حذف رنوپارس از ماجرای تندر90

حمیدرضا بهداد

«طی روزهای آتی جلسه‌ای با مسوولان رنوپارس برگزار می‌شود و طی آن پیشنهاد در دست گرفتن زنجیره تامین قطعات تندر-۹۰ توسط خودروسازان داخلی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.» این گفته محمدحسین فقیه، معاون تندر-۹۰ ایران‌خودرو در حالی است که میشل کربل، مدیرعامل رنوپارس در گفت‌وگو با خبرنگار ما از ارائه پیشنهاد مذکور و همچنین برگزاری جلسه با خودروسازان داخلی ابراز بی‌اطلاعی کرده و گفته است: این خبر را از ایران خودرو پیگیری کنید. البته وی در جمله‌ای کنایه‌آمیز هم با یادآوری قرارداد پلت‌فرم X۹۰، تامین قطعات تندر-۹۰ تولیدی در ایران را از اختیارات و مسوولیت‌های رنوپارس دانسته و بدین‌وسیله به خودروسازان داخلی گوشزد کرده است که این شرکت همچنان روی موضوع کیفیت قطعات تندر-۹۰ حساس بوده و شاید به این راحتی زنجیره تامین را به آنها واگذار نکند.

این در حالی است که به گفته فقیه، مذاکرات خودروسازان داخلی بالاخص ایران خودرو با مسوولان رنوپارس در شرایط مناسبی قرار داشته و احتمال می‌رود طی روزهای آینده نتایج مثبتی از این مذاکرات به دست آید.

هدف چیست؟

خودروسازان داخلی در طول حدودا یک‌سالی که درگیر تولید خودروی تندر-۹۰ بودند، هرگاه با انتقاد متقاضیان و مسوولان در زمینه عدم انجام به موقع تعهداتشان روبه‌رو شده‌اند، موضوع تامین قطعات این خودرو را پیش کشیده و آن را پاشنه آشیل تولید تندر-۹۰ در کشور عنوان کرده و بدین وسیله توپ را به زمین رنوپارس و البته قطعه‌سازان داخلی انداخته‌اند.

خودروسازان معتقدند عدم تامین به موقع قطعات از سوی رنوپارس علاوه بر مسائل سیاسی به عدم شناخت آنها از فرهنگ قطعه‌سازان داخلی برمی‌گردد. بدین معنی که مسوولان فرانسوی این شرکت (نمایندگان رنو) با فضای کاری، مسائلی مالی و نوع رفتار میان خودروسازان و قطعه‌سازان داخلی آشنا نبوده و هنوز هم با این موضوعات کنار نیامده‌اند. در حال حاضر خودروسازان داخلی معتقدند نظارت رنو در نحوه تامین و رد و بدل شدن قطعات بین خودروسازان وقطعه‌سازان، از مرحله نظارت گذشته و به دخالت رسیده است و آنها همین امر را از جمله دلایل مهم تاخیرهای موجود در تولید تندر-۹۰ می‌دانند در این شرایط اگر به هر نحو زنجیره تامین به دست خود آنها بیفتد، مسلما دیگر سایه نظارت یا به قول خود خودروسازان داخلی، «دخالت» رنو را با شدت فعلی بالای سرشان ندیده و با فراغ بال بیشتری به تولید تندر-۹۰ خواهند پرداخت. اما سوالاتی که در این زمینه مطرح است، کمی موضوع واگذاری زنجیره تامین قطعات تندر-۹۰ به خودروسازان را به حاشیه برده با ابهام روبه‌رو می‌سازد. سوالاتی از قبیل اینکه نیت واقعی خودروسازان از موضوع مذکور چیست؟ آیا هدف، افزایش سرعت تولید تندر-۹۰ است یا حذف رنو پارس از این زنجیره؟ آیا اصلا واگذاری زنجیره تامین به خودروسازها می‌تواند سرعت کار را بالا ببرد؟ و از همه مهم‌تر اینکه آیا با تعدیل نظارت رنو در تامین قطعات، کیفیت فدای سرعت تولید نخواهد شد؟ از طرفی چقدر احتمال دارد مسوولان رنو با این پیشنهاد موافقت کرده و اعتبار بین‌المللی‌شان را به نوعی در اختیار خودروسازان داخلی قرارداده و در این زمینه به آنها اعتماد کنند؟

کارشناسان و کسانی که دستی در صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی کشور دارند، نظرات و مواضع مختلفی در این زمینه ارائه می‌کنند. برخی معتقدند با واگذاری زنجیره تامین قطعات تندر-۹۰ به خودروسازان داخلی، سرعت تولید بدون آنکه کیفیت افت کند، بالا می‌رود و برخی دیگر هم به عکس این ادعا اعتقاد دارند.البته بعضی دیگر از کارشناسان نیز واگذاری زنجیره تامین را بهانه‌ای برای حذف رنو پارس می‌دانند.

