تولید به کام پرمصرف‌ها و کم‌کیفیت‌ها
حمیدرضا بهداد
عکس: حمید جانی‌پور
سه خودروساز نیمه دولتی کشور در حالی با تولید یک میلیون و 170 هزار و 880 دستگاه خودرو سواری طی 11 ماه امسال، به رشدی 4/12 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دست یافتند که تجاری سازان داخلی با ثبت آمار تولیدی 57 هزار و 482 دستگاهی در بازه زمانی مورد نظر، افتی 5/28 درصدی را تجربه کردند.

در این افت و خیز تولید که آمار آن روی سایت رسمی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفته است، ایران خودرو رشد تولیدی 16 درصدی را به خود می‌بیند و سایپا نیز، چهار درصد رشد را طی 11 ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تجربه کرده است.
پارس خودرو نیز که مانند سایپا پراید، محصول پرتیراژ و استراتژیک این شرکت به شمار می‌رود، در بازه زمانی مورد نظر با رشد تولیدی ۱۶ درصدی روبرو شده است.
در آمار تولید سواری‌ها، طبق معمول، پراید به عنوان خودرویی کم کیفیت، بیشترین تیراژ تولید را در اختیار دارد و مرسدس بنز ایران خودرو نیز کم تیراژترین به شمار می‌رود.
از مجموع ۱۷ مدل خودرو سواری تولیدی ۱۱ ماه امسال، پنج مدل در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، با افت تولید مواجه شده‌اند که در این بین، تندر-۹۰ بیشترین کاهش تولید را به خود اختصاص داده است.
بالاترین درصد رشد را نیز پژو 405 در اختیار دارد.
همچنین سایپا طی ۱۱ ماه امسال تنها ۶۴ دستگاه مینیاتور را به تولید رسانده است.

افت تولید تندر ایران خودرو
در شرایطی که پارس خودرو توانست با تولید 22 هزار و 874 دستگاه تندر-90 طی 11 ماه امسال، به رشدی یک درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دست یابد، ایران خودرو در بازه زمانی مذکور تنها شش هزار و 690 دستگاه تندر را به تولید رساند و نتیجه آن، افت تولید 75 درصدی این محصول فرانسوی است.
تندر در مجموع طی ۱۱ ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افتی ۱/۴۰ درصدی را به خود می‌بیند.
افت تولید تندر-90، رابطه‌ای مستقیم با بدهی خودروسازان به رنوپارس (تامین کننده قطعات تندر) دارد، به نحوی که این بدهی سبب شده تا رنوپارس نتواند قطعات تندر را در مقاطع زمانی مورد نیاز، در اختیار ایران خودرو و پارس خودرو قرار دهد.
در حال حاضر نزدیک به سه سال از آغاز تولید تندر-۹۰ در ایران می‌گذرد، اما این میهمان فرانسوی هنوز به تیراژ مناسبی دست نیافته و به همین دلیل با قیمتی زیاد به تولید می‌رسد و در بازار عرضه می‌شود.

