مونا مشهدی رجبی- اعلام ورشکستگی جنرال موتورز و واگذاری اکثریت سهام آن به دولت آمریکا با انتقادهای زیادی روبرو شد که یکی از آنها، انتقاد فعالان اجتماعی به دلیل افزایش بی‌شمار بیکاری در این کشور بود.

طبق گزارش‌های موجود بعد از ورشکستگی این شرکت ۲۱هزار نفر در سراسر آمریکا شغل خود را از دست دادند و بعد از واگذاری برندهای‌هامر و ساتورن و اوپل به دیگر شرکت‌های دنیا و احتمال تغییر ماهیت تولید یا سیاست‌های آنها، پیش‌بینی‌هایی در مورد بیشتر شدن شمار بیکاران گذشتن از مرز ۳۰هزار نفر شنیده می‌شود.

واگذاری برند‌هامر به یکی از شرکت‌های چینی مساله‌ای بود که با انتقادهای زیادی همراه بود. ‌هامر یکی از بزرگترین خودروهای دنیا است که به دلیل استحکام زیاد بیشترین موارد مصرف را در جنگ‌ها و امور نظامی‌ داشت. واگذاری این برند به چین از این جهت اهمیت زیادی دارد که برخی از آن به عنوان حمایت آمریکا از چین در بحث‌های نظامی‌ و امنیتی یاد می‌کنند. نکته مهم در ورشکستگی جنرال‌موتورز این است که هیچ یک از بدنه‌های غیر آمریکایی به همراه جنرال موتورز آمریکا ورشکسته نشده‌اند.

شرکت‌های اوپل و واکسهال که بدنه اروپایی جنرال‌موتورز هستند به کنسرسیوم روسی - کانادایی واگذار شدند. بدنه اروپایی جنرال موتورز از دولت‌های اروپایی ۵/۱میلیارد یورو وام ضروری دریافت کرد تا در مقابل ورشکستگی شرکت مادر مقاومت کند. از طرف دیگر دولتی شدن بزرگ‌ترین خودروسازها هم از مسائلی بود که بسیار مورد توجه قرار گرفت.

دولت که بارها اعلام کرده بود این فرآیند ضد خصوصی سازی موقتی است در سوالات پی در پی خبرنگاران زمان دقیق در مورد واگذاری سهام خود را به بخش‌خصوصی اعلام نکرد. نداشتن برنامه دقیق و مشخص برای واگذاری شرکت‌های صنعتی دولتی به بخش خصوصی نشان داد که حرکت اقتصاد آمریکا در خلاف جهت خصوصی‌سازی ادامه خواهد داشت.

اوباما که با اعتراض گسترده دست‌اندرکاران اقتصادی در جهت دولتی کردن اقتصاد روبه‌رو شده است، تاکید کرده: «هم‌اکنون زمانی است که باید تصمیمات مهم و سختی در شرکت تازه جنرال موتورز اتخاذ شود از جمله اینکه کارخانه تازه خودروسازی در کدام منطقه تاسیس شود یا کدام مدل برای عرضه به بازارهای مختلف در نظر گرفته شود دولت مداخله‌ای نخواهد داشت و این شرکت جدید جنرال موتورز و دست اندرکاران صنعتی و اقتصادی آن هستند که تصمیم‌گیری می‌کنند.» ریچارد شلبی، رهبر جمهوری خواه کمیته بانکداری سنای آمریکا به خبر نگار فایننشال تایمز گفت: «اوباما در مسیری حرکت می‌کند که اقتصاد را به ناکجاآباد می‌کشاند.»

واگذاری اکثریت سهم به دولت آمریکا یک کار مخرب در اقتصاد آمریکا است و در صورتی‌که دولت خواستار اصلاح اقتصادی باشد باید هر چه سریع‌تر این سهام را به سهامداران شخصی واگذار کند، ولی دولت هیچ برنامه‌ای برای این کار ندارد و شاید از شرایط کنونی راضی است زیرا می‌تواند بزرگ‌ترین خودروساز آمریکا را تحت کنترل داشته باشد و از سودآوری آینده آن سهم ببرد.»

باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در جلسه‌ای که بعد از اعلام ورشکستگی جنرال موتورز تشکیل شده بود، تاکید کرد: دولت از مداخله مستقیم در مدیریت جنرال موتورز و کرایسلر خودداری خواهد کرد. وی با اشاره به این مطلب که وضعیت اقتصادی این شرکت بسیار بحرانی است و باید از تمام فرصت‌های موجود در اقتصاد برای اصلاح این صنعت استفاده کرد گفت: «عدم مداخله ما در نظام مدیریتی جنرال موتورز کار دشواری است زیرا دولت سهامدار عمده این شرکت است ولی ما سعی می‌کنیم کمترین مداخله را در عملکرد این شرکت داشته باشیم.»

اوباما در جلسه ای که بعد از ظهر روز دوشنبه اول ژوئن تشکیل داده بود به مردم آمریکا اطمینان داد این شرکت خودروسازی که نمادی از اقتصاد و اقتدار اقتصادی آمریکا است باز می‌گردد.

دولت اوباما در شرکت خودروسازی جنرال موتورز آمریکا ۶۰درصد و دولت کانادا ۵/۱۲درصد سهم خواهد داشت. سهم دولت آمریکا در شرکت کرایسلر که در روز سی‌ام ماه آوریل سال ۲۰۰۹ میلادی ورشکسته شده بود ۵۵درصد اعلام شد.

کارل پیتر فورستر مدیر عامل جنرال موتورز اروپا اعلام کرد، ورشکستگی جنرال موتورز در وضعیت تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان و بازارهای مصرف اروپایی این شرکت تاثیری نگذاشته است .بازار این صنعت مطابق معمول پیش می‌رود و تنها تغییر، مذاکره با کنسرسیوم متقاضی است. کنسرسیوم روسی و کانادایی خواستار خرید ۵۵درصد از سهام اوپل هستند و مذاکرات در مورد این واگذاری در حال انجام است.

جنرال موتورزی که بعد از اعلام ورشکستگی باز می‌گردد تنها ۱۷میلیارد دلار بدهی خواهد داشت در حالی‌که شرکت کنونی ۸۰میلیارد دلار بدهی دارد. ۳۳‌میلیارد دلار از بدهی‌های جنرال موتورز قبل از ورشکستگی به دولت‌های آمریکا و کانادا بود که با واگذاری سهام به آنها این بدهی‌‌ها باز پرداخت شد. جنرال موتورز اعلام کرده است برندهای‌هامر و ساب و واحدهای تولید خودروهای الکتریکی را نیز به متقاضیان واجد شرایط واگذار می‌کند.