مروری بر سیستم‌های مراقبت بهداشتی در سرتاسر جهان

دیوید اسکویرس

مترجم: امین گنجی

گروه اندیشه دنیای اقتصاد- سالانه چهل و پنج هزار نفر در آمریکا به خاطر نداشتن بیمه‌ سلامت می‌میرند. این آماری است که سپتامبر ۲۰۰۹ در خروجی خبرگزاری‌های سی.ان.ان و رویترز قرار داده شد، در حالی که پیش از آن، باراک اوباما پس از انتخاب به عنوان رییس‌جمهور، یکی از اهداف خود را برقراری سیستم خدمات درمانی ملی قرار داده بود. بیمه‌ سلامت مساله‌ای است که در آن می‌توان به روشنی و بهتر از هر حوزه‌ دیگری نزدیکی اقتصاد، کسب و کار و جان انسان‌ها را مشاهده کرد. کشورهای بسیاری، از سیستم بیمه‌ درمانی استفاده می‌کنند، اگرچه ساختارها، اهداف، استراتژی‌ها، میزان دخالت دولت در آنها و میزان خصوصی‌بودن‌شان با یکدیگر متفاوت است. پرونده‌ پیش رو نیز هدف خود را بررسی اجمالی سیستم بیمه در چند کشور مختلف و استراتژی‌ها، اهداف و نوآوری‌های آنها قرار داده است.

استرالیا

استرالیا از رهگذر یک برنامه بیمه همگانی پوششی فراگیر جهت خدمات درمانی و مراقبت‌های بهداشتی مستقر کرده است و هزینه‌های آن را از مالیات تامین می‌کند. این برنامه اغلب مراقبت‌های بهداشتی، از جمله خدمات پزشکی و بیمارستانی و داروهای تجویزی را پوشش می‌دهد. دولت فدرال اغلب خدمات بهداشتی را تنظیم می‌کند و تامین بودجه آنها را برعهده می‌گیرد، اگرچه دولت‌های محلی عهده‌دار مسوولیت خدمات عمومی بیمارستانی هستند. تقریبا نیمی از استرالیا‌یی‌ها در کنار بیمه همگانی از بیمه‌های خصوصی برای پوشش موارد بیشتری از مسائل مربوط به بهداشت و سلامت استفاده کنند.

دولت به این بیمه‌های خصوصی که دندانپزشکی و بیمارستان‌های خصوصی را پوشش می‌دهند، نیز یارانه می‌دهد. اغلب پزشکان به فعالیت‌های خصوصی مشغولند و مبنای پرداخت پول به آنها «هزینه خدمات» است. تقریبا دو‌‌سوم تخت‌های بیمارستانی در بیمارستان‌های دولتی قرار دارند و بقیه در بیمارستان‌های خصوصی هستند، اگرچه بیماران به طور خصوصی نیز می‌توانند در بیمارستان‌های عمومی و دولتی تحت درمان قرار گیرند.

درآمد پزشکان بیمارستان‌های عمومی به دو صورت است: گرفتن دستمزد ماهانه و نیز پاداش‌های اضافه برای معاینه بیماران خصوصی در آنها یا کارکردن به طور خصوصی و دریافت دستمزد ساعتی برای درمان بیماران عمومی. اهداف سیاست‌گذاری کنونی شامل این موارد می‌شوند: ساختار مدیریت نوین برای بیمارستان‌های عمومی در اطراف شبکه‌های محلی، افزایش کمک دولت فدرال به بیمارستان‌های عمومی، برقرارکردن سیستم گزارش‌گیری از کیفیت اجرا و نیرومندترکردن مراقبت‌های اولیه.

کانادا

همه شهروندان تحت پوشش خدمات درمانی قرار می‌گیرند، اما کانادا سیستم بهداشتی واحدی ندارد، بلکه در عوض هر استان مسوول رساندن خدمات درون مرزهای خویش است و این خدمات را بر اساس مجموعه گسترده‌ای از اصول انجام می‌دهد که «کانادا هلث اکت» [سازمان مرکزی بهداشت کانادا] در انطباق با توافق‌نامه‌های تامین بودجه بین استانداری‌ها برقرار کرده است.

