دنیای اقتصاد- رییس کمیسون برنامه و بودجه مجلس در حالی از طرح حذف ۳۰ درصدی یارانه سه دهک بالای جامعه خبر می‌دهد که کارشناسان معتقدند اساسا صورت مساله طرح شناسایی ثروتمندان جامعه گمراه کننده است و دولت باید به جای شناسایی سه دهک بالای جامعه، انرژی خود را صرف شناخت چهار دهک پایین که به یارانه محتاجند کند. این کارشناسان می گویند مطالعات نشان می دهد تنها۴۰ درصد از ۷۶میلیون نفری که در کشور یارانه می گیرند مستحق دریافت یارانه هستند و ۶۰ درصد از یارانه بگیران باید از لیست پرداخت ها حذف شوند. مصباحی مقدم طرح مجلس برای حذف 30 درصد یارانه‌بگیران را تشریح کرد

اختلاف مجلس و کارشناسان: کدام دهک‌ها یارانه بگیرند

دنیای اقتصاد: رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در حالی از تلاش نمایندگان برای حذف ۳۰ درصد از یارانه دهک‌های بالا خبر داد که حسین راغفر در اظهاراتی جداگانه گفت: به جای شناسایی ثروتمندان باید چهار دهک پایین جامعه برای دریافت یارانه مورد شناسایی قرار گیرند. غلامرضا مصباحی‌مقدم، روز گذشته در حاشیه همایش علمی امکان‌سنجی شناسایی گروه‌های درآمدی مشمول یارانه در ایران به خبرنگاران گفت: در این پیش‌نویس که احتمالا فردا (امروز) در صحن علنی مجلس به قانون تبدیل خواهد شد مقرر شده ۳۰ درصد از یارانه‌بگیران از لیست پرداخت نقدی یارانه‌ها حذف شوند تا بدین صورت بخش از کسری بودجه دولت برطرف شود.

وی گفت: بر اساس زمانبندی صورت گرفته، سه ماه به دولت فرصت داده می‌شود تا این ۳۰ درصد را مورد شناسایی قرار داده و از سه ماه آینده یارانه آنها قطع شود. با توجه با اینکه حدود ۷۶ میلیون نفر در کشور هم اکنون یارانه می‌گیرند، این اظهارات مصباحی‌مقدم نشان می‌دهد حدود ۲۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از لیست پرداخت یارانه حذف خواهند شد. رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرد: تا سه ماه آینده روال پرداخت نقدی یارانه‌ها به شکل فعلی ادامه خواهد یافت و به همه اقشار پرداخت خواهد شد؛ اما در صورت تصویب طرح جدید مجلس برای اصلاحیه فاز اول هدفمندی یارانه ۳۰ درصد از ثروتمندان پس از سه ماه حذف خواهد شد.

وی در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» مبنی بر اینکه آیا حذف این ۳۰ درصد از یارانه‌بگیران منجر به تغییر در مبلغ یارانه‌بگیران باقیمانده خواهد شد یا خیر، گفت: با حذف این ۳۰‌درصد افزایشی در مبلغ یارانه صورت نخواهد گرفت و میزان پرداختی همان ۴۵ هزار و ۵۰۰تومان خواهد بود.

وی گفت: البته امیدواریم به جای افزایش مبلغ یارانه‌ها با توجه به درآمدی که حاصل می‌شود سطح بیمه درمانی نیازمندان و حتی ثروتمندان جامعه ارتقا یابد.

مصباحی‌مقدم در پاسخ به پرسش دیگر دنیای اقتصاد در خصوص اینکه آیا بودجه ۹۳ ریاضتی خواهد بود یا خیر؟ گفت: بودجه ریاضتی مفهومی است که در اقتصاد کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هدف آنها کاهش سطح رفاه عمومی و پایین آمدن سطح کمک به نیازمندان است، این در حالی است که ما در ایران به دنبال این اهداف نیستیم و در پی اجرای اقتصاد مقاومتی هستیم تا از همه ظرفیت‌های داخلی در برابر فشارهای خارجی علیه کشورمان استفاده کنیم.

