سهم 75 درصدی کم کیفیت‌ها و پرمصرف‌ها از تولید
حمیدرضا بهداد
عکس: حمید جانی‌پور
سه خودروساز نیمه دولتی کشور در حالی با تولید یک میلیون و 291 هزار و 681 دستگاه خودرو سواری طی سال 88، به رشدی 7/11 درصدی در مقایسه با سال 87 دست یافتند که تجاری سازان داخلی با ثبت آمار تولیدی 57 هزار و 482 دستگاهی در بازه زمانی مورد نظر، افتی 5/28 درصدی را تجربه کردند.

این در شرایطی است که طبق تازه‌ترین آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت، حدود ۷۵ درصد خودروهای سواری تولید داخل از کیفیت پایین و مصرف سوخت بالایی برخوردارند.
در این افت و خیز تولید که آمار آن روی سایت رسمی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفته است، ایران خودرو رشد تولیدی 13 درصدی را به خود می‌بیند و سایپا نیز، پنج درصد رشد را طی سال پیش و در مقایسه با سال 87، تجربه کرده است.
پارس خودرو نیز که مانند سایپا، پراید محصول پرتیراژ و استراتژیک این شرکت به شمار می‌رود، در بازه زمانی مورد نظر با رشد تولیدی ۱۷ درصدی روبه‌رو شده است.
در آمار تولید سواری‌ها، طبق معمول، پراید به عنوان خودرویی کم کیفیت، بیشترین تیراژ تولید را در اختیار دارد و مرسدس بنز ایران خودرو نیز کم تیراژترین به شمار می‌رود.
از مجموع ۱۷ مدل خودرو سواری تولیدی، شش مدل در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، با افت تولید مواجه شده‌اند که در این بین، سواری مرسدس بنز بیشترین کاهش تولید را به خود اختصاص داده است. بالاترین درصد رشد را نیز پژو ۴۰۵ در اختیار دارد.
همچنین سایپا طی سال گذشته تنها 114 دستگاه مینیاتور را به تولید رسانده است.
افت ۷۲ درصدی تندر ایران خودرو
در شرایطی که پارس خودرو توانست با تولید 25 هزار و 117 دستگاه تندر-90 طی سال گذشته، به رشدی هفت درصدی در مقایسه با سال 87 دست یابد، ایران خودرو در بازه زمانی مذکور تنها هفت هزار و 847 دستگاه تندر را به تولید رساند و نتیجه آن، افت تولید 72 درصدی این محصول فرانسوی است.
تندر در مجموع طی سال گذشته و در مقایسه با سال ۸۷، افتی ۶/۳۶ درصدی را به خود می‌بیند.
افت تولید تندر-90، رابطه‌ای مستقیم با بدهی خودروسازان به رنوپارس (تامین کننده قطعات تندر) دارد، به نحوی که این بدهی سبب شده تا رنوپارس نتواند قطعات تندر را در مقاطع زمانی مورد نیاز، در اختیار ایران خودرو و پارس خودرو قرار دهد.
در حال حاضر نزدیک به سه سال از آغاز تولید تندر-۹۰ در ایران می‌گذرد، اما این میهمان فرانسوی هنوز به تیراژ مناسبی دست نیافته و به همین دلیل با قیمتی زیاد به تولید می‌رسد و در بازار عرضه می‌شود.
پرمصرف‌ها و کم‌کیفیت‌ها در خط یک تولید
رشد تولید ۷/۱۱ درصدی خودروهای سواری کشور در شرایطی است که بیشترین سهم را از این رشد، خودروهایی نظیر پژو ۴۰۵ و پراید در اختیار دارند.
پژو 405 که هم اکنون استراتژیک ترین محصول ایران خودرواست، با آمار تولیدی 174 هزار و 596 دستگاهی طی سال گذشته، 40 درصد رشد را در مقایسه سال 87 به خود می‌بیند.
پژو ۴۰۵ محصولی پرمصرف و متعلق به ۳۰ سال پیش به حساب می‌آید و ۲۰ سالی می‌شود که میهمان جاده مخصوص است.
همچنین پژو پارس دیگر محصول استراتژیک و پرمصرف ایران خودرو نیز در بازه زمانی مذکور آمار تولیدی 102 هزار و 49 دستگاهی را از خود به جا گذاشته و این آمار متضمن رشد 33 درصدی پارس شده است.
