نگاهی به روند تولید و صادرات تجاری سازان در گفت‌وگو با مدیران و کارشناسان
ظرفیت خالی تجاری‌سازان کی پر می‌شود؟
گروه خودرو - «اجرایی نشدن برنامه‌های نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، عدم به موقع تامین قطعات CKD، توان پایین شرکت‌های لیزینگ، کاهش تقاضا برای خودروهای تجاری، مشکل گشایش LC، خروج بنز از کشور و عدم تمدید قرار داد تجاری‌سازان اروپایی با تجاری سازان داخلی و ...» را می‌توان دلیل نرسیدن تجاری سازان به ظرفیت پیش بینی شده برای تولید خودروهای تجاری دانست. مشکلاتی که موجب شده تا تجاری‌سازان هم‌اکنون با یک هفتم ظرفیت پیش‌بینی شده فعالیت کنند. این در حالی است که با اجرای طرح نوسازی و گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی از سال ۸۶ افزایش ظرفیت در برنامه تجاری‌سازان قرار گرفت اما اجرایی نشدن برنامه‌های نوسازی برنامه‌ریزی تجاری‌سازان را نیز به تعویق انداخت.
از سوی دیگر ناهماهنگی در زمان سفارش‌گذاری از سوی متولیان طرح نوسازی نیز موجب شد تا تجاری سازان در تامین خودروهای مورد نیاز موفق عمل نکنند.
هاشم یکه زارع مدیر عامل ایران خودرو دیزل در خصوص عدم استفاده از ظرفیت اسمی تجاری سازان می‌گوید: عدم برنامه‌ریزی صحیح برای سفارش گذاری، تاخیر در اجرای طرح نوسازی، توان پایین شرکت‌های لیزینگ و... موجب شده تا تجاری‌سازان نتوانند از ظرفیت‌های اسمی خود برای تولید استفاده کنند.
به گفته یکه زارع، تجاری‌سازان را باید به دو بخش باری و مسافری تقسیم کرد که در خصوص خودروهای مسافری هم‌اکنون هفت تا هشت شرکت در حال فعالیت هستند و در بخش باری نیز شش تا هفت کامیون‌ساز با ظرفیت‌های متفاوت در کشور فعالیت می‌کنند.
هرچند مدیر عامل ایران خودرو دیزل به مشکلات عدم تامین قطعه برای تولید اشاره‌ای نکرد، اما یکی از مدیران فروش شرکت‌های تجاری‌ساز، شرایط تجاری با دیگر کشورها را از عمده دلایل تاخیر در روند تولید تجاری‌سازان دانسته و در این خصوص می‌گوید: تغییرات صورت گرفته موجب شده تا تامین قطعه با مشکلاتی مواجه شود که این امر بر روند تولید تجاری‌سازان تاثیر مستقیم داشته است. به گفته این مدیر فروش استفاده از ظرفیت اسمی برای تولید وابسته به تامین قطعات مورد نیاز است ،اما در حال حاضر تجاری‌سازان با مشکل تامین قطعه برای تولید مواجه هستند که با توجه به کاهش رابطه برخی شرکای تجاری‌ساز، توقف برخی خطوط تولید تجاری‌سازان داخلی دور از ذهن نخواهد بود.
یکی از تجاری‌سازان خصوصی نیز در این خصوص می‌گوید: اعمال تغییر در مناسبات اقتصادی کشور موجب شده تا هم‌اکنون تجاری‌سازان با مشکل تامین قطعات CKD مواجه شوند.
به گفته این مدیر بخش خصوصی تامین قطعات CKD یکی از عمده مشکلات تجاری‌سازانی است که در کشور خودروهای تجاری اروپایی تولید می‌کنند.
به گفته وی در ابتدای سال جاری شرکت بنز خبر از قطع همکاری با رابط تجاری خود در ایران داد که این امر موجب شد تا طرف تجاری این شرکت در ایران هم‌اکنون با مشکل تامین قطعه مواجه شود مشکلی که کاهش تولید در این شرکت را به همراه داشته است.