خدمات ضروری پزشکی و بیمارستانی در سرتاسر استان‌ها تماما پوشش داده می‌شوند، اگرچه در پوشش بیمه نسخه‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد. تقریبا دوسوم کانادایی‌ها بیمه خصوصی نیز دارند، اما پوشش خصوصی برای خدمات تحت پوشش بیمه همگانی مجاز نیست: در عوض، بیمه خصوصی خدماتی همچون دندانپزشکی، داروهای تجویزی و نسخه‌ها و بهداشت خانوار را پوشش می‌دهد.

منبع تامین بودجه پوشش همگانی مالیات‌های عمومی هستند و اغلب آنها را دولت فدرال بین استان‌ها توزیع می‌کند؛ بنابراین مسوولیت‌پذیری برای تامین بودجه و ارائه خدمات درمانی بین دو سطح از دولت تقسیم می‌شود. اغلب پزشکان فعالیت‌های خصوصی انجام می‌دهند و بر مبنای مزد‌ برای خدمت پول دریافت می‌کنند، اگرچه اغلب عرضه‌کنندگان خدمات درمانی فرم‌های جایگزینی از بودجه را دریافت می‌کنند و به سوی مدل‌های جمعی‌تر ارائه خدمات و مراقبت‌های پزشکی رهسپار شده‌اند.

اغلب بیمارستان‌های کانادا غیرانتفاعی هستند و مراکز مذهبی، دانشگاه‌ها، استانداری‌ها، شهرداری‌ها یا شرکت‌های وابسته به شهرداری مالک آنها هستند. پزشکان بیمارستان‌ها عموما بر مبنای «هزینه خدمات» حقوق می‌گیرند. سیاست‌های اخیر بر کاهش زمان انتظار بیماران، نیرومندترکردن مراقبت‌های بهداشتی اولیه و وسیع‌ترکردن پیاده‌سازی فناوری اطلاعات درمانی تمرکز کرده‌اند.

دانمارک

دانمارک خدمات درمانی را برای همه ساکنان خویش فراهم می‌آورد و بودجه آن را از رهگذر مالیات‌ها به‌دست می‌آورد. بیمارستان و مراقبت‌های اولیه رایگان هستند و بخشی از هزینه‌های دندانپزشکی، داروهای بیماران سرپایی و خدمات چشم‌پزشکی نیز پرداخت می‌شود. تقریبا دو پنجم شهروندان از بیمه‌های خصوصی مکمل استفاده می‌کنند تا به این ‌طریق برای خدماتی که بیمه دولتی به‌طور کامل پوشش نمی‌دهد (مثلا فیزیوتراپی) تحت بیمه قرار بگیرند.

یک‌پنجم دانمارکی‌ها نیز بیمه‌ای تکمیلی دارند که دسترسی به عرضه‌‌کنندگان خصوصی مراقبت‌های بهداشتی را ممکن می‌سازد. پنج منطقه عمده دانمارک مسوول خدمات پزشکی، از جمله مراقبت‌های بیمارستانی و اولیه هستند و مسوولیت ارائه مراقبت‌های درازمدت مشترکا بین این مناطق و ۹۸ شهرداری تقسیم می‌شود. شهرداری‌ها همچنین در طراحی خدمات بهداشتی همگانی نقش مهمی ایفا می‌کنند. تقریبا همه بیمارستان‌ها دولتی هستند و پزشکان بیمارستان‌ها به‌طور ماهانه حقوق دریافت می‌کنند.

متخصصان خارج از بیمارستان نیز بر اساس «هزینه خدمات» پول دریافت می‌کنند. اصلاحات اخیر در سیستم بیمه بهداشتی می‌خواهند کیفیت اجرای بخش بیمارستانی را با مرکزیت‌دادن به مدیریت آنها و سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌ها بهبود بخشند. دیگر سیاست‌گذاری‌ها بر بهبود و ارتقای مراقبت‌های درمانی از بیماری‌های مهلک و کاهش زمان انتظار تمرکز کرده‌اند.