اگرچه دقیقا مشخص نیست ایران خودرو در شرایطی که امسال سال گرانی بنزین است و ایرانی‌ها به دنبال خودروهای کم‌مصرف خواهند رفت، با چه توجیهی بخش اعظم تولید خود را به پارس و ۴۰۵ اختصاص داده است، اما به نظر می‌رسد این شرکت برای ماندن در بازار چاره‌ای جز این ندارد؛ چراکه محصولات قابل عرضه چندانی در ایران خودرو به چشم نمی‌آید.
اما رشد تولید خودروهای پرمصرف پارس و 405 را باید در کنار آمار تولید 544 هزار و 159 دستگاهی پراید بگذاریم.
آنچه که از آمار تولید سال گذشته خودروسازان در بخش محصولات سواری برمی‌آید، سهم حدودا ۷۵ درصدی پرمصرف‌ها و کم‌کیفیت‌ها از تولید داخلی است. طبق آمار، سایپا تا پایان اسفند ‌ماه سال گذشته، ۲۹۶ هزار و ۵۸۰ دستگاه انواع پراید را به تولید رسانده و در این زمینه به رشدی پنج درصدی دست یافته است. همچنین پارس خودرو زیرمجموعه سایپا نیز در بازه زمانی مورد نظر، ۲۴۷ هزار و ۵۷۹ دستگاه پراید را از خط تولید خود خارج و رشد تولیدی ۱۸ درصدی را در این زمینه نصیب خود کرده است.
پراید طبق آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد، کیفیت نازلی دارد. طی یکی دو سال گذشته، همواره صحبت‌های زیادی مبنی بر حذف پراید از چرخه تولید مطرح شده است؛ اما با این وجود ظاهرا سایپا به هیچ وجه قصد خداحافظی با این کره‌ای قدیمی را ندارد. پراید البته از مصرف سوخت نسبتا مناسب و قیمتی زیر 10 میلیون تومان برخوردار است و این دو مورد، سبب شده که ایرانی‌ها از این محصول استقبال کنند.
سال افت روآ
اگر پژو روآ نیز مانند پارس و 405 ، با استقبال مشتریان روبه‌رو بود، ایران خودرویی‌ها قطعا تیراژ این محصول قدیمی و پرمصرف را نیز در کنار 405 و پارس افزایش می‌دادند.
روآ طی سال گذشته به عکس دیگر پژویی‌های ایران خودرو، نه تنها رشد تولید را تجربه نکرده است، بلکه افت تولیدی ۳۶ درصدی را نیز در مقایسه با سال ۸۷ به خود می‌بیند و از این رو باید سال ۸۸ را سال افت روآ بنامیم.
افت تولید روآ در حالی است که پژو 206 با آمار تولیدی 114 هزار و 983 دستگاهی طی بازه زمانی مذکور، با رشد 31 درصدی روبه‌رو است. 206، جزو خودروهای کم‌مصرف تولید داخل به شمار می‌رود و در مدل هاچ‌بک و صندوق‌دار به تولید می‌رسد.
ایران خودرویی‌ها عنوان کرده‌اند طی سال جاری با توجه به گرایش مشتریان به سمت خودروهای کم‌مصرف، تیراژ ۲۰۶ را افزایش خواهند داد. همچنین سمند، دیگر محصول ایران خودرو نیز طی سال گذشته، رشدی ۱۹ درصدی را در مقایسه با سال ۸۷ به خود می‌بیند. ایران خودرو تا پایان اسفند ماه ، ۱۰۵ هزار و ۳۴۰ دستگاه سمند را به تولید رسانده است.
افت تولید بنز و رشد سوزوکی
ویتارا که در ایران خودرو خراسان و تحت برند سوزوکی ژاپن به مونتاژ می‌رسد، طی سال گذشته و در مقایسه با سال ۸۷، رشدی ۱۰ درصدی را به خود می‌بیند. این در شرایطی است که بنز ، میهمان آلمانی ایران خودرو با تیراژی بسیار اندک، طی بازه زمانی مورد نظر، افتی ۹۴ درصدی را تجربه کرده است. ایران خودرو تا پایان اسفند ماه ، تنها سه هزار و ۹۳۷ دستگاه ویتارا و ۲۰۷ دستگاه بنز را مونتاژ کرده است.
