کمبود خودروهای تجاری در بازار

مژگان میرزایی - خبر خروج بنز از کشور را می‌توان بزرگترین شوک در بازار خودروهای تجاری طی چند سال گذشته دانست، چرا که از زمان تردد کامیون‌های بنز در کشور بیش از نیم قرن می‌گذرد و خروج این شرکت می‌تواند بازار خودروهای تجاری را با مشکلات بسیاری مواجه کند. خبر مذکور در حالی اواخر هفته گذشته از سوی مدیرعامل شرکت بنز اعلام شد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، پس از این شرکت باید به مرور شاهد خروج سایر تجاری سازان اروپایی از کشور نیز بود که این امر به معنی حضور هرچه بیشتر تجاری‌سازان چینی در کشور است.

از سوی دیگر هم‌اکنون نیمی از ناوگان باری کشور در اختیار خودروهای تجاری اروپایی قرار دارد که در صورت خروج این شرکت‌ها از بازار داخلی می‌توان گفت خودروهای مذکور به مرور زمان با مشکل کمبود قطعه مواجه خواهند شد که این امر به معنی آن است که علاوه بر تامین خودروهای مورد نیاز از این پس خدمات‌رسانی به این خودروهای موجود نیز با مشکلات بسیاری همراه خواهد بود.

از سوی دیگر مشکلات به وجود آمده در تامین خودرو موجب خواهد شد تا خودروسازان بیش از پیش به سمت خودروهای تجاری چینی روی آورند، این امر در حالی است که طی سال‌های گذشته خودروهای چینی وارد شده به کشور نتوانستند از لحاظ کیفی نظر خریداران و مسوولان کشور را جلب کند، به‌طوری‌که در برخی مواقع و به منظور ارتقای ضریب ایمنی جاده‌ها از تردد خودروهای مذکور در جاده‌های کشور جلوگیری به‌عمل آمد و دربرخی مواقع نیز شماره گذاری این خودروها متوقف شد. با این شرایط می‌توان گفت با خروج خودروسازان اروپایی از کشور جاده‌های ناامن کشور از این پس ناامن‌تر خواهد شد ،چرا که از این پس تامین خودرو برای خودروسازان در الویت قرار خواهد گرفت و کیفیت بازهم در رتبه بعدی.

از سوی دیگر از این پس شاهد افزایش قیمت خودروهای تجاری و کمبود این خودروها در بازار داخلی خواهیم بود، چرا که بخش اعظمی از بازار تجاری‌های ایران در اختیار بنز قرار دارد و با خروج این شرکت بالطبع قیمت خودروهای تجاری در بازار داخلی افزایش خواهد یافت.

تاثیر تصمیم بنز بر سایر تجاری‌سازان

به گفته مصطفی ممقانی، مدیر فروش شرکت رنو تراکس، از حدود یکسال پیش شرکت بنز روابط خود با ایران را محدود کرد که این امر موجب گسترش عرضه خودروهای چینی در کشور شد، به‌طوری‌که هم‌اکنون سهم خودروهای تجاری اروپایی در کشور کاهش یافته است. وی در ادامه می‌گوید: کاهش سهم این شرکت‌ها از بازار ایران موجب شد تا خروج این شرکت‌ها از بازار ایران از اهمیت چندانی برای آنها برخوردار نباشد.

اما آنچه مسلم است، با رفتن بنز از بازار کشور سایر تجاری سازان اروپایی نیز به فکر خروج از بازار ایران می‌افتند که با این شرایط می‌توان گفت طی ماه‌های آینده بازار خودروهای تجاری در کشور با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد.

مدیر فروش شرکت رنوتراکس در این خصوص می‌گوید: آنچه مسلم است تصمیمات شرکت بنز بر سایر شرکت‌های تجاری ساز اروپایی تاثیرگذار است و با این شرایط می‌توان گفت که طی ماه‌های آینده می‌توان شاهد تصمیم مشابه از سوی شرکت‌های رنو، اسکانیا و ولوو خواهیم بود که این به معنی خروج سایر شرکت‌های تجاری‌ساز اروپایی از کشور است.

فرید زاوه، کارشناس خودرو نیز در این خصوص می‌گوید: خروج بنز از ایران می‌تواند به دلیل مسائل سیاسی و تصمیمات درونی شرکت بنز صورت گرفته باشد، در صورتی‌که مسائل سیاسی در این خصوص دخیل باشد می‌توان گفت که پس از بنز سایر تجاری‌سازان اروپایی نیز به مرور از بازار کشور خارج خواهند شد. وی در ادامه می‌گوید: در صورتی‌که مسائل درون سازمانی دلیل این تصمیم باشد، خروج بنز بر روابط سایر شرکت‌ها تاثیرگذار نخواهد بود.

