خطر حذف خودروسازان خصوصی

گروه خودرو- خودروسازان بخش خصوصی کشور با تولید دو هزار و ۶۷ دستگاه محصول سواری در دو ماه ابتدایی امسال، افتی ۸/۱۰ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کردند. بنابر آماری که روی سایت رسمی انجمن خودروسازان کشور قرار گرفته، خصوصی‌های خودروساز ۲۵۱، دستگاه خودرو سواری کمتری در مقایسه با دو ماه نخست سال ۸۸ به تولید رسانده‌اند که این موضوع از اوضاع تولید نابسامان و بحرانی بخش خصوصی خودروسازی ایران حکایت دارد.

همچنین طبق آمار، چهار شرکت زاگرس‌خودرو، بنیان توسعه پارس، مرتب و تاپکو، به نوعی هم‌اکنون از جمع خودروسازان خصوصی، حذف شده به حساب می‌آیند؛ چراکه در فروردین و اردیبهشت امسال، حتی یک دستگاه خودرو سواری نیز به تولید نرسانده‌اند.

تیراژ بسیار اندک خصوصی‌ها سبب شده تا آنها در دو ماه ابتدایی امسال، تنها ۷/۱ درصد از کل خودروهای سواری تولیدی کشور را به خود اختصاص دهند. این در شرایطی است که بیشتر تولیدات بخش خصوصی خودروسازی ایران از کیفیتی برتر نسبت به خودروهایی که در بخش نیمه‌دولتی به تولید می‌رسند، برخوردارند.

در این زمینه که چرا خودروسازان بخش خصوصی از تیراژ پایینی برخوردار و توان تولید آنها بالا نیست، دلایل مختلفی بیان می‌شود که مهم‌ترین آنها حول مسائل مالی می‌چرخد.

در واقع تیراژ و سهم اندک خودروسازان بخش خصوصی را بسیاری از کارشناسان و البته خود مسوولان این بخش، نتیجه بحران مالی و عدم تامین به موقع قطعات می‌دانند. به هر حال کمبود نقدینگی، آن هم در شرایطی که کشور با تحریم‌هایی نیز روبه‌رو است، اجازه تولیدی انبوه یا حداقل قابل قبول را به خودروسازان خصوصی نمی‌دهد.

این بحران مالی معمولا مشکل دیگری نیز برای خودروسازان خصوصی پدید می‌آورد و آن، ایجاد تعهدهای خارج از توان آنها است.

در واقع خصوصی‌ها که مانند خودروسازان نیمه‌دولتی از توان مالی مناسبی برخوردار نبوده و دست حمایت دولت را نیز روی شانه‌های خود احساس نمی‌کنند، با پیش فروش خودروهایی که مشخص نیست شرایط تولید آنها چه زمانی فراهم ‌می‌شود، برای خود تامین نقدینگی می‌کنند.

این در شرایطی است که آنها معمولا نمی‌توانند تعهدات خود را سر وقت انجام داده و از همین رو گاهی با اعتراض مشتریان روبه‌رو شده و به دردسر می‌افتند.

همین حالا هم برخی شرکت‌ها مانند زاگرس‌خودرو نتوانسته‌اند تعهدات خود را به طور کامل انجام دهند و این موضوع باعث سرگردانی مشتریان آنها شده است.

خصوصی‌ها البته با مانع دیگری به نام محدودیت‌های تجاری نیز روبه‌رو هستند و به همین دلیل امکان گشایش به موقع و بی‌دردسر اعتبارات (LC) را ندارند.

در حال حاضر، تمام محصولات بخش خصوصی خودروسازی ایران، مونتاژی و در نتیجه به طور مستقیم، وابسته به قطعات وارداتی هستند؛ بنابراین اصلا عجیب نیست که با شرایط فعلی، تامین قطعات در روند و روال مناسبی صورت نگیرد.