مینیاتور، فقط 114 دستگاه
مشخص نیست سایپایی‌ها با چه برنامه ریزی و استدلالی سال ۸۷ حدود ۱۲ هزار دستگاه مینیاتور را پیش فروش کرده اند، خودرویی که طی سال گذشته، تنها ۱۱۴ دستگاه از آن به تولید رسیده است. مینیاتور که سایپایی‌ها از آن با نام خودرو ملی یاد می‌کنند، زمستان سال ۸۷ رونمایی شد. این محصول، ظاهرا با مشکل تامین قطعات از سوی شرکت‌های خارجی روبه‌رو است.
مسوولان سایپا عنوان کرده اند که مینیاتورهای ثبت نامی را تا خرداد ماه امسال تحویل خواهند داد.
ریو در سرپایینی
در شرایطی که سایپا طی سال گذشته با تولید 14 هزار و 537 دستگاه زانتیا، به رشدی 33 درصدی در تولید این محصول در مقایسه با سال 87 دست یافته است، ریو، کره ای مونتاژی این شرکت با افت تولیدی 14 درصدی طی بازه زمانی مورد نظر روبه‌رو است.
این افت و خیز در شرایطی است که زانتیا تابستان سال جاری، سایپا را ترک خواهد کرد؛ اما خبری در زمینه حذف ریو از خط تولید این شرکت به گوش نمی رسد.
کاهش تولید دودیفرانسیل‌ها
نگاهی نیز به آمار تولید مونتاژی‌های پارس خودرو بیندازیم.
این شرکت در حالی طی سال گذشته و نسبت به سال 87 در تولید خودروهای دودیفرانسیل نظیر رونیز و همچنین نیسان پیکاپ، با افت تولیدی به ترتیب 43 و 22 درصدی مواجه شده است که مگان و ماکسیمای این شرکت رشد تولید را طی بازه زمانی مورد نظرتجربه کرده‌اند.
مگان، میهمان فرانسوی پارس خودرو۳۸ درصد رشد را به خود می‌بیند و ماکسیمای ژاپنی و پرمصرف این شرکت نیز به رشدی۲۵ درصدی دست یافته است.


سال بد تجاری سازان
افت تولید 36 درصدی سایپادیزل و31 درصدی زامیاد، در کنار رشد تولید بسیار اندک و دو درصدی ایران خودرو دیزل طی سال گذشته و در مقایسه با سال 87 ، نشان از آن دارد که تجاری سازان، سال بسیار بدی را در تولید پشت سر گذاشته اند.
بنابر آماری که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران روی سایت خود قرار داده، سه تجاری ساز صنعت خودرو کشور طی سال گذشته، تنها ۶۲ هزار و ۷۶۴ دستگاه انواع محصولات سبک و سنگین نظیر کامیون، کشنده، وانت نیسان و اتوبوس را به تولید رسانده و با این حساب افت تولیدی ۲۷ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده‌اند.
سایپا دیزل هرچند در تولید انواع کشنده، با رشد تولیدی 122درصدی طی بازه زمانی مورد نظر روبه‌رو شده، اما تولید کامیون و مینی‌بوس این شرکت کاهشی به ترتیب 88 و 36 درصدی را به خود می‌بیند.
اما دیگر تجاری ساز کشور یعنی ایران خودرودیزل نیز اگرچه دو درصد رشد کرده ، اما در کل تیراژ تولید چندان مناسبی را ندارد.
آمار نشان می‌دهد که ایران خودرو دیزل اگر چه طی سال 88 و در مقایسه با سال گذشته در تولید مینی بوس 39 درصد رشد را تجربه کرده اما کامیون و کامیونت، کشنده و اتوبوس های این شرکت ، به ترتیب افت تولیدی پنج ، 12 و نه درصدی را به خود می بینند.
این شرکت همچنین تا پایان اسفند ماه تنها دو دستگاه ون را از خط تولید خود بیرون داده است.
پرتیراژ اما منفی!
هرچند زامیاد، دیگر زیرمجموعه تجاری ساز سایپا توانسته طی سال ۸۸ بیشترین آمار تولید میان سه تجاری ساز نیمه دولتی کشور را به خود اختصاص دهد اما مانند همتایان خود، با افت تولید در مقایسه با سال ۸۸ مواجه شده است. زامیاد طی سال گذشته و در مقایسه با سال ۸۷، به ترتیب افتی ۳۲ و ۹۸ درصدی را در تولید وانت نیسان و اتوبوس تجربه کرده است. این شرکت البته در تولید مینی‌بوس، کشنده و کامیون، رشدی به ترتیب ۱۲۲، ۱۶ و ۸۸ درصدی را طی بازه زمانی مورد نظر به خود می‌بیند.