استراتژی رشد صنعت خودرو و افت۶۶ درصدی صادرات!
گروه خودرو - طبق استراتژی صنعت خودرو قرار است تا سال ۱۴۰۴ یعنی ۱۴ سال دیگر به جایگاه نخست صنعت خودرو در منطقه، رتبه ۵ آسیا و همچنین رتبه ۱۱ جهان برسیم. در سند مذکور رقابت‌پذیری مبتنی بر توسعه فناوری از جمله اصولی خوانده شده که صنعت خودرو را می‌تواند به جایگاه مورد نظر برساند. از سوی دیگر در این سند پیش‌بینی شده که از تولید هر سه دستگاه باید یک دستگاه صادر شود که این به معنای صادرات سالانه یک میلیون دستگاه خودرو است.
حال سند استراتژی صنعت خودرو را با واقعیات امروز خودروسازی کشورمان تطبیق می‌دهیم. کاهش ۶۶ درصدی صادرات خودرو در شش ماهه گذشته، ادامه تولید پلت‌فرم‌های از رده خارج دنیا و ... .
افت ۶۶ درصدی صادرات خودرو خود گویای آن است که خودروسازی ما نه تنها طبق استراتژی حرکت نمی‌کند، بلکه عقب گردی قابل ملاحظه دارد. در این زمینه بسیاری از کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو، در حالی عدم تولید خودروی قابل رقابت در بازارهای جهانی را عمده دلیل افت صادرات خودرو عنوان می‌کنند که خودروسازان با رد نظر کارشناسان، فراهم نبودن زیرساخت‌های صادراتی را مهمترین دلیل رویگردانی بازار از خودروهای تولیدی می‌خوانند. کارشناسان معتقدند که صنعت خودروسازی کشور ما به دلیل ادامه تولید پلت‌فرم‌های قدیمی مزیت نسبی در بازارهای جهانی ندارد و به دلیل وجود رقبای بسیار قوی و ضعف تکنولوژیک قادر به ورود گسترده به این بازارها نیست، این در شرایطی است که یکی از اهداف سند استراتژی، رقابت‌پذیری مبتنی بر توسعه فناوری تعریف شده است.
اما خودروسازان نیز دلایل خود را برای عدم صادرات خودروهای تولیدی دارند؛ به طوری که به گفته آنها مشکلاتی نظیر نبود ناوگان حمل و ناوگان گسترده، بهره بالای بانکی، ثبات نرخ ارز و ... مانع از صادرات می‌شود. اما آمار شش ماه گمرک نیز قابل توجه است؛ چرا که براساس آمار اعلام شده در شش ماه ابتدایی سال جاری صادرات خودروسازان تنها به کشور عراق محدود شده و کشورهایی نظیر سوریه، ونزوئلا ومصر که طی سال‌های گذشته در لیست صادراتی خودروسازان قرار داشتند از این لیست حذف شده‌اند، حذفی که به افت ۶۶ درصدی صادرات خودرو در مدت زمان مذکور منجر شده است. اما دلایل کاهش صادرات را از زبان خودروسازان بشنوید. به گفته یکی از مسوولان شرکت ایران‌خودرو مشکلات مالی به وجود آمده با شرکت پژو یکی از عمده دلایل افت صادرات این شرکت محسوب می‌شود، چرا که صادرات پژو SD ۲۰۶ از سوی شرکت پژو صورت می‌گیرد و عدم پذیرش قیمت جدید ایران خودرو برای این خودرو از سوی پژو توقف صادرات آن را به همراه داشته است.
این مقام مسوول در شرکت ایران خودرو تغییر تعرفه در کشورهای هدف را نیزاز دیگر دلایل توقف و کند شدن روند صادراتی سایر محصولات این شرکت دانسته و در این خصوص می‌گوید: تغییر تعرفه در سوریه و ونزوئلا موجب شد تا صادرات سمند به این کشورها نیز با مشکل مواجه شود که تا زمان برطرف شدن مشکلات مذکور امکان از سرگیری صادرات به این کشورها وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر و به گفته کارشناسان بیشترین صادرات خودروسازان طی سال گذشته به کشورهای دارای سایت‌های تولیدی صورت می‌گرفت، اما در سال‌جاری ناآرامی‌های پیش آمده در کشورهای مذکور توقف یا افت تولید در این کشورها را به همراه داشته است.
مهدی صادق رییس کمیته صنعت کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص دلایل از دست دادن بازار صادراتی کشورهای سوریه، مصر و ونزوئلا می‌گوید: این کشورها را نمی‌توان بازار صادراتی نامید، چرا که به این کشورها خودرو با سوبسید (قیمت پایین‌تر) ارائه می‌شد و حفظ این بازارها با شرایط پیش مقرون به صرفه نخواهد بود به همین دلیل خودروسازان باید به فکر بازاریابی جدید باشند.
صادق در ادامه می‌گوید: مفهوم صادرات به معنی کسب سهم قابل قبولی در بازارهای صادراتی است در حالی که ما سهم قابل توجهی در بازار این کشورها نداشتیم.
رشد صادرات بدون زیر ساخت!
اما دلایل کاهش صادرات را از زبان محسن جوان معاون صادرات و امور بین‌الملل گروه خودروسازی سایپا بشنوید.
معاون صادرات و امور بین‌الملل گروه خودروسازی سایپا ناآرامی‌های پیش آمده در منطقه را یکی از دلایل افت صادرات در شش ماه سال جاری دانسته و در این خصوص می‌گوید: ناآرامی‌های به وجود آمده در منطقه بر روند صادرات خودروسازان تاثیر‌گذار بوده اما در حال حاضر تاحدودی مشکلات در مناطق برطرف شده به همین دلیل طی ماه‌های آینده صادرات به این کشورها از سر گرفته خواهد شد.
