گروه خودرو- تاکید و اصرار خودروسازان بالاخره جواب داد و با موافقت سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، قیمت خودرو آزاد شد.

آن طور که خبر می‌رسد، خودروسازان و «سازمان حمایت» در جلسه‌ای مشترک، بر سر آزادسازی قیمت خودرو توافق کرده‌اند، تا آرزوی چند ساله شرکت‌های خودروساز در این مورد محقق شود. بر این اساس، قرار است کمیته خودرو هر هفته تشکیل جلسه داده و بنا به درخواست خودروسازان، قیمت محصولات آنها را تعیین کند. این کمیته که دبیر انجمن خودروسازان، نماینده «سازمان حمایت» و مدیران عامل شرکت‌های خودروساز عضو آن هستند، از این پس قیمت انواع خودروهای داخلی را در نمایندگی‌ها بر اساس حاشیه بازار تعیین خواهد کرد. به عبارت بهتر، کمیته خودرو بنا به درخواست خودروسازان، قیمت انواع محصولات آنها را نزدیک به قیمت‌های بازار تعیین می‌کند تا بدین وسیله نه تنها جلوی ایجاد رانت گرفته شود، بلکه قیمت‌ها نیز به تدریج کاهش یابد. به عنوان مثال اگر خودرویی مانند مگان، ۳۶ میلیون تومان در بازار قیمت دارد، کمیته خودرو قیمت این محصول را در نمایندگی‌ها حدود ۳۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین می‌کند و با این کار جلوی ایجاد رانت را در بازار مگان می‌گیرد و پس از چندی قیمت این محصول کاهش نیز می‌‌یابد. آزادسازی قیمت خودرو در شرایطی است که تا پیش از این، کمیته خودرو به ندرت تشکیل جلسه می‌داد و به همین دلیل خودروسازان اجازه افزایش قیمت دلخواه محصولات خود را نداشتند.

افزایش شش درصدی قیمت خودرو

اگرچه با آزادسازی قیمت خودرو، شرکت‌های خودروساز داخلی به آرزوی چند ساله خود رسیده‌اند، اما هم اکنون این نگرانی وجود دارد که با این کار قیمت‌ها رشد زیادی را تجربه کند. به هر حال خودروسازان طی سال‌های گذشته با رشد هزینه تولید و برخی مسائل و محدودیت‌ها روبه‌رو بوده‌اند و حال که قیمت‌گذاری آزاد شده، فرصت مناسبی است تا این موارد جبران شوند.

در این مورد دبیر انجمن خودروسازان می‌گوید:ما در ۱۴ سال گذشته تنها ۳۰ درصد افزایش قیمت خودرو داشته‌ایم، اما نرخ تورم در این مدت ۶۰۰ درصد بوده است، که این موضوع نشان‌دهنده توانایی خودروسازان در کنترل هزینه‌ها است.

احمد نعمت بخش با تاکید بر اینکه خودروسازان به خودی خود علاقه‌ای به افزایش قیمت‌ها ندارند، می‌افزاید: با آزادسازی قیمت خودرو، تنها شش درصد در سال افزایش قیمت خواهیم داشت. گفته‌های نعمت بخش در شرایطی است که فربد زاوه کارشناس خودرو می‌گوید: قیمت‌ها را در بازار خودرو، عرضه و تقاضا تعیین می‌کند و هرچه عرضه بیشتر باشد، قیمت نیز پایین خواهد آمد. وی می‌افزاید: بازار خودرو کشور تا قبل از سال ۸۴ نه تنها گرانی به خود نمی‌دید، بلکه کاهش قیمت را نیز تجربه می‌کرد، اما طی شش سال گذشته با توجه به کنترل قیمت‌ها توسط دولت، با گرانی روبه‌رو بوده‌ایم.