به هر حال، وقتی خودروسازان نتوانند به موقع و در حجمی مناسب، گشایش اعتبار کنند، تامین قطعات مورد نیاز آنها نیز در شرایط طبیعی انجام نمی‌شود و قطعات، با تاخیر به دست آنها می‌رسد و این موضوع به تولید اندک خصوصی‌های خودروساز می‌انجامد. حال با توجه به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، باید دید بخش صنعت کشور، به خصوص خودروسازان خصوصی که پشتوانه مالی و معنوی محکمی نیز ندارند، با چه مشکلات جدیدی روبه‌رو خواهند شد.

تعطیلی زاگرس‌خودرو

ظاهرا دیگر باید «زاگرس‌خودرو» را از جمع خودروسازان بخش خصوصی کشور حذف کرده و نام این شرکت قدیمی را به خاطرات صنعت خودرو ایران اضافه کنیم!

زاگرس‌خودرو که در بین خصوصی‌های خودروساز کشور قدمت زیادی دارد، در فروردین و اردیبهشت امسال حتی یک دستگاه محصول را نیز به تولید نرسانده و در واقع به نوعی، تعطیل شده است.

این در شرایطی است که هنوز بخشی از مشتریان زاگرس‌خودرو موفق به دریافت خودرو ثبت‌نامی خود نشده‌اند.

این شرکت سال‌ها با پروتون مالزی، همکاری داشت و برخی محصولات این شرکت را مانند «ویرا» و «جنتو» مونتاژ می‌کرد، محصولاتی که اتفاقا بازار بدی را نیز در کشور نداشتند و از آنها استقبال می‌شد. شرایط عجیب و غریب فعلی زاگرس‌خودرو در شرایطی است که پارس خودرویی‌ها دو سال پیش بخش اعظم سهام این شرکت را خریدند؛ اما در حال حاضر هنوز مشخص نیست که چه سرنوشتی در این زمینه انتظار زاگرسی‌ها را می‌کشد.

پارس‌خودرو حتی سال گذشته مونتاژ نیسان رونیز خود را به زاگرس‌خودرو واگذار کرد؛ اما در آمار انجمن خودروسازان اشاره‌ای به تولید رونیز در زاگرس‌خودرو نشده است.

عدم تولید در تاپکو و بن رو

شاید عجیب باشد؛ اما شرکتی با مدیریت منوچهر غروی، مدیر قدیمی خودروسازی ایران نیز این روزها حال و روز خوشی ندارد و اوضاع آن بحرانی است.

«تاپکو» که محصولی ایتالیایی از «فیات» به نام «سی‌ینا» را به مونتاژ می‌رساند، در دو ماه نخست امسال هیچ تولیدی نداشته است.

این شرکت تا همین اواخر سال گذشته نیز با مشکل عدم انجام تعهدات خود روبه‌رو بود و مشتریان آن چند بار به نشانه اعتراض، مقابل دفتر فروش تاپکو تجمع کردند.

تاپکو در مدت مشابه سال گذشته ۴۵۰ دستگاه سی‌ینا را مونتاژ کرده بود.

علاوه بر این شرکت، «بن رو» نیز به عنوان دیگر خودروساز خصوصی کشور، هیچ تولیدی در دو ماه نخست امسال نداشته است.

بن رو در مدت مشابه سال گذشته نیز تنها سه دستگاه خودرو را به مونتاژ رسانده بود.

با توجه به اینکه «تاپکو» و «بن رو» نیز در فروردین و اردیبهشت امسال تولیدی نداشته‌اند، باید نام آنها را در کنار زاگرس‌خودرو، به عنوان حذف شده‌های فعلی بخش خصوصی خودروسازی ایران قرار داد.

تیراژ اندک بهمنی‌ها

«گروه بهمن» که از آن به عنوان پولدارترین خودروساز بخش خصوصی کشور یاد می‌شود، در دو ماه ابتدایی امسال تنها ۱۷ دستگاه خودرو سواری را مونتاژ کرد.

این خودروساز که معمولا تعهدات خود را به موقع انجام می‌دهد، نزدیک به سه ماه درگیر ایجاد تغییرات کلی و جزئی در خطوط تولید و تجهیز این خطوط بود و ظاهرا به همین دلیل، تیراژ بسیار اندکی را در فروردین و اردیبهشت امسال، از خود به جا گذاشته است.