نیت‌مان خیر است

فقیه در این زمینه می‌گوید: ایران خودرو برای برطرف شدن مشکلات فراروی تولید تندر-۹۰ یک سری برنامه دارد که در دست گرفتن زنجیره تامین قطعات آن توسط ایران خودرو و پارس خودرو جزو این برنامه‌ها است.

وی درباره هدف خودروسازان از این موضوع تاکید می‌کند: نیت ما از در دست گرفتن زنجیره تامین فقط و فقط انجام هرچه سریع‌تر تعهداتمان به مشتریان داخلی و البته عمل به مقوله مهم صادرات تندر-۹۰ است. فقیه همچنین می‌افزاید: به دلیل آنکه رنو با فرهنگ ما آشنایی چندانی ندارد و ما نمی‌خواهیم مشکلات و تاخیرهای به وجود آمده در تولید تندر-۹۰ را طی سال‌جاری نیز داشته باشیم، تصمیم گرفتیم پیشنهادی را مبنی بر تجدیدنظر در برخی بندهای قرارداد خود با رنو از جمله نحوه تامین قطعات ارائه کنیم، چرا که به اعتقاد ما رفتار این شرکت در این زمینه مناسب نبوده و تامین قطعات باید مطمئن‌تر از گذشته شود.

اظهارات معاون تندر-۹۰ ایران‌خودرو در حالی است که به اعتقاد کارشناسان و مدیران دست‌اندرکار صنعت خودرو، هرگونه نظارت یا به قول خودروسازان داخلی،‌ دخالت رنو در نحوه تولید و تامین قطعات تندر-۹۰، حق طبیعی این شرکت است. زیرا هر نوع خودرویی در هر کجای دنیا با آرم هر خودروسازی از خط تولید بیرون می‌آید، نشان‌دهنده توانایی و دانش فنی آن شرکت است که رنو نیز از این قاعده مستثنی نبوده و حق دارد نسبت به کیفیت قطعات و خودروهای تولیدی‌اش در ایران حساس باشد، چرا که پای اعتبار بین‌المللی‌اش در کار است.

نیت‌شان خیر است؟

فرید زاوه از کارشناسان صنعت خودروی کشور معتقد است، چون پروژه X۹۰، پروژه‌ای خاص به حساب می‌آید، آینده آن و اینکه نیت خودروسازان در زمینه به دست گرفتن زنجیره تامین قطعات‌اش چیست؟ چندان روشن و قابل پیش‌بینی نیست. هر چند به هر حال ممکن است یکی از اهداف خودروسازان در این زمینه بالا بردن سرعت تولید باشد. اظهارات زاوه در شرایطی است که در همان ابتدا که قطعه‌سازان تامین‌کننده قطعات تندر-۹۰ توسط رنو انتخاب شدند، بحث‌هایی مبنی بر انتخاب گزینشی قطعه‌سازان مطرح و مسلما برخی از گزینش رنو راضی بودند و برخی ناراضی! که همین موضوع می‌تواند مویدی بر خاص‌بودن این پروژه باشد.

زاوه همچنین با اشاره به اینکه در صورت واگذاری زنجیره تامین قطعات به خودروسازان داخلی، سرعت تولید تندر-۹۰ افزایش خواهد یافت، می‌افزاید: سرعت و کیفیت در تولید، دو مفهوم متضاد هستند و از آنجا که حلقه مفقوده ما در صنعت خودرو، دانش فنی است، طبیعتا در صورت افزایش سرعت تولید، کیفیت اندکی نزول می‌کند. وی با بیان اینکه مفهوم کیفیت در شرکت رنو نیز مفهوم تازه‌ای بوده و چندان اصیل نیست، تصریح می‌کند: اگر نظارت نهایی را بر خودروهای تولیدی باز هم رنو انجام دهد، نزول کیفی تندر-۹۰ در صورت واگذاری زنجیره تامین قطعات به خودروسازان داخلی، قابل چشم‌پوشی بوده و چندان مهم نیست، اما اگر هدف از این موضوع مسائل دیگری باشد، نتیجه این واگذاری، ‌فقط حذف رنوپارس از قرارداد است و بس.