انگلیس

در انگلیس مراقبت‌های بهداشتی برای همه ساکنان و از خلال سازمان خدمات بهداشت ملی (NHS) عرضه می‌شود. این مراقبت‌ها شامل خدمات بیمارستانی و پزشکی و نیز داروهای تجویزی و نسخه‌ها می‌شوند. تامین بودجه NHS اغلب از محل مالیات‌های عمومی تامین می‌شود و هزینه گذاشته‌ شده بر دوش بیمار بسیار بسیار اندک (و اغلب برای نسخه بیماران سرپایی، دندانپزشکی و چشم‌پزشکی) است.

حدود یک دهم بریتانیایی‌ها بیمه‌های تکمیلی دارند تا هزینه‌های تخصصی را پوشش دهد و دسترسی آنها به جراحی‌های بیمارستانی را افزایش بخشد. هشتاد درصد بودجه NHS را ۱۵۲ تراست خدماتی اولیه (PCT) کنترل می‌کنند؛ تراست‌هایی که برای ارائه خدمات به جمعیت معینی به لحاظ جغرافیایی، قراردادها با پزشکان و بیمارستان‌ها را تنظیم می‌کنند.

تراست‌های مزبور در قبال وزارت بهداشت پاسخگو هستند و بیمارستان‌ها را با درجات مختلفی از استقلال سازماندهی می‌کنند. متخصصان به ‌طور کلی کارمندان بیمارستان هستند و دستمزدهای ماهانه دریافت می‌کنند، اگرچه بسیاری از آنها با درمان بیماران خصوصی درآمد خویش را بهبود می‌بخشند. NHS از سال ۲۰۰۳ به بعد، فروش سهم اندکی از خدمات مربوط به جراحی‌ها و تشخیص بیماری‌های خاص به بخش خصوصی را آغاز کرده است.

عرضه‌کنندگان مراقبت‌های اولیه اغلب خصوصی هستند و تحت قراردادهای ملی سالانه کار می‌کنند و تراست‌های یادشده دستمزدهای ایشان را به صورت دستمزدهای ماهانه، سرانه‌ یا هزینه خدمات پرداخت می‌کنند. از سال ۲۰۰۳ به بعد، چارچوب پرداختی جدیدی به تدریج در حال جایگزین‌شدن است و با عرضه‌کنندگان خدمات مربوط به بیماری‌های حاد، بهداشت روانی، خدمات سیار و خدمات اجتماعی قرارداد می‌بندند. از سال ۲۰۰۹ به بعد نیز بخشی از درآمد این عرضه‌کنندگان منوط به کیفیت و نوآوری آنها شده است.

فرانسه

فرانسه یک سیستم بیمه اجتماعی دارد که بودجه آن از محل مالیات‌ بر دستمزد و مالیات‌های مرکزی تامین می‌شود. بیمه قانونی فرانسه مراقبت‌های بیمارستانی و سیار، نسخه‌ها و داروها و بخشی از خدمات دندانپزشکی و چشم‌پزشکی را پوشش می‌دهد. بخشی از هزینه‌ها توسط خود بیماران باید پرداخت شود، اگرچه این هزینه‌ها در مورد سی بیماری مزمن و حاد گرفته نمی‌شوند. به‌علاوه، نه دهم فرانسوی‌ها از بیمه‌های خصوصی تکمیلی استفاده می‌کنند که اغلب هزینه‌های مربوط به بیمار تحت بیمه همگانی را

پوشش می‌دهند.

البته فرانسوی‌ها از دو طریق به بیمه خصوصی تکمیلی دسترسی می‌یابند: یا از طرف شرکتی که در آن استخدام می‌شوند یا اگر درآمد پایینی داشته باشند، از طرف خود دولت. دو سوم تخت‌های بیمارستانی در فرانسه عمومی یا غیرانتفاعی هستند و پزشکان این بیمارستان‌ها به‌ طور ماهانه حقوق دریافت می‌کنند.

یک‌سوم باقیمانده تخت‌های بیمارستانی انتفاعی هستند و پزشکان مربوط به آنها بر اساس «هزینه خدمات» حقوق می‌گیرند. مراقبت‌های سیار را عموما پزشکان مستقل ارائه می‌دهند و بر مبنای «هزینه خدمات» حقوق می‌گیرند. پس از سال ۲۰۰۹، اصلاحات مراقبت‌های اولیه در حال انجام است و طبق آن، پزشکان عمومی با دستیابی به اهداف مطلوب در زمینه پیشگیری و مدیریت بیماری‌های مزمن می‌توانند تا ۵۰۰۰ یورو درآمد داشته باشند.

