیز تجربه خواهد کرد.

به گفته رجال، سونامی حادث شده علاوه بر افت قیمت قطعه، منجر به افت کیفیت نیز خواهد داشت که این امر به نفع صنعت قطعه‌سازی نخواهد بود.

رییس شورای تعالی نیز در این خصوص می‌گوید: در خصوص قطعات ژاپنی رشد قیمت را تجربه خواهیم کرد چرا که از این پس شاهد کمبود قطعه ژاپنی در بازار خواهیم بود.

رشد قیمت در انتظار وارداتی‌ها

علاوه بر تاثیر سونامی بر تولید خودرو و با توجه به اینکه طی سال‌های اخیر خودروسازان ژاپنی بخش اعظمی از بازار وارداتی‌های کشور را به خود اختصاص داده‌اند می‌توان گفت از این پس شاهد رشد قیمت ژاپنی‌ها در بازار خودرو نیز خواهیم بود.

به گفته کارشناسان و فعالان بازار خودرو اعمال محدودیت در روند واردات خودرو از یک سو و کاهش تولید خودروسازان ژاپنی از سوی دیگر، کاهش عرضه و در نهایت رشد قیمت خودروهای وارداتی ژاپنی را به همراه خواهد داشت.