آماده باش به خودروهای دیزلی
گروه خودرو- آن طور که مسوولان وزارت نفت وعده داده‌اند، امسال (گفته شده اواسط سال) گازوئیل استاندارد (یورو۴ و یورو۵) راهی جایگاه‌های سوخت خواهد شد و این موضوع میتواند مقدمه‌ای باشد بر آغاز تردد دوباره خودروهای دیزلی در خیابان‌های کشور پس از بیش از چهار دهه؛ بیش از چهل سال از ممنوعیت تردد خودروهای دیزلی در ایران به دلیل آلایندگی بالای آنها می گذرد و این در حالی است که دیزلی‌ها اگر سوخت مناسبی داشته باشند، به صرفه‌تر و اقتصادی‌تر از بنزینی‌ها و حتی گازسوزها خواهند بود. همین که یک خودرو دیزلی در پیمایشی مساوی، ۴۰ درصد کمتر از همتای بنزین‌سوز خود سوخت مصرف می‌کند، دلیلی محکم است برای اقتصادی‌تر بودن دیزلی‌ها.
شکی نیست که مصرف سوخت کم، نه تنها صرفه‌جویی در سوخت را به همراه دارد، بلکه سبب می‌شود به تبع این مصرف پایین، آلایندگی کمتری ایجاد شود و این موضوع در شرایط امروز که شهروندان ایرانی مجبور به تحمل هوایی کثیف و پر از دود و دم هستند، بسیار اهمیت دارد.
اینها اما مزیت‌های خودروهای دیزلی هستند، حال آنکه محدودیت‌هایی نیز وجود دارد که اجازه نمی‌دهد دیزلی‌ها به این راحتی‌ها وارد خیابان‌های کشور شوند و مردم از مزایایشان بهره ببرند. مشکل اصلی به استاندارد گازوئیل در ایران برمی‌گردد، استانداردی که فعلا پایین است و از همین رو نمی‌توان از این گازوئیل برای دیزلی‌ها استفاده کرد.
آن طور که کارشناسان می‌گویند، گوگرد موجود در گازوئیل داخلی بسیار بالاتر از حد استاندارد است و از همین رو نمی‌توان آن را مورد استفاده قرار داد، زیرا آلایندگی بسیار زیادی تولید می‌کند.
حال اگر وعده مسوولان به تحقق بپیوندد و گازوئیل استاندارد نیز در جایگاه‌های سوخت عرضه شود، چشم بازار باز هم به جمال خودروهای دیزلی روشن خواهد شد.
این البته در شرایطی است که مسوولان باید زیرساخت‌های لازم را برای ورود دیزلی‌ها مهیا کنند تا تجربه دوگانه سوزها تکرار نشود.
همگان به یاد دارند که خودروهای دوگانه‌سوز نیز برای کمک به کاهش مصرف سوخت و آلایندگی به بازار آمدند، اما چون زیرساخت مناسبی نداشتند، سرنوشتی می‌توان گفت «ناکام» به خود دیدند.
خودروهای دوگانه سوز در شرایطی مجوز تولید و ورود به بازار را در سطحی وسیع از مسوولان گرفتند که هر چند در اوایل کار، استقبال خوبی از آنها به عمل آمد، اما در ادامه هر چه تولیدشان افزایش یافت و تقاضا برای آنها زیاد شد، کمبود زیرساخت‌ها نیز بیشتر به چشم آمد و مشتریان و خودروسازان و حتی خود مسوولان نیز روز به روز از دوگانه‌سوزها فاصله گرفته و دور شدند، به نحوی که عزم‌جزم دولت برای دوگانه‌سوز کردن همه خودروهای داخلی، به تولید ۴۰درصدی دوگانه‌سوزها ختم شد.
دولت در ابتدا با توجه به ذخایر عظیم گازی کشور، قصد داشت گاز را به عنوان سوخت اول، تثبیت کرده و سهم بنزین را به تدریج در سبد مصرفی خودروهای داخلی کمتر و کمتر کند، اما کمبود زیرساختی مهم و اساسی یعنی «جایگاه سوخت گاز (CNG)» سبب شد تا مشتریان به تدریج از دوگانه‌سوزها فاصله گرفته و به تبع این موضوع، از انگیزه خودروسازان نیز برای تولید محصولات دوگانه‌سوز، کاسته شود.
بعد‌ها نیز خود مسوولان با توجه به کمبود گاز و تعطیلی جایگاه‌های این سوخت در زمستان ۸۶، کم کم از ایده خود مبنی بر دوگانه‌سوز کردن تمام خودروهای داخلی، عقب‌نشینی کرده و هم اکنون نیز گاز سوخت سوم کشور لقب گرفته و دوگانه‌سوزها نیز سهمی کمتر از نصف کل تولیدات سواری خودروسازی ایران را در اختیار دارند.
