گروه خودرو- برای مشتریان ایرانی همواره اینکه قیمت تمام شده خودروهای داخلی چقدر از آب در می‌آید و این «قیمت» چه تفاوتی با نرخ عرضه آنها دارد، جای سوال بوده و هست.
اگرچه هیچگاه آماری رسمی از میزان قیمت تمام شده تولید خودروهای داخلی منتشر نشده و کمتر کسی از قیمت واقعی آنها خبر دارد، اما بسیاری از مشتریان بر این باورند که خودروهای تولید داخل با قیمتی فراتر از آنچه باید، به فروش می‌رسند.

این «باور» نه تنها تاکنون از ذهن ایرانی‌ها خارج نشده، بلکه طی سال‌های اخیر تشدید هم شده و آنها گمان می‌برند خودروسازان محصولات خود را گران روانه بازار می‌کنند. هرچند خودروسازان پیش ترها واکنش خاصی به این باور عمومی نشان نمی‌دادند و کاری نکردند تا این ذهنیت از مشتریان دور شود، اما طی حدودا دو سال گذشته شیوه برخوردشان فرق کرد و در مقام دفاع از خود برآمدند. آنها حالا نه تنها زیر بار «گرانفروشی» نمی‌روند که از افزایش شدید هزینه‌های تولید نیز انتقاد کرده و می‌گویند قیمت‌های فعلی خودرو در نمایندگی‌ها (نه در بازار) با هزینه‌های تولید همخوانی ندارد. به گفته آنها، هزینه تولید خودروهای داخلی در سال 91 افزایشی میلیونی نسبت به سال گذشته داشته است، به نحوی که خودروها بین پنج تا 28 میلیون تومان رشد قیمت تمام شده در طول یک سال داشته‌اند. فعالان صنعت خودرو دلایل مختلفی را برای افزایش هزینه‌های تولید در این صنعت ذکر می‌کنند که مهم‌ترین آنها عبارتند از «تورم عمومی»، «نوسان نرخ ارز»، «محدودیت‌های بین المللی» «بهره بانکی بالا» و «آزاد نبودن قیمت‌گذاری خودرو.»
از دید خودروسازان، با وجود این پنج دلیل، نباید انتظار داشت خودروهای داخلی با قیمت پایینی به تولید رسیده و عرضه شوند، زیرا عملا امکان آن وجود ندارد. از همین روست که خودروسازان طی یک سال گذشته همواره دست‌شان را جلوی دولت و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان دراز کرده و از اولی درخواست تسهیلات مالی کرده‌اند و از دومی درخواست افزایش قیمت خودرو. آنها البته تاکنون نتوانسته‌اند موفق به دریافت وام شوند (قرار بود دولت وامی هزار میلیاردی برای رفع مشکلات و موانع تولید به صنعت خودرو پرداخت کند)، اما چند مرحله توانسته‌اند مجوز افزایش قیمت محصولات خود را دریافت کنند. منطق آنها برای افزایش قیمت، رشد هزینه‌های تولید خودرو در کشور است، یعنی همان پنج دلیلی که در بالا ذکر شد. این منطق اگرچه برای مشتریان ایرانی پذیرفتنی نیست و آنها قبول نمی‌کنند که قیمت خودروهای داخلی با کیفیت و کمیتی که دارند، چند میلیون افزایش یابد. با این حال، کارشناسان معتقدند اوضاع و احوال صنعت خودرو نیز مانند دیگر بخش‌های اقتصادی کشور مناسب نیست و باید بابت افزایش قیمت‌ها به خودروسازان تا حدی حق داد. آنها البته انتقادهایی مبنی بر بهره‌وری پایین و کیفیت نامناسب محصولات صنعت خودرو بر زبان می‌آورند؛ اما معتقدند به خاطر مجموعه مشکلات و مسائلی که کنترل همه آنها نیز دست خودروسازان نبوده، باید پذیرفت هزینه‌های تولید رشد شدیدی کرده‌اند. این رشد قیمت‌ها البته در بسیاری دیگر از کالاهای داخلی و وارداتی نیز به چشم می‌آیند و این به آن معناست که کل بخش اقتصادی کشور درگیر با غول تورم هستند. حالا این وسط چرا افزایش قیمت خودروهای داخلی تا این حد برای مشتریان عذاب آور و غیرقابل پذیرش شده، پرسشی است که شاید باید از خودروسان آن را پرسید. به هر حال آنچه سبب شده مشتریان نسبت به افزایش قیمت خودروهای داخلی حساس بوده و کلا با این قضیه کنار نیایند، کیفیت پایین خودروها و عدم تناسب سطح کیفی آنها با قیمت شان است؛ حال آنکه اگر خودروها سطح کیفی بهتری داشتند، مشتریان نیز راحت‌تر افزایش قیمت‌ها را می‌پذیرفتند. هر چه هست، به گفته خودروسازان، امسال هزینه‌های تولید خودرو رشدی حدودا سه برابری نسبت به سال گذشته داشته، اما قیمت رسمی خودروها متناسب با این «رشد» بالا نرفته است. خودروسازان حتی عنوان می‌کنند که تولید بیشتر محصولات آنها با ضرر همراه شده و اگر با افزایش قیمت‌های بیشتر موافقت نشود، تولید آنها توجیه اقتصادی نخواهد داشت. این البته در حالی است که قیمت خودروهای داخلی در بازار رشدی اساسی را تجربه کرده و حتی کارشناسان معتقدند قیمت واقعی برخی از آنها، همین است که در بازار وجود دارد.
