مونا رجبی مشهدی - طی دو سالی که از آغاز بحران اقتصادی دنیا می‌گذرد بازار کشورهای در حال توسعه محلی برای فرار خودروسازان از رکود و ورشکستگی حتمی بود. اغلب شرکت‌های خودروسازی برای استفاده از نیروی کار و مواد اولیه ارزان قیمت در کشورهای در حال توسعه به خصوص کشورهای جنوب شرق آسیا و کشورهای خاور دور اقدام به احداث کارخانه در این کشورها کردند و خودروهای مورد نیاز این بازارها را در خاک این کشورها تولید کردند، ولی با گذشت بیش از سه سال از آغاز طرح ورود به کشورهای در حال توسعه تردیدهای زیادی در مورد آینده این بازارها وجود دارد. این تردیدها با توجه به بحرانی شدن شرایط اقتصادی چین و پیش‌بینی‌های مربوط به افزایش تورم و احتمال آسیب‌های اقتصادی دیگر بیشتر و بیشتر شد. حال سوال این جاست که بازار کشورهای در حال توسعه دنیا تا چه زمانی قابل اعتماد هستند؟ آیا می‌توان انتظار داشت ظرف ده سال آینده این بازارها همچنان پر رونق باقی بمانند یا اینکه بحران‌های اقتصادی و صنعتی مشابه بحران‌های کشورهای صنعتی سبب می‌شود تا این بازارها هم از رونق بیفتند و شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بازار کشورهای در حال توسعه کردند با مشکلات مالی مواجه شوند؟

فایننشال تایمز در گزارشی با عنوان «رقابت‌پذیری بزرگ‌ترین چالش خودروسازان امروزی دنیا» نوشته است: با ورود خودروسازان به بازار کشورهای در حال توسعه دنیا و از بین رفتن احتمال ورشکستگی آنها حال زمان آن رسیده است که برای تصاحب سهم بیشتری از بازار با یکدیگر رقابت کنند.

هر چه محصولات یک شرکت از قدرت رقابت بالاتری در بازار کشورهای در حال توسعه برخوردار باشد آن شرکت می‌تواند سهم بیشتری از بازار را به‌دست آورد و بیشتر رشد کند؛ بنابراین باید محصولاتی تولید شود که بیشترین متقاضی را در کشورهای در حال توسعه داشته باشد.

از طرف دیگر ورود خودروسازان برتر دنیا به کشورهای در حال توسعه سبب شد تا صنعت خودروسازی این کشورها هم رشد کند. به عنوان مثال در سال‌های اخیر ما شاهد قدرت‌نمایی صنعت خودروسازی کشور چک بودیم و این صنعت توانست اولین محصولاتش را به بازار عرضه نماید. صنعت خودروسازی ترکیه هم در سال‌های گذشته رشد زیادی داشت و اخبار از تبدیل شدن آن به یکی از مهمترین صنایع در تولید ناخالص داخلی این کشور حکایت کرده است. مطالعه وضعیت شرکت‌های خودروسازی کشور چین نیز نشان‌دهنده رشد سریع آن در سال‌های گذشته بودو این رشد به اندازه‌ای زیاد بود که به یکی از شرکت‌های خودروسازی چین امکان داد تا محصولاتش را به بازار آمریکا صادر کند و حتی اخباری در مورد ساخت کارخانه در خاک آمریکا مخابره شد. در این شرایط تقابل صنعت خودروسازی کشورهای در حال توسعه و کشورهای صنعتی مشابه یک بازی برد-برد است که زمینه ساز رونق این صنعت می‌شود.

فایننشال تایمز در ادامه می‌نویسد: مشکلات مالی در کشورهای صنعتی هنوز ادامه دارد، ولی صنعت خودروسازی بحران را پشت سر گذاشت و رشد کرد. حال برای تداوم این رشد شرکت‌های خودروسازی رقابت تنگاتنگی را با یکدیگر آغاز کرده‌اند و هر یک در صدد تولید محصولی هستند که بیشترین متقاضی را در کشورهای در حال توسعه به خصوص چین و هند و برزیل داشته باشد.

تولید خودروهای کوچک و کم مصرف و البته ارزان قیمت یکی از همین طرح‌ها است که برای راضی نگه داشتن مصرف‌کنندگان کشورهای در حال توسعه اجرا شده است.

البته وابستگی زیاد صنعت خودروسازی به بازار کشورهای در حال توسعه می‌تواند خطرآفرین هم باشد. مدیرعامل شرکت خودروسازی فولکس واگن آلمان که به تازگی سرمایه‌گذاری زیادی در کشورهای در حال توسعه انجام داده است در مصاحبه‌ای با رویترز گفت: کشورهای در حال توسعه فرصتی برای خروج صنعت خودروسازی از بحران را فراهم کردند، ولی همزمان این کشورها تهدید بزرگی هم محسوب می‌شوند. وضعیت اقتصادی کشور چین و مشکلات زیاد کشور هند در سال‌های اخیر سبب شده است تا اغلب شرکت‌های خودروسازی در مورد آینده طرح‌های توسعه خود دچار تردید شوند. اگر اقتصاد کشور چین توان مقابله با شوک‌های اقتصادی را از دست بدهد و رشد تورم و افزایش قیمت ملک باعث تخریب زیرساخت‌های اقتصادی این کشور شود صنعت خودروسازی با شدت زیادی آسیب می‌بیند؛ بنابراین شرکت‌های خودروسازی نباید تمام تمرکز خود را روی کشورهای در حال توسعه قرار دهند، بلکه باید بازار‌های دیگر را هم مد نظر داشته باشند تا این بار آسیب نبینند.

وی فعالیت ارگان‌های بازاریابی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه را کلید موفقیت شرکت‌های خودروسازی می‌داند و می‌گوید: در تمامی بخش‌های اقتصاد وابستگی به یک کشور یا یک منطقه خاص آسیب‌رسان است و صنعت خودروسازی هم از این قاعده مستثنی نیست.

ما باید تمام بازارها را مد نظر داشته باشیم و برای رشد در تمامی آنها برنامه ریزی کنیم. وی در انتهای مصاحبه با اشاره به اینکه با سیاستگذاری درست می‌توان تا ده‌ها سال از بازار خودروی کشورهای در حال توسعه سود به‌دست آورد، گفت: بازار کشورهای در حال توسعه هم تهدید هستند و هم فرصت و شرکت‌های خودروسازی با سیاستگذاری درست موظف هستند فرصت‌سازی کنند و تهدیدها را خنثی نمایند.