حال با وجود چنین تجربه‌ای، برخی کارشناسان نگرانند که نکند تولید و عرضه خودروهای دیزلی هم مانند دوگانه‌سوزها، با عجله و بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها صورت گرفته و دیزلی‌ها نیز به سرنوشت دوگانه‌سوزها دچار شوند.
به اعتقاد کارشناسان، عوض کردن ذائقه سوختی مشتریان ایرانی، امری زمان بر بوده و نیاز به فرهنگ‌سازی خاص خود را دارد، موضوعی که در زمینه خودروهای دوگانه‌سوز تقریبا رعایت نشد و باید مراقب بود تا این موضوع درباره دیزلی‌ها تکرار نشود.
نگرانی کارشناسان در این زمینه در حالی است که خودروهای دوگانه سوز، با وجود دارا بودن ایران از ذخایر عظیم گازی به سرنوشتی نسبتا ناموفق دچار شدند و حال آنکه کشور در شرایط فعلی، اوضاع مناسبی را در تولید گازوئیل مرغوب ندارد.
هرچند به اعتقاد مسوولان سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت، پالایشگاه‌های در دست احداث کشور، قادر به تامین گازوئیل مورد نیاز یک پنجم خودروهای سواری داخل در سال ۹۱ خواهند بود، اما نکته مهم در این زمینه، آماده سازی زیرساخت‌ها و همچنین فرهنگ‌سازی‌های لازم در باب تولید و عرضه دیزلی‌ها، به نحوی است که تجربه خودروهای دوگانه‌سوز تکرار نشود.
در حال حاضر، خودروهای دیزلی دو زیرساخت اساسی و مهم را می‌طلبند که یکی از آنها گازوئیل استاندارد است و دیگری جایگاه‌های این سوخت.
در باب اولی باید گفت که هم اکنون چند پالایشگاه جدید در شهرهایی مانند آبادان، بندرعباس و اراک در دست ساخت است و پیشرفت فیزیکی خوبی داشته‌اند.
این موضوع هرچند امیدوارکننده به نظر می‌رسد، اما باید توجه داشت که توزیع گازوئیل و احداث جایگاه‌های این سوخت، مسائل و مشکلات خاص خود را به همراه دارد.
نگاهی به مکان جغرافیایی پالایشگاه‌های کشور، از این نکته حکایت می‌کند که ناحیه شرق کشور فاقد پالایشگاه بوده و همان گونه که در ماجرای دوگانه‌سوزها، استان‌های شرقی ایران با محدودیت‌هایی روبه‌رو شدند، در زمینه خودروهای دیزلی نیز این محدودیت‌ها و مشکلات احتمالا وجود خواهد داشت.
به هر حال با توجه به نبود پالایشگاه در شرق ایران، حمل گازوئیل یا لوله کشی برای انتقال این سوخت، هزینه‌های گزاف‌تری را نسبت به سایر نواحی کشور در پی خواهد داشت.
البته ساخت جایگاه‌های گازوئیل در نواحی غیر از شرق کشور نیز با وجود نزدیکی به پالایشگاه‌ها، با مسائلی مانند تامین زمین و انگیزه دادن به بخش خصوصی برای ورود به این موضوع، روبه‌رو است.
اما اگرچه مسائل و مشکلات و محدودیت‌های مربوط به خودروهای دیزلی آینده این نوع خودروها را در کشور با ابهام مواجه کرده، اما از دید کارشناسان، نمی توان گازوئیل را به عنوان سوختی بهینه و با راندمان بالا، نادیده گرفت و از آن غافل ماند.
در این مورد، مدیرعامل سازمان بهینه سازی مصرف سوخت با اشاره به مزیت‌های گازوئیل، می‌گوید: کارگروه تعیین سبد سوخت، بر مبنای بهینه بودن گازوئیل، جایگاه دومی را برای آن در سبد مذکور در نظر گرفت.
وی می‌افزاید: با توجه به آنکه ما در پی کاهش مصرف بنزین هستیم، تولید و عرضه خودروهای دیزلی قطعا کمک فراوانی به بهینه شدن مصرف سوخت در کشور خواهد کرد، چراکه دیزلی‌ها راندمان بالاتر و مصرف کمتری در مقایسه با بنزین سوزها دارند.
به گفته مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی، دولت میتواند برای آماده‌سازی زمینه ورود دیزلی‌ها به خیابان‌های کشور، قوانینی را تدوین کند که طبق آن خودروهای گازوئیل‌سوز با شرایطی آسان و تعرفه‌ای پایین وارد شوند.
