رز«ملکه گل‌ها»
فاطمه شکری
رز یا گل سرخ، در سراسر تاریخ نماد زندگی و عشق بوده است. یونانیان و مصریان باستان این گل را به تعدادی زیاد پرورش می‌دادند.

در طول قرون متمادی رز، شکل سمبلیک و نمادین زیادتری به خود گرفته و کاربردی فراوان‌تر پیدا کرده است به طوری که امروزه در تولید انواع لوازم آرایشی و مواد غذایی و دارویی به کار می‌رود.
رز وحشی نیز در اطراف مدیترانه و سراسر خاورمیانه و اروپا و آمریکای شمالی و آسیا پرورش داده می‌شود. در اواخر قرن هجدهم، بوته‌های پرگل رزهای چینی با استقبال اروپاییان رو‌به‌رو شد و پیوند زدن و دورگ‌گیری از آنها به طور وسیع آغاز شد که تاکنون نیز همچنان ادامه دارد.
در قرن نوزدهم دورگه‌هایHybrid Musk و Hybrid Tea پدید آمدند و در اواخر دهه 1960میلادی، (دیوید آستین)، نخستین رزهای نسل «انگلیسی» را تولید کرد. این رزهای دائم گل، دارای شکل و عطر بهتری نسبت به رزهای قدیمی‌اند.
رزها بیشتر به دلیل شکل و رنگ‌شان محبوب‌اند و خیلی از آنها بسیار معطرند. این گل در عرض ۳ تا ۵سال بالغ می‌شود، ولی گلدهی آن طی دو سال آغاز می‌شود. بعضی از گل‌های رز، تنها یک بار در سال آن هم در بهار گل می‌دهند. در حالی که گل‌های رز را می‌توان در بعضی از انواع آن در چهار فصل مشاهده کرد. گلدهی رز به صورت بوته‌ای، مینیاتوری، پوشش‌دهنده زمین، بالارونده و خود رو مشاهده می‌شوند.
بوته رز غالبا خاردار است و می‌تواند همیشه سبز یا خزان‌کننده باشد.
همه باغ‌ها به رز خوش‌آمد می‌گویند و تقریبا باغی بدون گل رز نمی‌توان یافت.
بهترین رشد و نمو رزها، در محیطی با آفتاب کامل صورت می‌گیرد، اگرچه بعضی از رزها تا حدودی به سایه تحمل نشان می‌دهند.
نیازهای زیستی
- خاک: رز به خاک با زهکشی خوبی نیاز دارد، پس به خاک‌هایی که می‌دانید خیلی اسیدی است کمی آهک اضافه کنید. چند هفته پیش از رزکاری باید به خاک مقدار زیادی کود کاملا پوسیده حیوانی اضافه کرد.
- نور و دما: رز برای رشد خوب به نور کامل نیاز دارد. رز را باید از بادهای خیلی شدید محافظت کرد تا گل‌ها صدمه‌ای نبینند.
- آب و هوا: مقاومت انواع مختلف رز در برابر سرما و گرما با هم متفاوت است و چون دارای ریشه‌های گسترده‌اند در فصل رشد، هفته‌ای دو تا سه بار باید خوب آبیاری شوند.
- کوددهی: در اواخر زمستان خاک را از نظر مواد غذایی غنی سازید. همچنین بعد از اولین دوره گلدهی در اواخر بهار نیز، نیازمند مواد غذایی مجدد هستند.
- هرس و پیرایش سالانه: رزهایی که فقط یکبار در سال گل می‌دهند پس از پایان دوره گلدهی در بهار هرس می‌شوند. انواعی از رز هم که در چهار فصل گلدهی دارند در نواحی سرد، در بهار هرس می‌شوند و در مناطق گرم‌تر در زمستان باید هرس شوند.
- تکثیر و ازدیاد: تکثیر بسیاری از ارقام رز از طریق قلمه‌های برگرفته از پایه‌های مادری در زمستان یا اول بهار، به آسانی میسر است. ولی بعضی از ارقام فقط از طریق پیوند شکمی یا جوانه بر پایه‌ای از هم‌نژادان رز تکثیر می‌شوند.
تعدادی از واریته‌های رز عبارتند از:
- رز مارینا پریور (Marina prior) که دارای گل سرخ یکدست با ساقه‌ای بلند که مطلوب بسیاری از گل‌آرایان است.
- رز گلدن‌گلووز (Golden Gloves) رز صافی است با تیغ‌های کم و دائما در حال گلدهی است. اغلب گل‌ها زرد طلایی‌اند.
- رز هایدسومر (Hide Sommer) بوته‌ای کوتاه است که حالتی پوششی دارد و سطح زمین را به تدریج می‌پوشاند. فصل گلدهی آن طولانی بوده و اغلب گل‌های سفید با عطری ملایم دارند.
- رز دابل دیلایت: (Double Delight): دارای گل‌هایی زیبا با رایحه‌ای دلپذیر است.
- رز کلارت‌کاپ: (Claret cup) دارای خوشه‌های بزرگی از گل‌های کوچک است. گل‌ها به رنگ سرخ لاکی با چشمی سفیدند.
- رز پرفکت مومنت (Perfect moment) رزی بسیار زیبا است با رنگ زرد ملایم
(کرم سیر) که در ابتدا و انتهای گلبرگ‌ها قرمز رنگ است.