تولید به کام پرمصرف‌ها و کم‌کیفیت‌ها
رشد تولید 4/12 درصدی خودروهای سواری کشور در شرایطی است که بیشترین سهم را از این رشد، خودروهایی نظیر پژو 405 و پراید در اختیار دارند.
پژو ۴۰۵ که هم اکنون استراتژیک ترین محصول ایران خودروست، با آمار تولیدی ۱۵۴ هزار و ۸۲۲ دستگاهی طی ۱۱ ماه امسال، ۴۲ درصد رشد را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به خود می‌بیند.
پژو 405 محصولی پرمصرف و متعلق به 30 سال پیش به حساب می‌آید و 20 سالی می‌شود که میهمان جاده مخصوص است.
همچنین پژو پارس دیگر محصول استراتژیک و پرمصرف ایران خودرو نیز در بازه زمانی مذکور آمار تولیدی ۹۴ هزار و ۸۷۷ دستگاهی را از خود به جا گذاشته و این آمار متضمن رشد ۳۷ درصدی پارس شده است.
اگرچه دقیقا مشخص نیست ایران خودرو در شرایطی که سال آینده سال گرانی بنزین است و ایرانی‌ها به دنبال خودروهای کم‌مصرف خواهند رفت، با چه توجیهی بخش اعظم تولید خود را به پارس و 405 اختصاص داده است، اما به نظر می‌رسد این شرکت برای ماندن در بازار چاره ای جز این ندارد، چراکه محصولات
قابل عرضه چندانی در ایران خودرو به چشم نمی آید.
اما رشد تولید خودروهای پرمصرف پارس و 405 را باید در کنار آمار تولید 494 هزار و 983 دستگاهی پراید بگذاریم.
آنچه که از آمار تولید ۱۱ ماه امسال خودروسازان در بخش محصولات سواری برمی‌آید، سهم حدودا ۶۰ درصدی پرمصرف‌ها و کم‌کیفیت‌ها است. طبق آمار، سایپا تا پایان بهمن‌ماه امسال، ۲۶۹ هزار و ۷۵۲ دستگاه انواع پراید را به تولید رسانده و در این زمینه به رشدی چهار درصدی دست یافته است. همچنین پارس خودرو زیرمجموعه سایپا نیز در بازه زمانی مورد نظر، ۲۲۵ هزار و ۲۳۱ دستگاه پراید را از خط تولید خود خارج کرده و رشد تولیدی ۱۸ درصدی را در این زمینه نصیب خود کرده است.
پراید طبق آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد، کیفیت نازلی دارد.طی یکی دو سال گذشته، همواره صحبت‌های زیادی مبنی بر حذف پراید از چرخه تولید مطرح شده است، اما با این وجود ظاهرا سایپا به هیچ وجه قصد خداحافظی با این کره ای قدیمی را ندارد. پراید البته از مصرف سوخت نسبتا مناسب و قیمتی زیر 10 میلیون تومان برخوردار است و این دو مورد، سبب شده که ایرانی‌ها از این محصول استقبال کنند.

روآ همچنان در مسیر افت
خودروسازی ایران شانس آورده که بازار روی خوش به پژو روآ نشان نداد، وگرنه ایران خودرویی‌ها قطعا تیراژ این محصول قدیمی و پرمصرف را نیز در کنار ۴۰۵ و پارس افزایش می‌دادند.
روآ طی 11 ماه امسال به عکس دیگر پژویی‌های ایران خودرو، نه تنها رشد تولید را تجربه نکرده است بلکه افت تولیدی 38 درصدی را نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به خود می‌بیند.
افت تولید روآ در حالی است که پژو ۲۰۶ با آمار تولیدی ۱۰۳ هزار و ۶۲۸ دستگاهی طی بازه زمانی مذکور، با رشد ۳۳ درصدی روبه‌رو است.
206، جزو خودروهای کم‌مصرف تولید داخل به شمار می‌رود و در مدل هاچ‌بک و صندوق‌دار به تولید می‌رسد.
ایران خودرویی‌ها عنوان کرده‌اند طی سال آینده با توجه به گرایش مشتریان به سمت خودروهای کم‌مصرف، تیراژ ۲۰۶ را افزایش خواهند داد. همچنین سمند، دیگر محصول ایران خودرو نیز طی ۱۱ ماه امسال، رشدی ۲۵ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به خود می‌بیند. ایران خودرو تا پایان بهمن، ۹۶ هزار و ۲۲ دستگاه سمند را به تولید رسانده است.

رشد تولید بنز و سوزوکی
ویتارا که در ایران خودرو خراسان و تحت برند سوزوکی ژاپن به مونتاژ می‌رسد، طی 11 ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشدی 14 درصدی را به خود می‌بیند.
بنز نیز که تیراژی بسیار اندک دارد، طی بازه زمانی مورد نظر، با رشدی هفت درصدی روبه‌رو است.
ایران خودرو تا پایان بهمن، تنها سه هزار و 629 دستگاه ویتارا و 173 دستگاه بنز را مونتاژ کرده است.

مینیاتور، فقط 64 دستگاه
مشخص نیست سایپایی‌ها با چه برنامه ریزیی و استدلالی سال گذشته ۱۲ هزار دستگاه مینیاتور را پیش فروش کرده اند، خودرویی که طی ۱۱ ماه امسال، تنها ۶۴ دستگاه از آن به تولید رسیده و بعید به نظر می‌رسد این آمار تا پایان سال، از صد، صد و پنجاه دستگاه بالاتر رود. مینیاتور که سایپایی‌ها از آن با نام خودرو ملی یاد می‌کنند، زمستان سال گذشته رونمایی شد.
این محصول، ظاهرا با مشکل تامین قطعات از سوی شرکت‌های خارجی روبرو است.

