گروه خودرو- خودروسازی ایران سال 91 را (سالی که «تولید ملی» نام دارد) در حالی آغاز کرده که آمارهای رسمی از افت تولید در این صنعت حکایت دارد.
اگرچه مقامات وزارت «صنعت، معدن و تجارت» می‌گویند که چیزی بابت افت تولید خودرو نشنیده‌اند، اما آماری که این وزارتخانه منتشر کرده، نشان از افت تولیدی نگران‌کننده در خودروسازی کشور، دارد.

طبق آمار ارائه شده از سوی دفتر صنایع ماشین‌سازی و نیرو محرکه وزارت «صنعت، معدن و تجارت»، سه خودروساز بزرگ ایران با تولید 53 هزار و 584 دستگاه انواع خودرو سواری در فروردین ماه امسال، افتی 18 هزار و 484 دستگاهی (معادل کاهشی 7/25 درصدی) را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده‌اند.
در این بین، ایران خودرو با تولیدی ۲۷ هزار و ۳۴۳ دستگاهی، ۴/۲۱ درصد افت کرده و سایپا نیز که ۱۳ هزار و ۱۳۸ دستگاه خودرو به تولید رسانده است، افتی ۴۱ درصدی را به خود می‌بیند.همچنین پارس خودرو نیز به عنوان سومین خودروساز کشور، ۱۳ هزار و ۱۰۳ دستگاه محصول را از خط تولید خود عبور داده و ۸/۱۲ درصد افت کرده است.
آن طور که کارشناسان می گویند، بروز اختلال در پروسه تامین قطعات به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی، اصلی‌ترین دلیل افت تولید خودروسازان در اولین ماه از بهار امسال به حساب می‌آید.این «اختلال» البته موضوع تازه‌ای نیست و پیش‌تر نیز صنعت خودرو ایران را آزار داده، اما ظاهرا این بار شدیدتر از گذشته خود را نشان داده است. بنابر شنیده‌ها، مشکلات مربوط به تامین قطعه و کاهش تولید همچنان پابرجاست و حتی پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نه چندان دور اثر منفی خود را بر بازار نیز بگذارد و منحنی قیمت‌ها را اساسی صعود دهد.
هرچند کارشناسان انتقادهای مختلفی را متوجه خودروسازان داخلی می‌دانند، اما انصافا این بار باید آنها را در به وجود آمدن این مشکلات مبرا دانست، زیرا تحریم‌ها که دلیل اصلی بروز اختلال در تامین قطعات و امور تولید هستند، خارج از کنترل خودروسازان است.
همچنین این موضوع فقط بخشی از مشکلات خودروسازان داخلی به شمار می رود، حال آنکه مسائل دیگری مانند افزایش هزینه‌های تولید و تثبیت قیمت‌ها نیز گریبان آنها را گرفته و گلویشان را می‌فشارد.
اینها در حالی است که «خودروسازی» پیشروترین و به نوعی اصلی‌ترین صنعت کشور به حساب می‌آید.
آن طور که دبیر انجمن خودروسازان در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرده، حجم کاهش تولید در فروردین ‌ماه امسال، یک رکورد در تاریخ صنعت خودرو کشور طی دو دهه‌ اخیر به حساب می‌آید و مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی دلیل این اتفاق است.
به گفته احمد نعمت بخش، در حوزه ‌داخلی برخی مشکلات در زمینه‌ تامین قطعات موجب توقف مقطعی چند خط تولید شده و این موضوع به دلیل مشکلات مالی خودروسازان به‌ویژه نحوه عملکرد سیستم بانکی در این حوزه و همچنین تعویق پرداخت مطالبات قطعه‌سازان در سال گذشته و بروز مشکلات نقدینگی برای تامین مواد اولیه بوده است.
وی ادامه داده که برخی مشکلات خارجی نیز سبب شده ورود مواد اولیه مورد نیاز صنعت قطعه تحت‌ تاثیر قرار بگیرد و هزینه‌های واردات مواد اولیه و زمان مورد نیاز آن با افزایش قابل‌توجهی همراه شود.
چه باید کرد؟
اما حال در شرایط فعلی، به نظر می‌رسد خودروسازی ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت دولت است و خودروسازان اگر در این اوضاع و احوال تنها بمانند، عوارض منفی آن دامان کل صنعت و اقتصاد ایران را خواهد گرفت.