جوان در پاسخ به این پرسش که آیا از دست دادن برخی بازارهای صادراتی به مشکلات بازاریابی خودروسازان باز می‌گردد نیز اظهار داشت : در سال‌های گذشته خودروسازان تا حدودی با مشکل بازاریابی مواجه بودند، اما در حال حاضر این مشکل برطرف شده و نبود زیر ساخت‌های صادراتی در روند صادرات مشکل ساز شده است. وی می‌گوید: پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها حمل و نقل به بزرگترین مشکل خودروسازان تبدیل شد به طوریکه برخی از بازارهای صادراتی خودروسازان نیز به دلیل مشکلاتی که در روند حمل و نقل وجود داشت از دست رفت.
به گفته وی، در حال حاضر سایر کشورها برای حضور در بازارهای صادراتی از کشتی‌های «رو رو» استفاده می‌کنند و از آنجا که در این کشتی‌ها از کانتینر برای حمل استفاده نمی‌شود هزینه تمام شده این کشورها کاهش می‌باید و صادرات برای آنها مقرون به صرفه می‌شود اما در کشور ما کشتی‌های «رو رو» برای حمل وجود ندارد و در صورتی که خودروسازان بخواهند از این کشتی‌ها استفاده کنند باید این کشتی‌ها را از سایر کشورها کرایه کنند. جوان، بهره بالای بانکی، عدم تعامل بانک‌های داخلی با سایر کشورها و عدم پرداخت جوایز صادراتی را از دیگر دلایل افت صادرات دانست و در این خصوص اظهار کرد: این مشکلات موجب شده تا زنجیره صادراتی خودروسازان با مشکل مواجه شود بطوریکه نبود تعامل بانکی میان بانک‌های داخلی و خارجی موجب شده تا برخی از بازارها نیز به این طریق از بین برود.
نرخ ثابت ارز طی سال‌های گذشته نیز از دیگر مشکلاتی است که معاون صادرات و امور بین‌الملل گروه خودروسازی سایپا به آن اشاره کرده و در این خصوص می‌گوید: گشایش LC خودروسازان از طریق بانک‌ها صورت می‌گیرد به همین دلیل صادر کنندگان ناچار به تبدیل نرخ ارز به بهای دولتی هستند، اما در مقابل برای خرید ارز باید از طریق صرافی‌ها اقدام کنند و مابه‌التفاوت نرخ ارز در بازار و بانک را پرداخت کنند که این امر به ضرر صادرکنندگان خواهد بود.
یکی از کارشناسان اقتصادی نیز صادرات را تابع به مجموعه عوامل اقتصادی و سیاسی دانسته و در این خصوص می‌گوید: در خصوص دلایل اقتصادی در حال حاضر نرخ ارز در برابر ریال ثابت نگه داشته شده در حالی که تورم رو به افزایش است که این امر قدرت رقابتی را از تولیدکنندگان داخلی گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: اطمینان بازار تابع روابط طولانی مدت دو کشور است اما شرایط موجود در کشور موجب شده تا نتوان چنین اطمینانی را در کشورهای هدف ایجاد کرد.
این کارشناس در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر تمام کشورها با یکدیگر قرارداد تعرفه ترجیهی دارند نبود چنین قراردادی درکشور ما با سایر کشورها را از دیگر مشکلات افت صادرات برشمرد. مهدی صادق رییس کمیته صنعت کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در خصوص مشکلات صادراتی خودروسازان می‌گوید: دلایل مطرح شده از سوی خودروسازان می‌تواند بخشی از مشکلات صادراتی باشد، اما در خصوص نبود زیر ساخت‌های لجستیک می‌توان این زیر ساخت‌ها را در کشور فراهم کرد مگر اینکه صادرات در حدی نباشد که تغییر زیر ساخت مقرون به صرفه نباشد.
این نماینده مجلس اگرچه فراهم کردن زیر ساخت‌های لجستیک را امکان پذیر می‌داند اما معتقد است که بهره بالای بانکی موجب شده تا هزینه‌های مربوط به تولید افزایش یابد که باید در این خصوص یارانه‌هایی برای تولید در نظر گرفت تا با کاهش هزینه‌های تولید، صادرات برای تولیدکننده مقرون به صرفه شود. علاوه بر مشکلات مذکور برخی از کارشناسان معتقدند که عدم تنوع در خودروهای داخلی و نبود محصول قابل رقابت در سبد خودرویی خودروسازان بر از دست دادن بازارهای صادراتی تاثیر‌گذار بوده به طوریکه سایر خودروسازان با استفاده از این مزیت توانسته اند حضور خود در بازار کشورهای در حال توسعه را گسترش دهند. معاون صادرات و امور بین‌الملل گروه خودروسازی سایپا در این خصوص می‌گوید: هر محصول یک بخشی از بازار را هدف قرار می‌دهد و طبیعی است که با این محصولات نتوانیم در برخی بازارها وارد شویم، اما با محصولات کنونی نیز توانسته‌ایم در بازارهایی که به دنبال خودرو ارزان و کم‌مصرف هستند حضور قابل‌قبولی داشته باشیم. جوان با اشاره به اینکه برخی بازارها به دنبال خودرو اقتصادی هستند، می‌گوید: بازار خودرو در دنیا اینگونه نیست که همه به دنبال برندهای مطرح باشند بلکه در برخی از کشورها خودرو اقتصادی بیش از برند مد نظر است. رییس کمیته صنعت کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در این خصوص با اشاره به اینکه بازار رقابتی بازار تنوع و کیفیت است، می‌گوید: برای حضور در بازارهای جهانی باید خودرو با ذائقه‌های مختلف داشته باشیم تا در هر بازاری بتوانیم حضور پیدا کنیم.
ارسال نظر