۳۰ درصد از یارانه‌بگیران چگونه حذف می‌شوند؟

چگونگی حذف ۳۰ درصد از یارانه‌بگیران کشور موضوعی بود که سخنرانان همایش علمی امکان سنجی شناسایی گروه‌های درآمدی مشمول یارانه در ایران آن را تشریح کردند. رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: افغانی‌هایی هستند که با دریافت شناسنامه و کد ملی ایرانی یارانه دریافت می‌کنند، فوت شدگانی وجود دارند که برخی‌ها با نام آنها یارانه می‌گیرند، افرادی دارای املاکی هستند که سازمان ثبت اطلاعات آنها را به درستی دارد و وضعیت ملکی آنها نشان می‌دهد که نیازمند دریافت یارانه نیستند. در کنار این افراد نیز ایرانیان مقیم خارج و مالکان خودروهای گران و کسانی که مکررا سفرهای خارجی انجام می‌دهند یا وام‌های میلیاردی دریافت کرده‌اند، یارانه دریافت می‌کنند که می‌توان از طریق مالیات‌های پرداختی سالانه که حکایت از ثروتمندی دارد، یارانه‌بگیران ثروتمند را حذف کرد. مصباحی مقدم با بیان اینکه دولت بیش از ۲۰ پایگاه اطلاعاتی برای شناسایی وضعیت درآمدی افراد دارد که می‌تواند به ۶پایگاه بسنده کند، اظهار کرد: امکان شناسایی خانوارهایی که قابل حذف هستند از طریق اطلاعات پایگاه‌های اطلاعاتی وجود دارد.

به گفته وی، دو دهک اول خانوارهایی تحت پوشش سازمان‌های حمایتی هستند یا کارگران و کشاورزان کم درآمد با کارکنان دولت با درآمد کم یا حقوق بگیران با درآمد ثابت به راحتی قابل شناسایی هستند و مشمول دریافت یارانه هستند. باید به فقرا و طبقه متوسط یارانه داده شود؛ زیرا اصلاح قیمت‌ها به طبقات متوسط نیز فشار وارد می‌کند، اما افرادی هستند که اصلاح قیمت‌ها هیچ فشاری به آنها وارد نمی‌کند.

روایتی از چرایی پرداخت یارانه به همه مردم

وی با داستان چگونگی پرداخت یارانه به همه مردم ایران چنین روایت کرد: «در آن زمان دولت گزارشی تهیه کرده بود که ۴ دهک اول به عنوان گروه کم درآمد، سه دهک گروه میانی و سه دهک گروه ثروتمند جامعه مشخص شده بودند. سه دهک پایین با یکدیگر قرابت داشتند و با یک شیفت به سمت سه دهک میانی از نظر وضعیت درآمدی متمایل بودند و تمایز کمی با گروه میانی داشتند، اما دهک هفتم فاصله معناداری با دهک هشتم داشت و نمودار آن به سمت عمومی شیفت می‌کرد و این نشان می‌داد که سه دهک بالا که طبقات مرفه جامعه بودند، وضعیت متفاوت و متمایز با ۷ دهک دیگر داشتند.»

وی ادامه داد: «بر اساس این گزارش دولت، کمیسیون ویژه هدفمندی در مجلس که شامل روسای ۷ کمیسیون، رییس مجلس، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس و چند نخبه مجلس ترکیب آن بودند که ترکیبی بسیار قوی بود، به دولت پیشنهاد کردند که تنها دو دهک اول را مشمول دریافت یارانه کنند. در نهایت کمیسیون ویژه به این رای داد تا دو دهک شامل دریافت یارانه شوند و این طرح را به رییس‌جمهور وقت، احمدی‌نژاد، ارائه کرد که وی نیز اعلام کرد آنچه کمیسیون تصویب کرده، بهتر از لایحه دولت است و این اعتراف جالب بود؛ زیرا معمولا آقای احمدی‌نژاد چنین اعتراف‌هایی نمی‌کرد.»

