اکونومیست تحلیل کرد:
خرید و فروش گازهای آلاینده
شرکت‌های اروپایی هنوز از همه مزیت‌های بازارهای کربن استفاده نکرده‌اند.
مترجم: شادی آذری
شرکت‌های اروپایی هنوز از همه مزیت‌های بازارهای کربن استفاده نکرده‌اند. گاهی به نظر می‌رسد برنامه‌های مربوط به تجارت گازهای آلاینده هوا، که برای کاهش گازهای گلخانه‌ای طراحی می‌شوند، حتی سریع‌تر از انتشار این گازها روی هم انباشته می‌شوند.
در اواخر ماه جولای، اولین بورس گازهای آلاینده در استرالیا و کانادا گشایش یافت.
این اقدام در پی آن صورت گرفت که لایحه برنامه‌های مربوط به تجارت کربن در هر دوی این کشورها به تصویب رسید. آمریکا در حال حاضر یک بازار سالم برای خرید و فروش داوطلبانه کربن در اختیار دارد و به زودی برای کارخانجات ایالت‌های خاص خود یک بازار اجباری نیز راه‌اندازی خواهد کرد. اما پیشرفته‌ترین برنامه از این دست مربوط به برنامه تجارت گازهای آلاینده اتحادیه اروپا (ETS) است. شواهد به دست آمده از این برنامه حاکی از آن است که شرکت‌ها برای کسب بالاترین درآمدها از بازارهای کربن به شدت به تکاپو افتاده‌اند.
در تئوری برنامه‌های کنترل و تجارت گازهای آلاینده به شرکت‌ها این اجازه را می‌دهد که میزان انتشار گازهای آلاینده خود را با کمترین هزینه ممکن کاهش دهند. به این ترتیب که دولت‌ها حدی را برای میزان آلایندگی شرکت‌ها تعیین می‌کنند و معادل آن تعدادی مجوز به آنها می‌دهند.
شرکت‌هایی که گازهای آلاینده کافی تولید نمی‌کنند یا باید انتشار گازهای آلاینده خود را به طور کامل قطع کنند و یا مجوزهای اضافی سایر شرکت‌ها را از آنها خریداری کنند.
اما برای آنکه این سیستم به طور کارآمد عمل کند، شرکت‌ها می‌بایست از امتیاز همه فرصت‌ها برای کاهش هزینه‌های مشارکت خود استفاده کنند.
البته همه این شرکت‌ها از چنین فرصت‌هایی استفاده نمی‌کنند. پارسال، پس از آنکه قیمت مجوزهای شرکت‌های اروپایی کاهش یافت، یک شرکت تحقیقاتی به نام نیوکربن فایننس و یک واسطه به نام کانتور س او دو ایی، از ۴۵۲شرکت فعال در برنامه تجارت گازهای آلاینده اتحادیه اروپا (ETS) نظرسنجی کرد.
قیمت مجوز این شرکت‌ها به این دلیل دستخوش کاهش شده بود که روشن شد دولت‌ها بیش از حد مجوز صادر کرده‌ا ند و بازار به زودی از این مجوزها اشباع می‌شود. با وجود این ۳۱درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی که مجوزهای اضافی داشتند اعلام کردند که تا پایان سال ۲۰۰۶ اقدام به فروش مجوزهایشان نخواهند کرد. چون ممکن است موقعیتی پیش آید که در لحظه آخر انتشار گازهای آلاینده آنها افزایش یابد و به مجوزهایشان احتیاج پیدا کنند.
۱۶درصد دیگر از این شرکت‌ها گفتند که تا پایان امسال صبر خواهند کرد. چون در سال‌جاری فاز اول برنامه تجارت گازهای آلاینده اتحادیه اروپا (ETS) شروع می‌شود. اما این احتیاط برای آنها بسیار گران تمام شد. قیمت مجوزها که در آن زمان حدود ۱۵یورو (۱۹دلار) بود اکنون به کمتر از ۱۵/۰یورو (۲۱/۰دلار) رسیده است.
گای ترنر ازنیو کربن فایننس ریشه این مشکل را در این می‌داند که بسیاری از شرکت‌ها به برنامه تجارت گازهای آلاینده به عنوان یک دردسر قانونی می‌نگرند و نه شانسی برای پول درآوردن. آنها نمایندگان خود را برای مشارکت در این برنامه از میان کارشناسان محیط‌زیست خود انتخاب می‌کنند. و نه کارشناسان امور مالی. کارشناسان محیط‌زیست نیز بیشتر تمایل دارند تمرکز خود را بر تعداد مجوزهای شرکتشان معطوف دارند و نه به حداکثررسانی ارزش آنها. آنها به تجارت عادت ندارند و حتی گاهی با ایده «کسب سود» از سیستمی که برای کاهش آلودگی هوا طراحی شده است، احساس ناراحتی می‌کنند.