به گفته این مقام مسوول در بخش خصوصی علاوه بر بنز هم اکنون شرکت‌های رنو و ولوو نیز برنامه‌ای برای تمدید قراردادهای خود با شرکت‌های داخلی ندارند.
از شرکت‌های مذکور که بگذریم ظاهرا تنها اسکانیا به عنوان خودروساز تجاری اروپایی برنامه‌ای برای خروج از ایران ندارد و همچنان به حضور خود در خطوط تولید تجاری‌سازان ادامه می‌دهد. با توجه به قطع همکاری شرکت‌های اروپایی تجاری سازان داخلی به ناچار باید به فکر جایگزینی جدید برای خطوط تولید خود باشند.
به گفته مدیر فروش یکی از تجاری‌سازان، شرایط فعلی موجب شده تا نگاه تجاری‌سازان به خودروهایی با کیفیت پایین تغییر کند.
ظرفیت مازاد برای نوسازی ناوگان
همانطور که گفته شد عدم اجرای به موقع طرح نوسازی موجب شد تا تجاری سازان نتوانند از ظرفیت ایجاد شده استفاده کنند.
مدیر عامل ایران خودرو دیزل در این خصوص می‌گوید: طی سه الی چهار سال گذشته مباحث بسیاری برای نوسازی خودروهای فرسوده مطرح شده اما به دلیل عدم تامین منابع مالی در این خصوص تاکنون اقدام اساسی صورت نگرفته است.
مدیر فروش یکی از تجاری‌سازان نیز در خصوص تاثیر نوسازی بر روند تولید خودروهای تجاری می‌گوید: همزمان با آغاز طرح نوسازی و گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی متولیان این طرح افزایش ظرفیت تولید و افزایش شرکت‌های تجاری‌ساز را در دستور کار قرار دادند، اما برنامه‌های نوسازی اجرایی نشد.
به گفته یکی از کارشناسان نامشخص بودن چگونگی سفارش گذاری از سوی متولیان طرح نوسازی نیز موجب شده تا تجاری‌سازان با مشکلات بسیاری مواجه شوند. به گفته این کارشناس برای تامین و تولید خودرو تجاری‌سازان به زمانی در حدود چهار ماه نیاز دارند در حالی‌که این فرصت به آنها داده نمی‌شود و به بهانه تاخیر در تولید مسوولان اقدام به واردات برای تامین نیاز داخلی می‌کنند.
توان پایین شرکت‌های لیزینگ و کاهش تقاضا
علاوه بر موارد مذکور حضور کمرنگ شرکت‌های لیزینگ در بخش خودروهای تجاری نیز موجب شده تا تجاری‌سازان با بازار راکد و در نتیجه با افت تولید مواجه شوند.
به گفته مدیر عامل ایران خودرو دیزل در کشورهایی که حمل و نقل بسیار فعال است شرکت‌های خریدار خودروهای تجاری حداکثر ۵ درصد از هزینه خرید را پرداخت می‌کنند و ۹۵ درصد از هزینه خرید از سوی شرکت‌های لیزینگ تامین می‌شود این در حالی است که در کشور ما سهم شرکت‌های لیزینگ تنها ۱۳ درصد است و خریدار ملزم به پرداخت ۸۷ درصد از هزینه‌های خرید است.
به گفته یکه زارع، در صورت فعال شدن شرکت‌های لیزینگ تقاضا برای خرید افزایش پیدا می‌کند که این امر علاوه بر افزایش تولید تجاری‌سازان کاهش هزینه‌های حمل و نقل را نیز به همراه خواهد داشت.
به گفته مدیر عامل ایران خودرو دیزل علاوه بر مشکلات مذکور اجرای روش فرد مالکی در کشور نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که موجب شده تا تولید تجاری سازان کمتر از ظرفیت صورت گیرد.