اظهارات زاوه در حالی است که مدیر عامل دایملر در مجمع سالانه ‌این شرکت مسائل سیاسی را دلیل خروج این شرکت از بازار ایران عنوان کرده بود که این امر نشان دهنده آن است که از این پس و به مرور زمان باید شاهد خروج سایر تجاری‌سازان اروپایی از بازار کشور بود.

به گفته زاوه در صورت خروج بنز از بازار کشور به طور حتم بازار تجاری سازان با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد چرا که هم‌اکنون نزدیک به ۲۵ تا ۳۰ درصد بازار در اختیار این شرکت قرار دارد که خروج این شرکت از بازار داخلی به معنی کمبود خودروهای تجاری در بازار داخلی است.

نیمی از ناوگان باری فلج می‌شود

افزون بر مشکل کمبود خودرو در بازار با خروج شرکت بنز از کشور، بازار با مشکل خدمات‌رسانی به خودروهای موجود در کشور نیز مواجه خواهد شد که این امر می‌تواند تبعات به مراتب سخت تر از کمبود خودرو در کشور به وجود آورد، چرا که در صورت عدم تامین قطعه خودروهای موجود در کشور غیرقابل استفاده خواهند شد که این امر مشکلاتی به مراتب سخت‌تر به همراه خواهد داشت. ممقانی در این خصوص می‌گوید: در حال حاضر نیز در این خصوص، خودرهای تجاری با مشکلات بسیاری مواجه هستند ،چرا که برخی قطعات در خودروهای تجاری کاربرد دیگر نیز می‌توانند داشته باشند، به همین دلیل سفارش این قطعات با مشکلات بسیاری مواجه است که در صورت تشدید کاهش روابط تامین قطعه نیز با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد.

زاوه نیز در این خصوص می‌گوید: در حال حاضر ۱۴۰ هزار تا ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو بنز در کشور تردد می‌کنند که قطعات یدکی آنها به طور کامل به شرکت بنز وابسته است و در صورتی‌که این شرکت به دلیل مسائل سیاسی اقدام به توقف روابط با ایران کرده باشد می‌توان گفت خودروهای مذکور در کشور با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد که این امر در نهایت به معنی فلج شدن بیش از نیمی از ناوگان حمل‌ونقل باری کشور است.

به گفته زاوه، عدم تامین قطعه از سوی شرکت بنز موجب می‌شود تا پای واسطه‌ها برای تامین قطعه به کشور باز شود که این امر نیز به معنی افزایش قیمت قطعات یدکی در کشور خواهد بود.

زاوه در ادامه عنوان می‌کند: علاوه بر قطع همکاری با کشور، مدیرعامل شرکت بنز خبر از واگذاری سهام ۳۰ درصدی شرکت ایدم تولید کننده موتورهای بنز در کشور نیز داده است که این امر به معنی آن است که در صورت واگذاری سهام، تعمیر این موتورها نیز در شرکت ایدم با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد، که این امر به معنی آن است که کلیه محصولات قدیمی و جدید شرکت بنز از این پس مشکل کمبود قطعه و در نهایت مشکل خدمات‌رسانی را تجربه خواهند کرد.

اظهارات زاوه و ممقانی در خصوص وضعیت خدمات رسانی به خودروهای تجاری در حالی است که مدیرعامل شرکت بنز از در میان سهامداران عنوان کرده بود که روابط این شرکت با ‌ایران به انجام تعهدات قبلی محدود خواهد شد‌، و ارائه قطعات خودرو به‌ایران ادامه پیدا می‌کند‌.

سهم اندک اروپایی‌ها از بازار

علاوه بر تصیمیم شرکت بنز مبنی بر خروج از بازار ایران ، اجرای قانون راه‌اندازی خطوط تولید در قبال دریافت مجوز واردات که از سال گذشته به مرحله اجرا گذاشته شد نیز موجب گردید تا روابط تجاری سازان اروپایی در کشور بیش از پیش کاهش یابد به طوری‌که به گفته مدیرعامل شرکت دایملر، گردش مالی سال گذشته این شرکت از سهم این شرکت در تولید موتورهای دیزلی در ایران کمتر از ۱/۰ درصد از کل گردش ۱۰۸ میلیارد دلاری این شرکت در کل جهان بوده است که رقم مذکور موجب می‌شود تا خروج این شرکت از ایران بر روند اقتصادی آن تاثیرگذار نباشد.