آلمان

اغلب آلمانی‌ها از طریق یکی از ۱۸۰ بیمه‌گر اجتماعی و غیردولتی که در رقابت با یکدیگر هستند (یا ۱۸۰ «صندوق بیماری»)، تحت پوشش بیمه قانونی قرار دارند. تامین بودجه این سیستم از رهگذر کمک‌های کارفرمایان و کارمندان صورت می‌پذیرد و از سال ۲۰۰۹ همه این کمک‌ها به صندوقی مرکزی واریز می‌شوند و بر اساس یک فرمول پیچیده تعدیل ریسک در میان صندوق‌های بیماری توزیع می‌گردد. صندوق‌های بیماری یک بسته یکپارچه خدمات ارائه می‌دهند که اغلب مراقبت‌های درمانی، از جمله خدمات بیمارستانی و پزشکی، داروهای تجویزی، نسخه‌ها و دندانپزشکی را در بر‌می‌گیرد.

اجزای این بسته‌ها را کمیته مشترک فدرال همراه با نمایندگانی از سازمان‌های پرداخت‌کننده و عرضه‌کننده تعیین می‌کند. افرادی که درآمد بالا یا کار آزاد دارند بیشتر به دنبال بیمه‌های خصوصی می‌گردند و تعداد آنها از ده درصد تجاوز نمی‌کند. بیمه خصوصی تکمیلی برای پوشش هزینه‌های مربوط به بیماران تحت بیمه همگانی، و به‌خصوص جهت کاهش هزینه‌های دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پزشکان سیار اغلب به‌طور انفرادی کار می‌کنند و بر اساس هزینه خدمات ارائه‌ داده ‌شده دستمزد می‌گیرند. حدود نیمی از بیمارستان‌ها دولتی هستند و نیمی دیگر نیز خصوصی. پزشکان بیمارستان‌ها عموما حقوق ماهانه دریافت می‌کنند و اجازه درمان بیماران سرپایی را مگر تحت شرایط خاص ندارند. برنامه‌های مدیریت بیماری را برای بیماری‌های مزمن متعددی طراحی کرده اند و مسیر آنها را توصیه‌های دولت بر اساس شواهد جمع‌آوری‌شده مشخص کرده است. صندوق‌های بیماری از رهگذر قرارداد با عرضه‌کنندگان، این برنامه‌ها را پیاده‌سازی می‌کنند.

ایتالیا

سیستم بهداشت ایتالیا همگانی است و بودجه آن از محل مالیات‌ها تامین می‌شود. مدل اصلی این سیستم NHS انگلیس است. در حالی که حکومت مرکزی بسته‌های خدمات حداقلی (شامل خدمات بیمارستانی و پزشکی و نیز برخی از داروهای تجویزی) را تعیین می‌کند و توزیع درآمدهای مالیاتی را برعهده دارد، اما مسوولیت سازماندهی و ارائه خدمات بهداشتی برعهده فرمانداری‌های مناطق بیست‌گانه ایتالیا است.

فرمانداری منطقه‌ای برای ایفای این نقش استقلال نسبی دارند و می‌توانند درجات مختلفی از مسوولیت را به دوش مراجع درمانی محلی بیندازند. اغلب پزشکان عمومی به ‌طور فردی فعالیت می‌کنند، در حالی که حکومت مرکزی و فرمانداری‌های مناطق برای تشویق فعالیت‌های گروهی و جمعی تشویق‌ها‌یی تهیه دیده‌اند. دستمزد پزشکان عمومی بر اساس هزینه خدمات پرداخت می‌شود و گاه به کیفیت کار آنها نیز باز می‌گردد و تنظیم این دستمزدها تحت قراردادهای ملی و توافق‌نامه‌های منطقه‌ای صورت می‌پذیرد. متخصصان سیار نیز عموما بر مبنای هزینه خدمات ارائه‌شده حقوق می‌گیرند و پزشکان بیمارستان‌ها کارمندانی با حقوق ماهانه

هستند.