به گفته یکه زارع در حال حاضر در دنیا روش شرکتی استفاده می‌شود که این امر علاوه بر نظارت بهتر بر خودروهای تجاری موجب می‌شود تا حداکثر استفاده از خودروهای تجاری صورت گیرد به همین دلیل تمایلی برای استفاده از خودروهای فرسوده در این کشورها وجود ندارد ، اما در کشور ما با اجرای روش فرد مالکی و حداقل استفاده از خودروها تمایلی برای نوسازی از سوی مالکان نیز وجود ندارد.
استفاده حداقلی از ظرفیت اسمی
از سوی دیگر هرچند رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ظرفیت اسمی تجاری‌سازان را ۱۵۰ هزار دستگاه در سال اعلام کرده، اما تجاری سازان معتقدند که باید مشخص شود که در ظرفیت اسمی اعلام شده برای خودروهای تجاری با چه حجم بار بوده است.
به گفته مدیر عامل ایران خودرو دیزل با تقسیم بندی خودروهای تجاری به مسافربری و حمل بار می‌توان گفت ، ظرفیت تولید ناوگان مسافربری در شرکت ایران خودرو دیزل ۵ هزار دستگاه در سال است ، اما در حال حاضر یک هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو در این شرکت تولید می‌شود، ظرفیت تولید خودروهای تجاری باری نیز حداقل ۳۰ هزار دستگاه در سال است اما سالانه ۱۰ هزار دستگاه انواع خودروی تجاری در این شرکت تولید می‌شود.
به گفته یکه زارع بیش از هفتاد درصد ظرفیت اتوبوس سازها نیز در اختیار ایران خودرو دیزل قرار دارد.
علاوه بر شرکت ایران خودرو دیزل ، شرکت سایپا دیزل نیز از ظرفیتی برابر با ۲۰ هزار دستگاه در سال برخوردار است .
براساس آمار اعلام شده از سوی انجمن خودروسازان، تجاری سازان در سال گذشته در مجموع موفق به تولید ۳۵ هزار و ۷۴۵ دستگاه انواع خودرو تجاری شدند که این امر نشان دهند فاصله تجاری سازان از ظرفیت اسمی آنها است.
سهم اندک تجاری سازان در بازار جهانی
عدم استفاده از ظرفیت تجاری سازان در حالی است که از سال گذشته میلادی فروش خودروهای تجاری در خاورمیانه و شمال آفریقا رشد چشمگیری داشته، بازاری که خودروسازان ما هنوز نتوانسته اند در آن رخنه کنند.
به گفته یکی از تجاری سازان بخش خصوصی پس از یک دوره رکود رونق مجدد به بازار خودروهای تجاری در دنیا بازگشته که این هم به دلیل بازگشت رونق به ساخت و ساز باز می‌گردد.
وی در ادامه می‌گوید: به دلیل تغییر در مناسبات تجاری ،متاسفانه خودروسازان نمی‌توانند از موقعیت فعلی استفاده کنند چرا که شرایط برای نقل و انتقال پول با مشکلاتی مواجه شده است.
در همین حال مدیر فروش یکی از تجاری‌سازان در این خصوص معتقد است: بازگشت رونق به بازار تجاری سازان خارج از کشور را می‌توان به فال نیک گرفت چرا که این بازار تا حدودی به نفع تجاری سازان داخلی تمام خواهد شد ، اما باید دید که رشد صورت گرفته تا چه میزان بر تولید تجاری سازان تاثیرگذار است.
یکی از کارشناسان نیز در این خصوص می‌گوید: هرچند تجاری سازان قدمتی ۴۰ تا ۵۰ ساله در کشور دارند اما سهم آنها در بازار جهانی نزدیک به صفر است این در حالی است که تجاری سازان چینی کمتر از ۱۲ سال در این زمینه قدمت دارند با همین حال هم‌اکنون عنوان دوم صادرکننده به چینی‌ها اختصاص دارد.
به گفته این کارشناس اعطای تسهیلات به تجاری سازان چینی را می‌توان یکی از عمده دلایل رشد صادرات چینی‌ها دانست چرا که در این کشور بسترها برای صادرات فراهم شده، اما در کشور ما تولید‌کنندگان با مشکلات بسیاری در امر صادرات مواجه هستند.
ارسال نظر