پول بیشتر، درد کمتر

مترجم: شادی آذری

دیگر نمی‌توان از کمبود پول در رفع مشکلات بهداشتی دنیای فقیر شکایت کرد. پول موجود است. پس چرا خرج نمی‌شود؟ این معمای بزرگی است که درباره تلاش‌های دنیای ثروتمند برای بهبود وضع بهداشت و درمان کشورهای فقیر مطرح است. در ماه ژوئن رهبران گروه هشت (دموکراسی‌های صنعتی شده بزرگ دنیا در کنار روسیه) قول دادند برای مبارزه با ایدز، سل و مالاریا ۸میلیارد دلار به گروه گلوبال فاند کمک کنند. این گروه چون چتری پوششی مسوولیت هماهنگی کمک‌های بخش بهداشت و درمان را بر عهده دارد. در هفته جاری گروه گلوبال فاند آخرین مرحله تخصیص بودجه خود را هم به پایان رساند اما بخش اعظم پول‌های اهدایی همچنان بلااستفاده باقی ماند.

مقامات این گروه تاکید می‌کنند که همه چیز خوب پیش می‌رود: هزینه‌ها همیشه کمتر از تعهدات هستند و پول تنها در صورتی خرج می‌شود که موثر واقع شود. اما متخصصانی چون جوزف دوایر از یک مرکز مشاوره در آمریکا به نام منیجمنت ساینسز فورهلث می‌گوید وضعیت رقت‌بار خدمات بهداشتی- درمانی در کشورهای فقیر دلیل اصلی فاصله بین آنچه باید انجام شود و آنچه هزینه می‌شود است. ژولین شوایترز از بانک جهانی می‌گوید کمبود وسایل و نیروی انسانی در خدمات بهداشتی درمانی داخلی کشورها منعکس کننده «سد بزرگ بر سر راه کمک‌ها» است.

اما کنون ممکن است کمک‌های بادآورده شرایط را بدتر کند. گردن کاسالو از یک مرکز خیریه در آمریکا به نام سوجو مشاهده کرده است که مراکز مستقل کشورهای ثروتمند بیشتر تمایل دارند استعدادهای پزشکی خود را معطوف به بیماری‌های رایج و مشکلات بهداشتی- درمانی مد روز کنند و نه تامین دارو برای مقابله با اسهال و عفونت‌های دستگاه تنفسی که عامل اصلی مرگ کودکان است.

لوری گارت از مرکز تحقیقات کانسیل آن فارین ریلیشنز نگرانی متفاوتی دارد. نگرانی او از این است که تلاشهای ضدفساد مالی پرداخت‌کنندگان کمک‌ها را دچار وسواسی در این مورد کرده است و موجب شده است آنها اغلب اهداف کوتاه مدت بی‌معنایی را برای خود تعیین کنند.

حاصل چرخه‌ای بی‌پایان از جلسات و دستور‌العمل‌ها است. تمرکز شدید بر فرایند و اهداف، انعطاف‌پذیری و خلاقیت یا استفاده از مزیت استفاده از مراکز داخلی کشورها را کاهش می‌دهد. گارت می‌افزاید: در کشورهای فقیر «ما اغلب بخش خصوصی را با پرداخت‌های ناچیزمان مورد اهانت قرار می‌دهیم.» بسیاری از شرکت‌های بزرگ داخلی و یا چند ملیتی در آفریقا و آسیا که با هزینه‌های نیروی کار ناسالم دست و پنجه نرم می‌کنند، هم اکنون ضوابط بهداشتی خلاقانه‌ای برای خود ارائه داده‌اند. این ضوابط در ابتدا با یک تلاش ساده علیه بیماری ایدز در شرکت‌های معدنی چون انگوامریکن آغاز شد و اکنون بسط و توسعه یافته است. اچ‌اس‌بی‌سی که یک بانک بین‌المللی پایه‌گذاری شده در لندن است، به تازگی برنامه‌ای برای بهبود وضعیت بهداشت و سلامت عرضه‌کنندگان و مشتریان خود ارائه کرده است. ماراتون، یک شرکت انرژی آمریکایی، در بخشی از گینه که پروژه بزرگ گاز مایع طبیعی خود را در دست دارد، در مبارزه با بیماری مالاریا کمک کرده است. این اقدام ماراتون موجب پیشگیری از ابتلای ۱۵۰۰۰۰نفر به این بیماری در سال اول و صرفه‌جویی ۶درصد از درآمد سالانه‌ای شد که مراکز داخلی این کشور صرف تهیه داروهای ضدمالاریا می‌کردند.

در بخش آموزش هم، بخش خصوصی و مراکز داوطلب بهتر از برنامه‌های دولتی کار می‌کنند. یک مرکز بین‌المللی که در زمینه دسترسی برابر به مراقبت‌های بهداشتی فعالیت‌ می‌کند، صدها تن از کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی را در آسیای جنوب شرقی تحت آموزش قرار داد. مرکز دیگری در کنیا به نام هلث استور به پرستاران و کارکنان جامعه بهداشت و درمان کمک کرده است تا کلینیک‌های انتفاعی متعددی را تاسیس کنند. این مراکز ارائه دهنده خدمات به بیمارانی هستند که به خدمات دولتی دسترسی ندارند. مرکز خیریه بیل‌کلینتون نیز کمک کرده است که هزینه تهیه داروهای ضدبیماری ایدز کاهش یابد.

مرکز خیریه دکتر کاسالو، به کارآفرینان محلی آموزش سنجش بینایی ارائه می‌دهد. این مرکز لنز عینک را با هزینه یک دلار تولید می‌کند و آن را ۲دلار می‌فروشد. دارندگان فرانشیز آنها را ۳دلار می‌فروشند. دکتر کاسولو می‌گوید سوددهی به معنای ثبات است. آموزش‌های به سبک غربی، در تئوری مراقبت‌های بهداشتی با کیفیت بالاتری را ارائه می‌دهند. اما در عمل بیش از حد گران هستند.

آنچه کشورهای فقیر به آن نیازمندند، تعداد زیادی از افرادی است که با انعطاف‌پذیری و به سرعت، در سطوح پایین‌تر مهارتی، آموزش ببینند. احتمال بیشتری وجود دارد که کارکنانی که به این شیوه آموزش می‌بینند، در روستاهایی که به آنها نیاز است، بمانند.

چنین ایده‌هایی می‌تواند ضعیف‌ترین نظام‌های بهداشتی-درمانی جهان را به نظام‌هایی بهتر و محیرالعقول‌تر تبدیل کند اگر و فقط اگر موج کنونی کمک‌های ثروتمندان به فقرا آنها را به نابودی نکشاند.