کاظمی تاکید می‌کند: ما که در حال حاضر خودروهای پرمصرف بنزینی را وارد می‌کنیم، خب چه اشکال دارد درصدی از آنها را به دیزلی‌ها اختصاص دهیم.
باید فرهنگ سازی کرد
اظهارات مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی در شرایطی است که یک کارشناس معتقد است نباید در تولید و عرضه خودروهای دیزلی عجله کرد.
وی با اشاره به اینکه باید مواظب بود تجربه دوگانه‌سوزها در زمینه خودروهای دیزلی تکرار نشود، می‌گوید: اینکه بخواهیم ذائقه مشتریان ایرانی را در زمینه استفاده از سوخت، تغییر بدهیم نیاز به فرهنگ سازی وسیعی داشته و زیرساخت‌هایی خاص را می‌طلبد.
او می‌افزاید: در ماجرای خودروهای دوگانه‌سوز، کمبود زیرساخت‌ها سبب شد تا نه تنها مشتریان، بلکه خود مسوولان نیز متناسب نبودن زیرساخت‌ها و میزان تولید خودروهای دوگانه‌سوز را کاملا درک کنند و این موضوع، دوگانه‌سوزها را به محصولاتی نسبتا حاشیه نشین در بازار تبدیل کرد.
این کارشناس با بیان اینکه نباید به صرف بهینه بودن گازوئیل، کمبود زیرساخت‌های خودروهای دیزلی را نادیده گرفت، تاکید می‌کند: دیزلی‌ها خودروهایی با راندمان بالا و مصرف بهینه به حساب می‌آیند و نباید کاری کرد که مشتریان مانند دوگانه‌سوزها نسبت به آنها نیز بی‌اعتماد شده و طرح تولید و عرضه خودروهای دیزلی، تجربه ناموفق دیگری را روی دست کشور بگذارد.
برنامه‌ریزی می‌خواهد
اما دبیر پیشین انجمن خودروسازان نیز در زمینه ورود سواری‌های دیزلی به خیابان‌های کشور می‌گوید: قطعا در بهینه بودن گازوئیل شکی نیست، اما در حال حاضر باید توجه داشت که سوخت مرغوب چندانی برای تامین نیاز خودروهای دیزلی وجود ندارد.
داوود میرخانی رشتی با اشاره به اینکه پالایشگاه‌های ایران در حال حاضر قدیمی و فرسوده‌اند، می‌افزاید: هم اکنون این پالایشگاه‌ها از یک بشکه ۱۰۰ لیتری نفت خام، بنزین با اکتان بالا و گازوئیلی با گوگرد فوق‌العاده زیاد، تولید می‌کنند و تا پالایشگاه‌های در دست احداث کشور، راه‌اندازی نشوند، نمی‌توان سرنوشت مناسبی را برای دیزلی‌ها پیش‌بینی کرد.
دبیر پیشین انجمن خودروسازان در عین حال با تاکید بر اینکه ممنوعیت تولید سواری‌های دیزلی کار اشتباهی بوده، می‌گوید: موتورهای گازوئیلی راندمان بالاتری در مقایسه با موتورهای پایه بنزینی دارند و مصرف سوخت آنها کمتر است و بنابراین نمی‌توانیم از دیزل غافل بمانیم.
به گفته میرخانی، اینکه خودروهای دیزلی به سرنوشتی خوب یا بد دچار شوند، بستگی به برنامه‌ریزی‌های ستاد مدیریت مصرف سوخت و سایر مراجع ذی‌ربط دارد و اگر زیرساخت‌ها نادیده گرفته شود، که تجربه دوگانه‌سوزها باز هم تکرار خواهد شد، اما اگر به موازات تامین گازوئیل و ساخت جایگاه‌های این سوخت، خودرو دیزلی تولید شود، قطعا شاهد استقبال مشتریان و خودروسازان از سواری‌های گازوئیل‌سوز و به تبع آن بهینه‌تر شدن مصرف سوخت در کشور خواهیم شد. وی می‌گوید: ساخت جایگاه‌های گازوئیل نکته‌ای بسیار اساسی و مهم به حساب می‌آید و مسوولان باید از همین حالا به فکر ساخت این جایگاه‌ها باشند.
به گفته دبیر پیشین انجمن خودروسازان، نباید برای عرضه گازوئیل روی جایگاه‌های بنزین حساب کرد، چراکه طبق آمار ستاد مدیریت سوخت، تعداد نازل‌های عرضه بنزین در پایتخت در مقایسه با ۱۰ سال پیش، کم شده و اگر بخواهیم از نازل‌های فعلی برای سوخت‌گیری گازوئیل استفاده کنیم، قطعا صف‌های طولانی در پمپ بنزین‌ها به وجود می‌آید.
ارسال نظر