اگرچه وزارت «صنعت، معدن و تجارت» نیز در موضوع محدودیت‌های بین‌المللی، به طور جد به دنبال برون رفت واحدهای تولیدی از مشکلات پیش آمده است اما به گفته بسیاری از آگاهان به مسائل بین‌المللی حل این گونه موارد فراتر از اختیارات و توان وزارتخانه و خودروسازان است و به نظر می‌رسد دولت می‌تواند از راه‌هایی دیگر دست «غول‌های بحران زده صنعت ایران» را بگیرد و کمک کند تا «غول‌ها» باز هم سرپا بایستند.
به گفته کارشناسان، در این شرایط، بهترین و اصلی‌ترین کمک دولت به خودروسازان، تامین ارز دولتی مورد نیاز آنها برای واردات قطعه و همچنین تامین مواد اولیه مورد نیاز قطعه‌سازان است و اگر ارز 1226 تومانی به اندازه کافی در اختیار خودروسازان قرار گیرد، می‌توان به حل شدن بخشی از مشکلات تولید امیدوار بود.
کارشناسان همچنین از ارائه تسهیلات ارزان بانکی به خودروسازان، به عنوان دیگر راهکار مهم برای سرپا نگه داشتن صنعت خودرو کشور یاد کرده و عنوان می‌کنند که در این وضعیت باید از حجم سختگیری‌های بانکی به این صنعت پیشتاز کاست.
بعید است در وضعیت فعلی که دولتمردان از ذخیره مناسب ارزی صحبت به میان می‌آورند و افراد مختلف موفق به گرفتن وام‌ها و تسهیلات کلان بانکی می شوند، خودروسازان جایی را برای کسی تنگ کرده باشند و «ارز» و «تسهیلات» برای آنها موجود نباشد.
شکی نیست که صنعت خودرو در حال حاضر گل سرسبد صنایع داخلی و بخشی مهم از اقتصاد و تولید ناخالص کشور است، بنابراین اگر خودروسازان در این اوضاع و احوال خیال‌شان بابت «تحریم‌های داخلی» راحت باشد، می‌توان باز هم «تحریم‌های خارجی» را با سختی‌هایش تحمل کرد و چراغ خودروسازی کشور را روشن نگه داشت.
افت پژو
اما به سراغ آمار برویم و ببینیم سه خودروساز بزرگ کشور در اولین ماه از سال تولید ملی چه کارنامه ای بابت تولید انواع محصول از خود به جا گذاشته‌اند.
ابتدا از ایران خودرو شروع کنیم، شرکتی که بزرگ‌ترین خودروساز ایران لقب دارد، اما فروردین ماه را با افت تولید در بیشتر محصولات خود به پایان رسانده است.
آبی‌های جاده مخصوص که بیشترین تیراژشان را برند پژو تشکیل داده، طی فروردین امسال با کاهش تولید انواع محصولات پژویی خود روبه‌رو شده‌اند و در این بین، ۲۰۶ رکورددار به حساب می‌آید.
206 که اصلی‌ترین محصول ایران خودرو به شمار می‌رود، در فروردین ماه امسال چهار هزار و 975 دستگاه تولید داشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9/52 درصد افت کرده است.
همین افت تولید سبب شده پژو ۲۰۶ در برخی مدل‌ها افزایش قیمتی شدید را تجربه کند و طبعا اگر ادامه داشته باشد، در آینده نیز بیشتر خود را نشان خواهد داد.
دیگر محصول ایران خودرو که در فروردین ماه امسال با افت تولید روبه‌رو شده، پژو 405 است. این خودرو هفت هزار و 112 دستگاه در فروردین امسال تولید داشته و طبق این آمار، 405 حدود 8/11 درصد کاهش تولید را نسبت به فروردین سال گذشته به خود می‌بیند.
پژوپارس نیز که جزو چهار محصول سواری اول ایران خودرو به حساب می‌آید، از کاهش تولید در امان نمانده و ۳۷۰ دستگاه معادل ۹/۷ درصد افت تیراژ در بازه زمانی موردنظر داشته است.
ایران خودرویی‌ها همچنین در فروردین امسال یک هزار و 202 دستگاه پژو 207 آی را تولید کرده‌اند.
سوزوکی گرندویتارا این شاسی بلند ژاپنی و مونتاژی ایران خودرو نیز در مقایسه با فروردین سال گذشته فقط چهار دستگاه رشد تیراژ داشته است.
