ترخیص به جای واردات

گروه خودرو - مهلت استفاده از برگه‌های ثبت سفارشی که در شش ماه دوم سال گذشته صادر شد، در حالی با ورود به نیمه دوم سال پایان یافته که با این شرایط به‌طور قانونی واردات خودرو به کشور متوقف شده است. با گذشت شش‌ماه از سال جاری هنوز لیست خودروهای مجاز به منظور بازشدن سایت ثبت سفارش به وزارت بازرگانی ابلاغ نشده که این امر را می‌توان به توقف واردات خودرو از نیمه دوم سال‌جاری تعبیر کرد.

توقف ثبت سفارش یا به تعبیر دیگر عدم اعلام لیست خودروهای مجاز به وزارت بازرگانی در حالی است که از ابتدای سال‌جاری تاکنون مسوولان وزارت صنایع و معادن بارها از نبود محدودیت یا ممنوعیت در زمینه ثبت سفارش انواع خودروهایی که ضوابط آیین‌نامه‌ای را رعایت می‌کنند سخن گفته‌اند، سخنی که تاکنون از سوی مسوولان وزارت بازرگانی پذیرفته نشده به طوری‌که مسوولان این وزارت بارها از عدم ارائه لیست خودروهای مجاز به این وزارتخانه خبر داده‌اند.

مشکلات به وجود آمده در ثبت سفارش واردات خودرو در سال‌جاری موجب انحصار هرچه بیشتر در بازار خودروهای وارداتی شده چرا که در سال جاری برد با واردکنندگانی بود که در روزهای آخر سال گذشته موفق به ثبت سفارش تعداد بالای خودرو شده بودند که این امر موجب شد تا هم‌اکنون بتوانند بازار را در دست گرفته و بر این اساس بر بازار وارداتی‌ها حاکم شوند.

علاوه بر انحصار در بازار وارداتی‌ها، توقف ثبت سفارش در نیمه اول سال نیز موجب شد تا خرید و فروش برگه‌های ثبت سفارش نیز به بازاری جدید برای واردکنندگان تبدیل شود؛ به طوری‌که در نیمه اول سال و پیش از اتمام مهلت استفاده از آنها، این برگه‌ها حکم طلا را پیدا کرده و چند برابر قیمت واقعی در بازار خرید و فروش شدند.

عرضه برگه‌های ثبت سفارش در بازار آزاد در حالی است که وارد کنندگان و ترخیص‌کنندگان (تجار) به هنگام در خواست برای دریافت برگه ثبت سفارش ملزم به پرداخت هزینه‌های دولتی که رقمی معادل ۳ در هزار ارزش خودروی وارداتی را شامل می‌شود، هستند؛ اما با توقف ثبت سفارش رقم برگ‌های ثبت سفارش در برخی موارد به بیش از ۱۰ میلیون تومان رسید که این امر در نهایت به ضرر مصرف‌کنندگان خودروهای وارداتی تمام شد؛ چرا که افزایش بهای قیمت برگه‌های ثبت سفارش رشد قیمت این خودروها در بازار را نیز به دنبال داشت.

یک نمایندگی برای ۵۰۰ خودرو

شاید بتوان استناد وزارت صنایع به قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو در کمیته خودرو را یکی از عمده دلایل تاخیر در اعلام لیست خودروهای مجاز دانست، بر اساس این قانون از این پس اجازه واردات خودروها به برندهای خاص و مدل‌های خاص داده می شود تا بر اساس خدمات پس از فروش، صدور مجوز واردات صورت گیرد.

در نظر گرفتن این امر در حالی است که هم اکنون اکثر واردکنندگان خودرو که در قالب نمایندگی، خودرو وارد کشور می‌کنند و نه به صورت شناسنامه ای از مراکز خدمات پس از فروش بهره می‌برند. به گفته یکی از مسوولان وزارت صنایع و معادن، وارد کنندگان برای هر ۵۰۰ دستگاه خودرو ملزم به ارائه یک نمایندگی خدمات پس از فروش هستند که نمایندگی مذکور باید به تایید موسسه استاندارد رسیده باشد.

اظهارات مطرح شده در حالی است که نمایندگی‌های مجاز واردات خودرو طی سال‌های گذشته نیز برای اخذ مجوز ملزم به ارائه نمایندگی خدمات پس از فروش بوده‌اند و نمایندگی‌های آنها باید به تایید موسسه استاندارد می‌رسید، با این شرایط می‌توان گفت در صورتی‌که بر اساس قوانین حتی یک نمایندگی نیز به تایید موسسه استاندارد رسیده باشد باید حداقل مجوز واردات ۵۰۰ دستگاه خودرو برای نمایندگی‌ها صادر شود؛ اما تاکنون چنین مجوزی صادر نشده است.

به گفته این مقام مسوول، واردکنندگان علاوه بر نمایندگی خدمات پس از فروش باید ضوابط دیگری را نیز رعایت کنند تا به این طریق بتوانند مجوز واردات را از مراجع ذی ربط دریافت کنند.

به گفته این مقام مسوول در وزارت صنایع، متقاضیان واردات خودرو باید مجوز واردات را از سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت، موسسه استاندارد و محیط‌ زیست دریافت کنند و در صورتی که مورد تایید مراجع ذی‌صلاح قرار گیرند به عنوان «خودرو قابل ورود» به گمرک اعلام می‌شوند که گمرک نیز اقدامات لازم را در خصوص ثبت سفارش این خودروها صورت خواهد داد.