مدیر فروش شرکت رنو تراکس در این خصوص می‌گوید: تصمیمات گرفته شده از سوی مسوولان طی یکسال گذشته موجب محدود شدن بازار تجاری‌های شرکت‌های اروپایی در کشور شد به همین دلیل خروج این شرکت‌ها از ایران اهمیت چندانی برای آنها ندارد.

وی در ادامه عنوان می‌کند: هم‌اکنون بازار تجاری‌ها در اختیار شرکت‌های چینی قرار گرفته که این امر بالطبع موجبات کاهش حضور اروپایی‌ها در بازار این خودروها را در پی داشته است.

به گفته زاوه هم‌اکنون بازار خودروهای کمپرسی در اختیار شرکت بنز است و سایر شرکت‌ها در این زمینه وارد نشده‌اند که با رفتن بنز بازار با مشکل تامین کمپرسی در کشور مواجه خواهد شد که برای جبران این کمبود باید خودروسازان به فکر شرکت جایگزین جدیدی باشند.

جولان چینی‌ها در بازار

از سوی دیگر و با خروج تجاری‌سازان اروپایی از کشور از این پس شاهد گسترش حضور چینی‌ها در کشور خواهیم بود که این امر با توجه به کیفیت کامیون‌های چینی می‌تواند مشکلات جدیدی را در بازار این خودروها به همراه آورد، چرا که طی سال‌های گذشته تجاری‌های چینی وارد شده به کشور از لحاظ کیفی نتوانستند نظر متقاضیان این خودروها را به خود جلب کنند. مدیر فروش شرکت رنو تراکس در این خصوص می‌گوید: بالطبع قطع همکاری تجاری‌سازان اروپایی گسترش ورود چینی‌ها به کشور را در پی خواهد داشت، اما باید این نکته را نیز در نظر گرفت که کامیون یک کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود که این امر شامل حال خودروهای تجاری نمی‌شود.

زاوه نیز در این خصوص می‌گوید: کیفیت بستگی به قیمت دارد و در صورتی که خودروسازان خودرو با کیفیت سفارش دهند در این خصوص مشکلی به وجود نخواهد آمد.

زاوه معتقد است در صورت خروج تجاری سازان اروپایی از کشور به ناچار باید به تجاری‌سازان چینی روی آورد تا بازار با مشکل کمبود خودرو تجاری در کشور مواجه نشود.

وی در ادامه می‌گوید: آنچه مسلم است وزارت صنایع و معادن و مسوولان کشور باید رویکرد جدیدی را در این‌خصوص پیش گیرند که در این خصوص می‌توان به یافتن شرکای جدید تجاری اشاره کرد.

به گفته زاوه، علاوه بر یافتن روابط تجاری جدید وزارت صنایع نیز باید خودروسازان را ملزم به تامین قطعات CKD با حجم بیشتری کند تا حداقل برای دو تا سه سال آینده در این خصوص با مشکل مواجه نشویم.

پیشنهاد مطرح شده از سوی زاوه در حالی است که به گفته مدیر فروش شرکت رنو تراکس هم‌اکنون خودروسازان با مشکل گشایش LC و تامین قطعه مواجه هستند و خرید فعلی آنها به صورت نقدی صورت می‌گیرد که با توجه به مشکل نقدینگی که هم اکنون خودروسازان با آن مواجه هستند، امکان خرید بیش از حد قطعه یا سفارش وجود ندارد.

گرانی و کمبود در کمین تجاری‌ها

از سوی دیگر طی سال‌های گذشته قیمت خودروهای تجاری چینی عمده دلیل گرایش خودروسازان به سمت خودروهای چینی مطرح می‌شد که با توجه به خروج تدریجی تجاری سازان اروپایی از کشور باید گفت از این پس شاهد افزایش قیمت خودروهای چینی نیز خواهیم بود.

به گفته زاوه ، پیش از تصمیم اخذ شده از سوی شرکت بنز امکان ورود خودروهای چینی به کشور با قیمت مناسب وجود داشت اما با توجه به شرایط کنونی به طور حتم شرکت‌های چینی نیز در قرار دادهای خود تجدید نظر کرده که این امر به معنی گران شدن خودروهای تجاری است.

مدیر فروش شرکت رنو تراکس نیز در این خصوص می‌گوید: در صورت خروج بنز از کشور باید شاهد رشد قیمت و کمبود خودرو در کشور باشیم، چرا که خودروسازان داخلی در اصل مونتاژ کار هستند و در صورتی‌که قطعه در اختیار آنها قرار نگیرد تولید کاهش و بالطبع خودرو در بازار با افزایش قیمت مواجه خواهد شد.