گروه بهمن که بخشی از سهام آن در اختیار تعاونی سپاه قرار دارد، در بخش سواری به مونتاژ «مزدا۳» مشغول است و در تولید وانت و مینی‌بوس نیز فعال است.

این خودروساز که در حال حاضر برخی از مدیران پیشین ایران‌خودرو مانند منوچهر منطقی، در آن فعالیت دارند، احتمالا یکی از خریداران سهام ایران‌خودرو و سایپا در هفته آینده خواهد بود.

تولید دو دستگاه «گل»

اما نگاهی به آمار تولید کرمان‌خودرو و زیرمجموعه‌هایش بیندازیم و ابتدا از «خودروسازان بم» شروع کنیم.

این شرکت که «فولکس گل» را مونتاژ می‌کند در دو ماه نخست امسال فقط و فقط دو دستگاه محصول را به تولید رسانده است.

این شرکت اعلام کرده که تولید «گل» را متوقف خواهد کرد و احتمالا به خاطر همین موضوع است که تیراژ آن در دو ماه نخست امسال تا این حد پایین بوده است.

«خودروسازان بم» در مدت مشابه سال گذشته هیچ تولیدی نداشت. اما نگاهی نیز به «کرمان موتور» بیندازیم.این شرکت که در حال حاضر محصولی چینی با نام لیفان را به مونتاژ می‌رساند، در دو ماه نخست امسال تنها ۲۳۵ دستگاه از این خودرو را در مدل ۱۶۰۰ سی‌سی از خط مونتاژ خود عبور داده و در نتیجه این آمار تولید، با افتی ۹/۲۱ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته روبه‌رو شده است.

از لیفان به عنوان یکی از محصولات کم‌کیفیت بازار خودرو کشور یاد می‌شود.

رشد مدیران

«مدیران خودرو» نیز که جزو زیرمجموعه‌های گروه خودروسازی کرمان به حساب می‌آید، MVM چینی را مونتاژ می‌کند با تولید ۳۱۳ دستگاه خودرو در دو ماه نخست امسال، تولید خود را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، چندین برابر کرده است.

MVMهای مدیران خودرو، در دو مدل سه سیلندر و چهار سیلندر، مونتاژ می‌شوند.

اما از راین‌خودرو، دیگر زیرمجموعه گروه خودروسازی کرمان نیز یادی کنیم. این شرکت که آوانته و ورنا را تحت لیسانس هیوندایی‌موتورز کره، به مونتاژ می‌رساند، طی فروردین و اردیبهشت امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشدی ۳/۲۴۷ درصدی را تجربه کرده است.

این درصد رشد البته در شرایطی به دست آمده که تیراژ این شرکت نیز مانند «مدیران خودرو» زیاد نیست.

راین‌خودرو نیز مانند گروه بهمن، معمولا با تاخیر در تحویل محصولات پیش‌فروش شده خود مواجه نمی‌شود.

این شرکت در دو ماه نخست امسال، ۸۴۸ دستگاه «آوانته» را در کنار ۲۳۲ دستگاه «ورنا» به مونتاژ رسانده است.

آماری که موجود نیست!

جای تعجب است که در آمار قرار گرفته روی سایت انجمن خودروسازان، هیچ اشاره‌ای به میزان تولید «سناباد خودرو توس» در دو ماه نخست امسال نشده است؛ چراکه به گفته روابط‌عمومی این شرکت، سناباد خودرو با توقف تولید روبه‌رو نیست و در فروردین ماه نیز تولید داشته است.

ظاهرا لیست خودروهای تولیدی این شرکت هنوز به دست مسوولان وزارت صنایع نرسیده است.

این در حالی است که از شرکت «مرتب» نیز در آمار تولید دو ماه نخست امسال، نامی برده نشده است. «سناباد خودرو»، چری A۱۵ را مونتاژ می‌کند و «مرتب» نیز مونتاژ‌کننده «پاژن» و «موسو» به شمار می‌رود.