وی گفت: «رییس‌جمهور وقت عنوان کرد که دو دهک مصوب مجلس را به ۷ دهک تغییر دهیم و در مورد تامین قیمت آن و حامل‌های انرژی اختیار بر عهده دولت باشد، چون ممکن است عده‌ای نسبت به ذخیره حامل‌ها اقدام کرده و خطراتی ایجاد کنند؛ بنابراین کمیسیون دو اصلاحیه را در راستای آن انجام داد و در نهایت به جای ۷ دهک، ۵ دهک مورد حمایت یارانه‌ای قرار گرفتند، اما در نهایت دولت همان ۷ دهک را مبنای کار قرار داد.» وی با اشاره به اینکه قرار نبود همه مردم ایران یارانه‌بگیرند، گفت: «روز تصویب قانون هدفمندی آقای میرتاج الدینی که آن زمان نماینده مجلس بودند خواستار شدند تا نکته‌ای را در صحن بگویند که موضوع صحبت شان پرداخت یارانه به همه مردم ایران بود. این سخنرانی فضای مجلس را تحت تاثیر قرار داد و نمایندگان مجلس هشتم به پرداخت یارانه‌ها به همه رای دادند.» وی گفت: در طرح جدید مجلس برای حذف یارانه ۳۰‌درصد از یارانه‌بگیران قصد نداریم یارانه افراد کم درآمد یا طبقه متوسط را حذف کنیم و با اغماض به برخی یارانه پرداخت خواهیم کرد. این اظهارات به واکنش سعید راغفر که به عنوان یکی از سخنرانان کلیدی در این همایش حضور یافته بود نیز منجر شد. راغفر گفت: این نماینده محترم مجلس آنچنان از اغماض سخن می‌گوید که انگار ثروت‌های کشور حساب بانکی عده‌ای است! منابع نفتی و سایر ثروت‌های کشور تنها به این نسل مربوط نیستند که بخواهیم با اغماض آن را در اختیار مردم قرار دهیم و حتی باید یارانه‌ای که به دهک‌های پایین می‌پردازیم از طریق اخذ مالیات صورت گیرد نه پول نفت.

وزیر کار: ادامه هدفمندی امکان‌پذیر نیست

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این همایش گفت: متاسفانه در تدوین و تصویب طرح هدفمندی یارانه‌ها نه تجربه موفق کشورهای پیشرفته درخصوص حذف جدی، اما تدریجی و بلندمدت یارانه انرژی مورد توجه قرار گرفت و نه تجربه کشورهای درحال توسعه در مورد حذف یارانه همراه با پرداخت جبرانی به فقرا. حذف یکباره و شتابزده یارانه‌ها همراه با پرداخت یارانه سراسری به کل جمعیت کشور، دو خطای عمده طرح هدفمندی یارانه‌ها بود که آسیب‌ها و پیامدهای آن برای جامعه و اقتصاد ایران تا سال‌ها و شاید دهه‌ها برجای خواهد ماند.

علی ربیعی تصریح کرد: متاسفانه نمی‌دانیم چرا طرح هدفمندسازی یارانه‌ها بدون توجه به تجربه‌های عظیم سایر کشورها، بدون شناسایی گروه‌های هدف و به شیوه‌ای شتابزده تصویب شد و به اجرا درآمد. یکی از نقاط ضعف جدی این قانون آن بود که نه تنها برای اجرای یکجا و سراسری در کل بخش‌های اقتصاد و جامعه ایران تصویب شد، بلکه فاقد طراحی یک مرحله آزمایشی کوتاه‌مدت برای درک خطاها و آزمون مشکلات اجرایی و احتمالی آن بود.

وزیر کار خاطرنشان کرد: بر این اساس و با عنایت به عدم‌تناسب منابع و مصارف قانون هدفمندسازی، بدون شناسایی و تفکیک مرحله‌ای و تدریجی گروه‌های کم‌درآمد و حذف تدریجی و مرحله‌ای گروه‌های پردرآمد،‌تداوم طرح هدفمندسازی به شکل کنونی هم امکان‌پذیر نیست و هم پیامدهای مخربی برای اقتصاد ایران در پی خواهد داشت. ربیعی گفت: فراموش نکنیم که منابع یارانه، یکی از منابع رانت است و هرجا رانتی هست، افراد و گروه‌های سودجو به وسوسه و تحرک واداشته می‌شوند. البته معمولا این وسوسه و تحرک محصولی جز فساد نخواهد داشت؛ بنابراین برای پرهیز از گسترش مناسبات فسادآمیز، چاره‌ای نداریم جز آنکه در مسیر شناسایی قشرهای نیازمند و گروه‌های آسیب‌پذیر از شتابزدگی بپرهیزیم و با بهره‌گیری از خرد جمعی و نظام کارشناسی کشور، به تدریج به سوی یافتن راهکارهایی سالم و کارآمد رهنمون شویم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: در واقع ما نه‌تنها برای پرداخت یارانه‌های نقدی نیازمند شناسایی گروه‌های کم‌درآمد هستیم بلکه اصولا سیاست‌گذاری در همه حوزه‌های مربوط به ماموریت «دولت‌های رفاه»ـ مانند حوزه‌های سلامت، آموزش، تامین اجتماعی و سرمایه‌گذاری در خدمات اجتماعی ـ نیازمند تدوین «نقشه فقر» کشور است. ربیعی افزود: بنابراین امروز، موفقیت در تداوم اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، مستلزم دو حرکت همزمان است: نخست یافتن راه‌هایی برای شناسایی گروه‌های کم‌درآمد و نیازمند و دیگری دستیابی به اجماع میان سیاست‌گذاران ارشد برای خروج اقتصاد ایران از دور باطل افزایش نرخ ارز که افزایش نرخ تورم و آنگاه افزایش هزینه‌های دولت را در پی دارد.