ریو در سرپایینی
در شرایطی که سایپا طی ۱۱ ماه امسال با تولید ۱۳ هزار و ۱۸۸ دستگاه زانتیا، به رشدی ۲۸ درصدی در تولید این محصول در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دست یافته است، ریو، کره ای مونتاژی این شرکت با افت تولیدی ۱۸ درصدی طی بازه زمانی مورد نظر روبه‌رو است.
این افت و خیز در شرایطی است که زانتیا سال آینده، سایپا را ترک خواهد کرد، اما خبری در زمینه حذف ریو از خط تولید این شرکت به گوش نمی رسد.

کاهش تولید دودیفرانسیل‌ها
نگاهی نیز به آمار تولید مونتاژی‌های پارس خودرو بیندازیم.
این شرکت در حالی طی 11 ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته در تولید خودروهای دودیفرانسیل نظیر رونیز و همچنین نیسان پیکاپ، با افت تولیدی به ترتیب 44 و 21 درصدی مواجه شده است، اما مگان و ماکسیمای این شرکت رشد تولید را طی بازه زمانی مورد نظر تجربه کرده‌اند.
مگان، میهمان فرانسوی پارس خودرو ۲۷ درصد رشد را به خود می‌بیند و ماکسیمای ژاپنی و پرمصرف این شرکت نیز به رشدی ۲۹ درصدی دست یافته است.

خودروهای تجاری دنده سنگین می‌روند
افت تولید 42 درصدی سایپادیزل، 30 درصدی زامیاد و13 درصدی ایران خودرو دیزل طی 11 ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، نشان از آن دارد که هنوز هم حال و روز تجاری سازان نابسامان است.
بنابر آماری که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران روی سایت خود قرار داده، سه تجاری ساز صنعت خودرو کشور طی ۱۱ ماه امسال، تنها ۵۷ هزار و ۴۸۲ دستگاه انواع محصولات سبک و سنگین نظیر کامیون، کشنده، وانت نیسان و اتوبوس را به تولید رسانده و با این حساب افت تولیدی ۵/۲۸ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده‌اند.
سایپا دیزل هرچند در تولید انواع کشنده، با رشد تولیدی 123 درصدی طی بازه زمانی مورد نظر روبه‌رو شده، اما تولید کامیونت و کامیون این شرکت کاهشی به ترتیب 90 و 32 درصدی را به خود می‌بیند.
اما دیگر تجاری ساز کشور یعنی ایران خودرودیزل نیز اوضاع تولید چندان مناسبی را ندارد.
آمار نشان می‌دهد که ایران خودرو دیزل اگر چه طی 11 ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته در تولید کامیون و کامیونت، چهار درصد رشد را تجربه کرده و در تولید مینی بوس نیز افزایش تولیدی 54 درصدی را به خود می‌بیند؛ اما در عین حال با تولید یک هزار و 461 دستگاه اتوبوس، با افتی 6 درصدی در بازه زمانی مورد نظر، مواجه و در تولید کشنده نیز کاهشی 43 درصدی را به خود می‌بیند.
این شرکت همچنین تا پایان بهمن ماه تنها دو دستگاه ون را از خط تولید خود بیرون داده است. ایران خودرودیزل در مدت مشابه سال گذشته، دو هزار و ۴۸۷ دستگاه ون تولید کرده بود.

زامیاد، پرتیراژ
هرچند زامیاد، دیگر زیرمجموعه تجاری ساز سایپا توانسته طی هشت ماه امسال بیشترین آمار تولید میان سه تجاری ساز نیمه دولتی کشور را به خود اختصاص دهد اما مانند همتایان خود، با افت تولید در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است. زامیاد طی 11 ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، به ترتیب افتی 31 و 98 درصدی را در تولید وانت نیسان و اتوبوس تجربه کرده است.
این شرکت البته در تولید مینی‌بوس، کشنده و کامیون، رشدی به ترتیب ۱۵۶، ۱۶ و ۱۰۸ درصدی را طی بازه زمانی مورد نظر به خود می‌بیند.