ویتارا نیز مدت‌ها است به دلیل کمبود عرضه و به هم ریختن بازار، قیمتی بالا و کاذب را تجربه می‌کند و طبعا تا وضعیت تولید آن متناسب با تقاضای مشتریان نشود، نباید انتظار کاهش قیمت چندانی از آن داشت.
آبروداری تندر
افت تولید برندهای پژو و سوزوکی ایران‌خودرو در حالی است که محصول ملی این شرکت نیز افت کرده و تیراژش در فروردین ماه امسال کاهش یافته است.
سمند که در مدل‌های مختلف به تولید می‌رسد، طی اولین ماه امسال هفت هزار و ۷۰۴ دستگاه تولید داشته و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴/۴ درصد (معادل ۳۴۶ دستگاه) افت تولید را به خود می‌بیند.
در واقع سمند نیز به نوعی از ترکش‌های افت تولید فروردین ماه در امان نبوده و حتی تولید این خودرو در سایت مازندران نیز متوقف بوده است.اما تندر-90 توانسته کمی از تلخی افت تولید فروردین ماه کم کند، زیرا تیراژ این خودرو نیز با وجود مشکلاتی که پیش‌ترها داشت، رشد را به خود می‌بیند. طبق آمار، ایران‌خودرویی‌ها توانسته اند در اولین ماه از سال جاری تولید تندر-90 را 675 دستگاه (برابر با 9/53 درصد) افزایش دهند.
تندر-۹۰ البته در پارس خودرو هم به تولید می‌رسد و این شرکت نیز توانسته تولید آن را ۳/۲۶ (معادل ۶۷۱ دستگاه) افزایش دهد.
تا یکی دو سال پیش معمولا بیشتر خودروها رشد می‌کردند و تندر افت، اما حالا روزگار چرخیده و بیشتر خودروها افت کرده‌اند و تندر رشد.
پراید هم ...
هرچند کاهش تولید پژو 206 و 405 و پارس و همچنین تیراژ اندک ویتارا در فروردین امسال، در جای خود عجیب به نظر می رسند، اما قطعا عجیب ترین اتفاق صنعت خودرو کشور را در فروردین باید کاهش چشمگیر تولید پراید دانست.
پراید اگرچه بالای ۹۷ درصد داخلی سازی شده و همواره با رشد تیراژ طی سال‌های گذشته روبه‌رو بوده، اما «هیولای مشکلات» کمر پراید را هم خم کرده و سبب شده تیراژ آن ۳/۴۰ درصد افت کند. به عبارت بهتر، سایپا و زیرمجموعه اش پارس خودرو، در مجموع ۱۴ هزار و ۴۱۷ دستگاه پراید کمتری نسبت به فروردین سال گذشته تولید کرده‌اند و این موضوع در نوع خود بی‌سابقه است.
سایپایی‌ها البته در تولید تیبا نیز که محصول ملی آنها است، 5/53 درصد افت را به خود می‌بینند و این به‌آن معناست که 567 دستگاه تیبای کمتری در مقایسه با فروردین سال 90 به تولید رسیده است. احتمالا همین کاهش تولید سبب شده که قیمت تیبا در بازار به 13 میلیون و 700 هزار تومان صعود کند.
گلی به جمال مگان
به کیلومتر 9 جاده مخصوص برویم، جایی که پارس خودرویی‌ها تندر و مگان و ماکسیما و... تولید می‌کنند و افت و خیز زیادی هم در فروردین ماه داشته‌اند.
طبق آمار، پارس خودرو در تولید ماکسیما ۴/۱۹ درصد افت کرده و توانسته تنها ۸۷ دستگاه از این چشم بادامی ژاپنی را طی فروردین ماه به تولید برساند.
نیسان قشقایی این شرکت نیز که اصلا تولیدی نداشته و تینا هم 73 دستگاه تیراژ را به خود می‌بیند، به این معنا که پارس خودرو 50 دستگاه تینای بیشتری نسبت به فروردین 90 تولید کرده است.
این در حالی است که مگان به داد پارس‌خودرو رسیده و تیراژش حدود ۳۰۰ دستگاه رشد را به خود می‌بیند.
ظاهرا چون قطعات مگان از منبع مطمئنی تامین می‌شود، پارس خودرو توانسته تیراژ آن را افزایش بدهد.