راغفر: ۸ درصد مردم ایران دچار سوء‌تغذیه هستند

سخنران بعدی این همایش، سعید راغفر، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا بود که با ارائه نتایج یک مطالعه اعلام کرد: هشت درصد مردم ایران دچار سوءتغذیه هستند که البته وزارت بهداشت این رقم را ۱۰ درصد اعلام کرده است. وی گفت: براساس تعاریف بانک مرکزی تزریق هر هزار میلیارد تومان نقدینگی یک درصد به تورم موجود اضافه می‌کند که با توجه به تزریق ۴۲ هزار میلیارد تومان پول از محل هدفمندی یارانه‌ها می‌توان گفت ۴۲ درصد به تورم موجود کشور در سال‌های گذشته اضافه شده و آن را به حدود ۶۰ درصد نیز رسانده است.

راغفر گفت: بر اساس مطالعاتی که صورت گرفته تنها ۴۰ درصد مردم ایران (۳۰ میلیون نفر) مشمول گرفتن یارانه‌ها هستند که بر این اساس باید ۴۶ میلیون نفر از یارانه‌بگیران از لیست پرداخت‌های یارانه‌ای دولت حذف شوند. راغفر با تاکید بر اینکه در هر خانواده از ۲۵‌درصد گروه فقیر درآمدی بیش از ۲نفر شاغل هستند که نمی‌توانند معیشت خود را تامین کنند، گفت: فقر در بین خانواده‌های زن سرپرست هر روز در حال افزایش است. سرکوب شدن دستمزد در سال‌های اخیر یکی از علل فقیر شدن جامعه است و با تورمی که در حال حاضر وجود دارد نیروی کار اگر کار هم کند نمی‌تواند هزینه‌های خانواده خود را تامین کند.

حذف یارانه ۳ دهک‌ پوست خربزه زیر پای دولت یازدهم

در ادامه این همایش عباس عبدی کارشناس سیاسی با اشاره به اینکه سیاست حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی پوست خربزه‌ای زیر پای دولت یازدهم است و باید دولت تدبیر و امید را از این کار برحذر داشت، گفت: دولت با این کار خطای بزرگی را مرتکب می‌شود.

به گزارش خبرگزاری تسنیم وی گفت: البته سخنرانی بنده در اینجا به نظر می‌رسد آنچنان که باید و شاید تاثیرگذار نخواهد بود؛ چراکه آقای ربیعی امروز در سخنرانی خود چنان صحبت کردند که گویا همه تصمیمات را گرفته و در حال شناسایی دهک‌های درآمدی بالا هستند. وی حذف ۳۰ درصد از یارانه‌بگیران را به معنای حضور ۷۰ درصد فقیر در جامعه دانست و گفت: این سیاست منطقا با اصل قانون هدفمندسازی یارانه‌ها مطابقت ندارد.

وی با بیان اینکه حذف یک یا ۳ دهک نمی‌تواند راه علاجی برای کسری بودجه دولت باشد، گفت: چرا دولت دارو را با ارز ۲۴۰۰‌تومانی وارد می‌کند، اما تدابیری برای بنزین ۴۰۰‌تومانی انجام نمی‌دهد. به اعتقاد بنده، یک جای کار ایراد دارد، دولت باید فکر کند چرا نمی‌تواند کسری بودجه‌های خود را از طریق افزایش قیمت حامل‌های انرژی و اصلاح ساختار درآمدی کشور انجام دهد. به اعتقاد عبدی، به لحاظ اقتصاد سیاسی، بدترین کار حذف یارانه دهک‌های درآمدی بالا است و دولت باید به صورت دموکراتیک عمل کرده و برحسب مالیات، سیاست‌های خود را تنظیم کند.

کدام دهک‌ها یارانه بگیرند؟