وی در خصوص استانداردهای مد نظر موسسات مذکور نیز اظهار داشت: خودروهای وارداتی ملزم به رعایت استاندارد‌های زیست محیطی، بهینه‌سازی مصرف سوخت، استانداردهای ۵۱ گانه، استانداردهای ایمنی هستند که استانداردهای مذکور بر اساس قوانین هر سال و در مقطعی در مدت زمانی مشخص تدوین می‌شوند و با اتمام مهلت مقرر و تا زمان تدوین استاندارد جدید واردات متوقف خواهد بود.

به گفته مسوولان سازمان استاندارد در سال جاری استاندارد آلایندگی خودرو و استاندارد مصرف سوخت تغییر کرده که براساس استاندارد جدید، خودروهایی مجاز به ورود به کشور هستند که موفق به اخذ استاندارد آلایندگی یورو ۴ شده باشند که اکثر خودروهای وارداتی به دلیل رعایت استانداردهای جهانی توان پاس کردن این استاندارد را دارند. علاوه بر استاندارد آلایندگی، استاندارد سوخت نیز ۵ درصد نسبت به سال گذشته کمتر شده که رقم مذکور نیز برای خودروهای وارداتی چندان چشمگیر نیست که با این شرایط می‌توان گفت اکثر خودروهای وارداتی توان پاس کردن استانداردهای مذکور را خواهند داشت.

از سوی دیگر علاوه بر عدم ارائه لیست خودروهای مجاز به وزارت بازرگانی، تغییر موازنه تجاری با برخی از کشورها نیز ظاهرا در تاخیر صورت‌گرفته تاثیرگذار بوده؛ چرا که طی چند هفته گذشته برخی مسوولان توقف ثبت سفارش را به منزله تحریم شرکت‌های مادر تعبیر کرده بودند تا به این طریق بتوانند پاسخگوی برخورد آنها باشند، اما این مساله از دید مسوولان پنهان ماند که تحریم کشورهای مادر به معنی تحریم مصرف‌کنندگان این خودروها در داخل و تقویت انحصار و از سوی دیگر بر اساس این روش بازار در اختیار خودروسازان داخلی است.

چشم انتظار تصمیم وزارت صنایع

حمید صافدل معاون کل سازمان توسعه و تجارت نیز در خصوص مشکلات به وجود آمده در ثبت سفارش خودروهای وارداتی می‌گوید: وزارت صنایع و معادن هنوز لیست خودروهای مجاز را به وزارت بازرگانی ابلاغ نکرده و تا زمان عدم ابلاغ لیست خودروهای مجاز امکان باز شدن ثبت سفارش وجود ندارد.اظهارات صافدل در حالی است که سال گذشته نیز طولانی شدن توقف ثبت سفارش موجب شد تا وزارت بازرگانی به صورت مستقیم وارد عمل شده و ثبت سفارش را پس از سه ماه باز کند با این حال در سال‌جاری و با گذشت شش ماه از سال این وزارتخانه نیز در این خصوص اقدامی صورت نداده است. اما یکی از مقامات مسوول در وزارت صنایع در خصوص اینکه چرا در سال‌جاری وزارت بازرگانی در خصوص باز شدن ثبت سفارش اقدامی صورت نمی‌دهد، می‌گوید: ثبت سفارش باید از طریق کمیته فنی خودرو صورت گیرد و اقدام صورت گرفته از سوی وزارت‌ بازرگانی در سال گذشته بر خلاف قوانین و ضوابط بود به همین دلیل این وزارتخانه نیز در سال جاری در انتظار اعلام نظر کمیته فنی‌خودرو است.

معاون کل سازمان توسعه و تجارت در پاسخ به این پرسش که کمیته فنی خودرو چه زمان تشکیل جلسه خواهد داد، می‌گوید: کمیته تشکیل جلسه داده، اما هنوز در این خصوص به جمع‌بندی نرسیده است.

به گفته صافدل، واردکنندگان پس از اخذ مجوز از موسسات و سازمان‌های ذی‌ربط مدارک را به کمیته فنی ارائه می‌کنند. کمیته مذکور نیز پس از بررسی خودروهای مذکور با توجه به شرایط آب‌وهوای داخلی مجوز واردات را صادر می‌کند اما در سال جاری هنوز در این زمینه مجوزی صادر نشده است.

اظهارات معاون کل سازمان توسعه و تجارت در حالی است که سال گذشته نیز تاخیر در تشکیل جلسه کمیته فنی‌خودرو تاخیر در ثبت سفارش را به همراه داشت و ظاهرا این مشکل در سال‌جاری نیز دردسر ساز شده است.

ترخیص ادامه دارد

بقایی؛ رییس گمرک شهریار نیز در خصوص وضعیت ثبت سفارش خودروهای وارداتی در سال جاری می‌گوید: هم‌اکنون ثبت سفارش جدیدی صورت نمی‌گیرد، اما ترخیص خودروهای ثبت سفارش شده با وجود اتمام زمان مهلت استفاده از برگه‌های ثبت سفارش همچنان ادامه دارد.

به گفته بقایی، ترخیص‌کنندگان (تجار) و واردکنندگان به صورت محدود و حساب شده و بر اساس نیاز بازار اقدام به ترخیص خودرو می‌کنند که با این شرایط می‌توان گفت با ادامه روند توقف ثبت سفارش روند ترخیص تا یک‌الی‌دو ماه آینده نیز ادامه‌دار باشد.