به علاوه آنها با انجام معاملات در بازارهای کربن نمی‌توانند سرافراز باشند چون اگر در این کار موفق شوند به نظر نمی‌رسد هیچ پاداشی به آنها تعلق گیرد، در عوض اگر کارها بد پیش رود با خطر انفصال از خدمت مواجه خواهند شد.
اما دولت‌ها با دادن مجوزهای مجانی به آلوده‌کنندگان هوا هم به بهتر شدن شرایط کمکی نخواهند کرد چون این اقدام انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاری روی آنچه که به راستی دارایی با ارزش هست، را از آنها می‌گیرد.
جیمز امانوئل از کانتورس اودوایی به چندین نشانه اشاره می‌کند دال بر اینکه شرکت‌ها همه فرصت‌های تجارت کربن را مورد بهره‌برداری قرار نمی‌دهند.
یک مثال برای این موضوع تفاوت در قیمت مجوزهای اروپا و گواهی‌های کاهش گازهای آلاینده (CER) است. این گواهی‌ها اعتبارات مربوط به کربن است که در کشورهای فقیر به خاطر کاهش انتشار گازهای آلاینده به شرکت‌ها اعطا می‌شود.
براساس قوانین مندرج در برنامه تجارت گازهای آلاینده اتحادیه اروپا، گواهی‌های کاهش گازهای آلاینده با مجوزهای اروپایی قابل معاوضه هستند. البته تحت شرایط خاص.
اما واقعیت این است که آنها بسیار ارزان‌ترند. هم‌اکنون شرکت‌هایی که دارای مجوزهای اروپایی هستند می‌توانند آنها را بفروشند و به جای آنها گواهی‌های کاهش گازهای آلاینده بخرند و مابه‌التفاوت را در جیب خود گذارند.
اما تداوم این اختلاف قیمت نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های معدودی اقدام به چنین کاری می‌کنند.
در بازارهای آینده بورس شاهد تفاوت چندانی بین قیمت مجوزهای اروپایی سال ۲۰۰۸ و سال ۲۰۰۹ نیستیم. به دلیل آنکه شرکت‌ها مجوزهای خود را بیش از یکسال زودتر از زمان نیازشان از دولت‌ها دریافت می‌کنند، می‌توانند آنها را بفروشند و یک قرارداد آینده امضاکننده که طی آن بتوانند یکسال بعد مجوزهای موردنیازشان را بخرند البته با قیمت کمی بالاتر. مانند این است که آنها وامی با بهره بسیار کم دریافت می‌کنند.
لوییس ردشاو از یک بانک سرمایه‌گذاری به نام بارکلیز کپیتال می‌گوید اما تعداد روزافزونی از شرکت‌ها این روزها اقدام به استفاده از چنین امتیازاتی می‌کنند.
او می‌گوید: «تجارت گازهای آلاینده پا گرفته است و هم‌اکنون در کشورهایی که به لحاظ اقتصادی لیبرال‌تر هستند و در صنایعی که رقابتی‌ترند، به سطح پیشرفته و تخصصی رسیده است.»
به عنوان مثال در انگلیس این تجارت پیش از آغاز رسمی برنامه تجارت گازهای آلاینده اتحادیه اروپا (ETS) در سال ۲۰۰۵ پا گرفته بود، اما در لهستان حتی تا سال گذشته نیز خبری از چنین تجارتی نبود.
کارخانه‌ها در کشورهایی که از بازارهای انرژی لیبرال برخوردارند، از پیش عادت دارند که به صورت روزانه انرژی را تجارت کنند و منابع انرژی خود را براساس قیمت‌های متغیر سوخت‌های مختلف تنظیم کنند.
به همین دلیل چنین شرکت‌هایی دارای دلالان بسیار زبده‌ای در این زمینه هستند و الگوهای تجاری خوبی دارند که می‌توانند به آسانی آنها را با قیمت‌های متغیر گازهای آلاینده منطبق کنند.
کامرون هپبرن، یکی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه آکسفورد می‌گوید: لازم است اغلب شرکت‌ها توجه بیشتری به تجارت گازهای آلاینده نشان دهند. او می‌افزاید: هرچه آنها سریع‌تر این کار را بکنند، ما زودتر شاهد ظهور یک بازار بهینه کربن خواهیم بود.»
ارسال نظر