به گفته زاوه، قیمت خودرو نیاز به نظارت ندارد و باید اجازه داد، «بازار» قیمت‌ها را تعیین کند. این گفته زاوه در شرایطی است که رییس پیشین اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تاکید می‌کند: اگر قیمت خودرو آزاد شود، ممکن است خودروساز عمدا عرضه به بازار را کم کرده و باعث افزایش قیمت‌ها شود. جلال ریخته گر قدیمی می‌افزاید: اصلا ممکن است با توجه به شرایط موجود کشور، تامین قطعات و تولید برخی خودروها با اختلال روبه‌رو شده و ناخواسته عرضه به بازار کم شود، که در این شرایط باز هم با افزایش قیمت مواجه خواهیم شد. به گفته ریخته‌گر، تاخیر در عرضه خودروهای پیش فروش شده نیز می‌تواند دلیل دیگری برای رشد قیمت‌ها باشد.اظهارات رییس پیشین اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو هم اکنون در مورد برخی خودروها صدق می‌کند. به عنوان مثال، در حال حاضر خودروهایی مانند ریو، تندر-۹۰، پژو ۲۰۶ و سوزوکی گرند ویتارا با قیمت‌هایی بیشتر نسبت به نمایندگی‌ها خرید و فروش می‌شوند و عامل اصلی این موضوع، کمبود عرضه آنها به بازار است.

افزایش قیمت خودرو به صلاح ما نیست

اما مدیرفروش ایران خودرو نیز در مورد آزادسازی قیمت خودرو می‌گوید: افزایش کاذب قیمت خودرو به هیچ وجه به نفع ما نیست، زیرا سود آن به جیب دلال‌ها و واسطه‌گرها می‌رود.

علی اصغر سرائی‌نیا تاکید می‌کند که برخی با داشتن اطلاعات لازم از بازار، اقدام به خرید خودرو کرده و با استفاده از تفاوت قیمت کارخانه و بازار، پول زیادی به جیب می‌زنند. به گفته سرائی‌نیا، اختلاف حدود ۵۰۰ هزار تومان بین قیمت کارخانه و بازار خودرو طبیعی است، اما اگر بیش از این رقم باشد، غیرطبیعی به حساب می‌آید و رانت ایجاد می‌کند.

گفته‌های سرایی نیا را مدیر فروش سایپا نیز به نوعی تایید کرده و می‌گوید: از اختلاف قیمت بازار و کارخانه خودروها، چیزی گیر خودروساز نمی‌آید. فرامرز طاهری با تاکید بر اینکه دلال‌ها سود این اختلاف قیمت را می‌برند، می‌افزاید: در حال حاضر برخی محصولات ما با حاشیه ضرر تولید می‌شوند، در حالی که با قیمتی بسیار بالاتر در بازار به فروش می‌رسند.به گفته وی، آزادسازی قیمت خودرو به نفع خودروسازان است، زیرا قیمت‌ها را بر اساس حاشیه بازار تعیین می‌کنند و بدین وسیله از حاشیه زیان خارج می‌شوند.

مکمل‌های آزادسازی قیمت خودرو

هرچند آزادسازی قیمت خودرو در کل با اصول اقتصادی همخوانی دارد، اما به گفته برخی کارشناسان، این کار باید در کنار کاهش تعرفه و افزایش نرخ ارز انجام شود. به گفته آنها اگر قیمت خودرو بدون کاهش تعرفه و افزایش نرخ ارز آزاد شود، در این بین مشتریان ضرر خواهند کرد، زیرا ممکن است خودروساز محصولات خود را طوری عرضه کند که باعث افزایش قیمت‌ها در بازار شود. اگر این اتفاق رخ دهد ، به تدریج قیمت کارخانه‌ای خودروها نیز افزایش خواهد یافت، زیرا قیمت خودرو آزاد است و بر اساس حاشیه بازار تعیین می‌شود. این موضوع در شرایطی است که در صورت کاهش تعرفه، رقابت جدی‌تری در بازار خودرو کشور شکل می‌گیرد و خودروسازان داخلی نمی‌توانند هر قیمتی را اراده کردند، روی محصولات خود بگذارند. کارشناسان البته تاکید می‌کنند که در کنار اینها باید نرخ ارز را نیز افزایش داد، تا خودروسازان داخلی در اثر هجمه واردات، از پا در نیایند. به هر حال وقتی تعرفه پایین بیاید، نرخ ارز رشد کند و قیمت خودرو آزاد شود، «بازار» تعیین‌کننده قیمت و ارزش خودروها خواهد بود و خودروسازان مجبورند به هر شکل ممکن خود را با شرایط بازار وفق دهند. در این صورت مشتری نیز حق انتخاب بیشتری خواهد داشت.