اما هزینه تولید خودروهای داخلی در سال 91 و نسبت به سال گذشته چقدر رشد کرده است؟ آیا قیمت‌های فعلی در بازار کاذب اند، یا همان هستند که باید باشند؟
طبق گزارشی که به انجمن قطعه سازان رسیده، خودروهای تولید داخل بین پنج تا ۲۸ میلیون تومان افزایش هزینه تولید داشته‌اند و در این بین مگان رکورددار به حساب می‌آید و وانت پیکان نیز کمترین رشد را به خود اختصاص داده است.
بر این اساس، هزینه تولید خانواده پژو 206 طی سال جاری، 16 میلیون تومان نسبت به سال گذشته رشد کرده و این به آن معناست که قیمت فعلی انواع 206 در بازار تقریبا واقعی و متناسب با هزینه تولید آنهاست. با توجه به آنکه پژو 207 نیز قطعاتی مشابه 206 دارد، به نظر می‌رسد این محصول نیز حول و حوش همان 16 میلیون تومان 206، طی سال جاری افزایش قیمت داشته است.در بین دیگر محصولات پژو، مدل 405 نیز با وجود درصد داخلی‌سازی بسیار بالایی که دارد، هشت میلیون تومان رشد هزینه تولید را تجربه کرده است. پارس هم به دلیل شباهت قطعات به 405، همین حدود افزایش قیمت را به خود می‌بیند. همچنین سمند که از آن با نام خودرو ملی یاد می‌شود نیز در مقایسه با سال گذشته 10 میلیون تومان به هزینه تولید آن اضافه شده است. عجیب تر از همه اینکه وانت پیکان هم به عنوان خودرویی 100 درصد داخلی و ایرانی، رشد هزینه تولید را تجربه کرده و نسبت به سال گذشته پنج میلیون تومان افزایش را به خود می‌بیند.
قیمت واقعی پراید
نگاهی هم به افزایش هزینه تولید خودروهای سایپا بیندازیم، خودروهایی که در بین آنها مگان رکورددار به حساب می‌آید. این محصول هم‌اکنون با قیمتی معادل 64 میلیون تومان به تولید می‌رسد و با این حساب باید عنوان کرد مگان رشد هزینه‌ای 28 میلیون تومانی داشته که قطعا یکی از اصلی‌ترین دلایل این رشد قیمت شدید، افزایش نرخ یورو بوده است. همچنین تندر-90 نیز به عنوان دیگر خودرویی که قیمت آن ارتباط مستقیم با نرخ یورو دارد، نسبت به سال گذشته بیش از شش میلیون تومان افزایش هزینه تولید داشته است. تندر داخلی‌سازی بیشتری نسبت به مگان دارد و از همین رو کمتر از مگان تحت تاثیر رشد نرخ یورو قرار گرفته است.
از مگان و تندر-۹۰ که بگذریم، پراید نیز جزو خودروهایی است که با رشد هزینه تولید روبه‌رو بوده و این در حالی است که پراید هم جزو محصولات با حجم داخلی‌سازی بالا به حساب می‌آید. بر این اساس، هم‌اکنون قیمت تمام شده پراید به ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده و این به آن معنا است که افزایش قیمتی حدودا چهار میلیون تومانی دامان تولید آن را گرفته است. ظاهرا تیبا نیز کمی بیش از این رقم، افزایش هزینه تولید را به خود می‌بیند. از تیبا به عنوان اولین خودرو ملی سایپا یاد می‌شود و طبعا با این شرایط انتظار می‌رود بیشتر قطعات آن داخلی باشند.