بی‌انصافی می کنند

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان این موضوع را که هدف از در دست گرفتن زنجیره تامین قطعات تندر-۹۰، حذف رنوپارس است، بی‌انصافی کارشناسان می‌داند. وی اعتقاد دارد: درست است که رنوپارس در تامین به موقع قطعات ناتوان عمل کرده ولی این نمی‌تواند دلیلی برای حذف‌اش از قرارداد تلقی شود. نعمت‌بخش همچنین با اشاره به اینکه در صورت واگذاری زنجیره تامین قطعات تندر-۹۰ به خودروسازان، سرعت کار بالا می‌رود، تاکید می‌کند: از آنجا که باز هم نظارت رنو در سطحی کلی‌تر به قوت خود باقی می‌ماند، بنابر این شاهد سیر نزولی در مسیر کیفی تندر- ۹۰‌های تولیدی نخواهیم بود، به هرحال هر محصولی که با آرم این شرکت از خط تولید خودروسازان ایرانی خارج شود، نماینده و نشان‌دهنده اعتبار رنو است که این شرکت فرانسوی به راحتی از آن نمی‌گذرد.کارشناسانی چون نعمت بخش معتقدند: خودروسازان داخلی در طی دو سه‌سال گذشته آنقدر تجربه و دانش فنی کسب کرده‌اند که حتی بدون نظارت خودروسازان معتبری چون رنو، نیز محصولات خود را در کنار سرعت بالا در سطح کیفی مناسب تولید کنند. به اعتقاد آنها خودروسازان داخلی به بلوغ مناسبی در این زمینه دست یافته‌اند.

رنو در مسیر پژو

واگذاری زنجیره تامین قطعات تندر -۹۰ به خودروسازان داخلی، رنو را نیز در مسیر شرکت هم‌وطنش یعنی پژو قرار می‌‌دهد. چرا که پژو نیز در اوایل همکاری خود با خودروسازان ایرانی، زنجیره تامین را در اختیار خودش گرفته بود، ولی پس از مدتی که نسبت به ایران‌خودرو اعتماد لازم را پیدا کرده و تولید محصولاتی با کیفیت را در توان این شرکت دید، زنجیره تامین قطعات را به ایران‌‌خودرو واگذار کرد. البته نکته بسیار حائز اهمیت در این زمینه سرنوشت پژوهای تولیدی در کشور پس از این اقدام است. اگر نگاهی به وضعیت کیفی محصولات پژو قبل و بعد از واگذاری زنجیره تامین به خودروسازان داخلی انداخته و نظر مشتریان و کارشناسان امر را در مورد آن جویا شویم متوجه خواهیم شد، انواع پژوهای تولید‌شده در داخل بعد از این واگذاری، از کیفیت نازل‌تری نسبت به آن زمانی که خود شرکت پژو زنجیره تامین قطعات را برعهده داشت، برخوردارند. این موضوع حتی در مورد پراید نیز صدق می‌کند. در واقع این دو تجربه موجب نگرانی مشتریان و کارشناسان می‌شود که آیا سرنوشتی همانند پژو و پراید در انتظار تندر- ۹۰‌های تولیدی در صورت از بین رفتن نظارت فعلی رنو، است؟

رنو پارس می‌پذیرد!

سعید لیلاز دیگر کارشناس خودرو در این زمینه می‌گوید: به هر حال همزمان با افزایش سرعت تولید، کیفیت اندکی نزول می‌یابد، هرچند که چندان چشمگیر نبوده و در شرایط فعلی مهم بالا بردن تیراژ تولید تندر- ۹۰‌ است تا به‌واسطه آن دست دلالان از بازار این خودرو کوتاه ‌شود. این کارشناس خودرو معتقد است در دست گرفتن زنجیره تامین قطعات تندر-۹۰ توسط خودروسازان داخلی به لحاظ آنکه از تعهدات رنو پارس کاسته و حتی الزام صادرات ۲۰درصد را نیز از بین می‌برد، این شرکت احتمالا پیشنهاد واگذاری زنجیره تامین را پذیرفته و از صحنه اول قرارداد کنار می‌رود. وی می‌افزاید: در این صورت، رنو نیز به سرنوشتی مشابه پژو دچار شده و تنها از دور نظارت اندک خود را بر محصولات تولیدی‌اش در ایران خواهد داشت. اظهارات لیلاز در شرایطی است که زاوه، دیگر کارشناسان خودرو هم با این نظر موافق بوده و معتقد است که بیش از ۹۰درصد مشکلات مربوط به سطح کیفی خودروهای تولید داخل به قطعات آن مربوط است. بنابراین اگر زنجیره تامین به دست خودروسازان ایرانی بیفتد، طبیعتا پس ازمدتی تولید داخل قطعات تندر-۹۰ افزایش یافته و خودروهای تولیدی سرنوشتی مشابه پژو و پراید پیدا خواهند کرد.البته فقیه اعتقاد دارد در صورت واگذاری زنجیره تامین، خللی در مسائل کیفی تندر-۹۰ به وجود نیامده و خودروی تولیدی در ایران با همانی که در پاریس ساخته می‌شود یکی خواهد بود.