نابرابری خدمات بین منطقه‌ها یکی از دغدغه‌های عظیم سیاست‌گذاران بوده است؛ زیرا مناطق جنوبی ایتالیا نسبت به مناطق شمالی از تخت‌های بیمارستانی عمومی و تجهیزات پیشرفته پزشکی کمتری برخوردار هستند.

هلند

مراقبت‌های بهداشتی در هلند به‌صورت دولتی تنظیم می‌شود و در نظامی از «رقابت سازمان‌دهی شده» به‌صورت خصوصی ارائه می‌گردد. همه شهروندان می‌توانند بسته استاندارد بیمه سلامت را از یک بیمه‌گر خصوصی خریداری کنند. این بسته‌ها هزینه‌های مربوط به مراقبت‌های بیمارستانی و پزشکی و نیز دارویی را پوشش می‌دهند.

مالیات بر دستمزدها همگی در صندوقی مرکزی واریز می‌شوند و سپس بر اساس یک فرمول تنظیم ریسک پیچیده تحویل بیمه‌گرها می‌شود. اغلب مردم بیمه‌های خصوصی تکمیلی را نیز خریداری می‌کنند تا هزینه خدماتی را که بسته استاندارد پوشش نمی‌دهد (همچون دندانپزشکی بزرگسالان و فیزیوتراپی)، از طریق آنها تامین کنند.

مراقبت‌های درازمدت از خلال برنامه‌های بیمه‌ای دولتی مجزا انجام می‌پذیرد. پزشکان عمومی اغلب مسوولیت‌های درمانی اندکی را برای بیماران خاصی برعهده دارند.

اغلب آنها مستقل هستند و براساس هزینه خدمات دستمزد می‌گیرند. اغلب متخصصان در بیمارستان‌ها هستند، به‌طور مستقل کار می‌کنند و بر مبنای هزینه خدمات حقوق می‌گیرند. بیمارستان‌ها اغلب خصوصی و غیرانتفاعی هستند. یکی از مهم‌ترین ابتکارعمل‌های اخیر در این کشور پرداخت هزینه‌های مجزا برای بیماری‌های مزمن بوده است تا مدیریت بیماری‌ها و مراقبت‌های یکپارچه درمانی بهبود یابند.

نیوزیلند

بودجه سیستم بهداشت و درمان نیوزیلند از محل مالیات‌ها تامین می‌شود. این سیستم مراقبت‌های پزشکی و بیمارستانی، داروهای تجویزی و دیگر خدمات درمانی را پوشش می‌دهد. یک‌ سوم نیوزیلندی‌ها از بیمه خصوصی تکمیلی استفاده می‌کنند تا هزینه‌های مربوط به بیمار تحت بیمه همگانی، هزینه جراحی‌های تخصصی در بیمارستان‌های خصوصی و مشاوره‌های سرپایی را از طریق آنها تامین کنند. هیات مدیره‌های منطقه‌ای اغلب خدمات مربوط به سلامت و بهداشت را برای مناطق خاص برنامه‌ریزی می‌کنند و

ارائه می‌دهند.

بر اساس اصلاحات جدید در این سیستم، ۹۵ درصد نیوزیلندی‌ها در سازمان‌های بهداشتی پایه ثبت‌‌نام شده‌اند و از طریق آنها می‌توانند با هزینه اندک به شبکه پزشکان مستقل معرفی شوند. این پزشکان مستقل بر اساس هزینه خدمات ارائه‌شده پول می‌گیرند. اغلب متخصصان در بیمارستان‌های عمومی و با دستمزدهای ماهانه مشغول هستند و در عین حال، در کلینیک‌های خصوصی خود نیز بیماران را درمان می‌کنند. در دو دهه اخیر، نیوزیلند با استفاده از رویکردهای ذیل موفق به مهار رشد قیمت داروهای تجویزی شده است: استقرار معیارهای رقابتی و «هزینه و بهره‌وری» برای واردشدن به بسته‌های حمایتی ملی؛ مذاکرات یکپارچه یک خریدار واحد بر سر قیمت‌ها و کمک‌هزینه‌های دولتی جهت تامین دارو.