محمد ایرانی* مجموعه درگیر در بحران سوریه، نقش جمهوری اسلامی را در تحولات سوریه پذیرفته‌اند؛ هرچند برخی از این طرف‌ها به دلایل معلوم یا نامعلوم، تمایلی به اعلام و اعتراف به این نقش ندارند. واقعیت این است که به دلیل روابط گسترده و شبه استراتژیک ایران و سوریه (عمر این روابط بیش از سی سال است) وضعیتی فراهم شده که نقش ایران را در تحولات سوریه اجتناب‌ناپذیر کرده است.
دعوت از ایران برای نشست «ژنو ۲» از‌‌ همان روزهای پایان اجلاس «ژنو ۱» که در ژوئن سال ۲۰۱۲ برگزار شد، آغاز شده بود. از‌‌ همان آغاز جبهه غرب و ایالات متحده از یک طرف و گروه‌های معارض و در کنار آنها عربستان سعودی از طرف دیگر بر موضوع مشارکت نداشتن ایران اصرار داشتند؛ بنابراین به‌رغم تلاش‌ها، دعوت از ایران برای حضور در آن کنفرانس پس گرفته شد. از یک طرف واقعیت صحنه جنگ سوریه پس از برگزاری «ژنو ۲» و بی‌نتیجه ماندن این مذاکرات و‌ از طرف دیگر پیشروی‌های اخیر میدانی نیروهای نظامی سوریه در جبهه داخلی نه تنها اخضر ابراهیمی؛ بلکه قدرت‌های فرامنطقه‌ای را به این جمع‌بندی رسانده است که در این مرحله از ظرفیت‌های ایران برای یافتن راهکار سیاسی بحران سوریه استفاده کنند. سفر اخضر ابراهیمی نشان می‌دهد که او به‌عنوان نماینده سازمان ملل و نماینده اتحادیه عرب به این جمع‌بندی رسیده ‌که در بن بست موجود در صحنه سیاسی و نظامی در سوریه، ایران باید نقش‌آفرینی کند. موضوع دیگری که در صحنه داخلی سوریه امروز بحث‌برانگیز است و جبهه غرب با آن موافق نیست، موضوع برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در سوریه است. قرار است کمتر از سه ماه دیگر انتخابات برگزار شود. اخضر ابراهیمی پیش‌تر اعلام کرده ‌بود که برگزاری انتخابات در سوریه در اوضاع کنونی، روند مذاکرات با مخالفان را با شکست روبه‌رو خواهد ساخت؛ برای همین، خواستار تعویق برگزاری انتخابات شده است. البته این تنها نظر اخضر ابراهیمی نیست؛ بلکه جبهه مقابل یعنی آمریکا، عربستان سعودی و ائتلاف معارضان نیز نگرانند. از سوی دیگر، در صورت برگزاری انتخابات که به هر حال یک رویداد سیاسی مهم در سوریه تلقی می‌شود و پیشروی‌های میدانی در داخل، وضعیت دولت سوریه نسبت به گذشته مستحکم‌تر خواهد شد. در واقع برگزاری انتخابات و پیشروی‌ها شرایط دولت را بهتر از گذشته خواهد کرد و این امر قطعا به ضرر منافع دولت‌هایی مثل عربستان سعودی و جبهه ائتلاف معارضان خواهد بود. تلاش اخضر ابراهیمی در این چارچوب است که به نوعی دولت سوریه قانع شود، این انتخابات به تعویق بیفتد و برگزار نشود. موضع ایران هم از قبل مشخص و روشن است. از ابتدا ایران به‌دنبال بازگشت ثبات و آرامش در سوریه بوده است. ایران به‌دنبال برگزاری انتخابات است، چون بر این باور است، انتخابات یک روش سیاسی برای پایان بحران سیاسی سوریه است. تفاوت این دور از انتخابات با دوره‌های گذشته این است که انتخابات بر عکس دفعات گذشته که فقط شبه رفراندومی بود، این بار با حضور نامزدهای متعدد برگزار می‌شود. این مردم سوریه هستند که سرنوشت خودشان را برای آینده رقم می‌زنند؛ نه اینکه دیگران برای مردم این کشور تصمیم بگیرند؛ البته گویا این پیام به ابراهیمی در این سفر منتقل شده است.
*سفیر سابق ایران در اردن و لبنان