در این گزارش که از سوی زهرا سعیدی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن خوانده شد، آمده است: متاسفانه سیاست تعیین دستوری نرخ ارز بدون هیچ پشتوانه قانونی در سامانه نیما موجب تشدید ناترازی شده و همچنین کشور را ناگزیر کرده تا ارزهای حاصل از صادرات نفتی را به جای سرمایه‌گذاری در تولید و زیرساخت صرف پوشش این ناترازی ایجاد شده کند. در ادامه محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی پشت تریبون قرار گرفت و به دفاع از سیاست‌های بانک مرکزی پرداخت. در این جلسه قرار بود اتابک، وزیر صمت نیز حضور داشته باشد، اما به دلیل همراهی عارف معاون اول رئیس‌جمهور در اجلاسیه اوراسیا، سیدعلی لطفی‌زاده دستیار ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت در مجلس حاضر شد و از نمایندگان درخواست کرد که برای مانع‌زدایی از صادرات و تسهیل و تمرکز بر صادرات به ویژه محصولات دانش‌بنیان کمک کرده و اقدامات لازم را انجام دهند. در همین زمینه با۴ نماینده مجلس به گفت‌وگو پرداختیم که سه نماینده توضیحات ارائه شده از سوی رئیس‌کل بانک مرکزی را قانع‌کننده ندانستند.

 لزوم کاهش فاصله ارز نیمایی و ارز بازار آزاد

هادی قوامی، نایب‌رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴قانون اساسی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به جلسه روز گذشته مجلس در مورد بررسی عملکرد دستگاه‌های مسوول در تامین و تخصیص نیازهای ارزی واحدهای صنعتی، گفت: گزارش دستیار ویژه وزیر صمت و رئیس‌کل بانک مرکزی در مورد ارز و سیاست‌های ارزی قانع‌کننده نبود. باید حتما وزارت صمت به دلیل محدودیت منابع ارزی برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد که منابع محدود ارزی به نیازهای درستی که هست تخصیص داده شود. او ادامه داد: منابع محدود ارزی باید به سمت نیازهای کشور که درجه اهمیت خیلی بالایی دارند، برود و به همه به صورت یکسان نگاه نکنیم.

 نکته دیگری که به آن توجه داده نشد این بود که چگونه می‌توان زمینه عرضه ارز بیشتر را فراهم کنیم؟ صادرکنندگان خرد به دلیل اینکه آنها را ملزم کرده بودند که ارزشان را تحویل بدهند و تفاوت ارز نیمایی با بازار آزاد هم زیاد بود، از صادرات منصرف می‌شدند و این موضوع حتما عرضه ارز و صادرات را کم می‌کند. نایب‌رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید تصریح کرد: کالایی که در داخل تولید می‌شود نباید وارد شود و باید واردات این کالاها را ممنوع کرد. برای مثال یک لوله مربوط به صنعت نفت را برخی دلالان وارد می‌کنند درصورتی‌که در داخل کشور تولید می‌شود. همین امر موجب خروج ارز از کشور و تولید محدود این محصول در داخل کشور است که موجب افزایش بیکاری و اشتغال می‌شود. قوامی به لزوم کاهش فاصله ارز نیمایی و ارز بازار آزاد اشاره و تاکید کرد: باید نرخ بازار آزاد و نرخ ارز نیما را به هم نزدیک کرد. البته این به معنای آن نیست که نرخ ارز نیما را بالا برد، بلکه باید نرخ ارز بازار آزاد را کاهش و به سمت نرخ ارز نیمایی آورد تا نقطه تعادلی ایجاد شود. با مجموعه‌ای از این سیاست‌ها می‌توان ثباتی در بازار ایجاد کرد. او در خصوص اینکه آیا سیاست تک‌نرخی کردن ارز از سوی دولت دنبال می‌شود، اظهار کرد: به سیاست تک‌نرخی کردن ارز توجه می‌شود. دولت بیش از ارزی که دارد را نمی‌تواند تعهد بدهد. فرض کنید ۱۲میلیارد دلار ارز حاصل از فروش نفت در دولت وجود دارد؛ دولت در همین حد می‌تواند ارز ۲۸۵۰۰تومانی بدهد و نمی‌تواند از صندوق توسعه ملی و از منابع ارزی بانک مرکزی پول بگیرد و مثلا تا ۱۸ میلیارد دلار ارز ۲۸۵۰۰ تومانی بدهد که کنترل هم نشود و سر از قیمت‌های ۶۰ هزار تومان در بیاورد.

 ارز توافقی به زودی راه می‌افتد

همچنین احمد انارکی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اقدامات انجام شده برای فروش ارز به صورت توافقی، گفت: مشکلات و مواردی در بحث کنترل نرخ ارز وجود دارد و رئیس‌کل بانک مرکزی توضیحاتی را در این خصوص ارائه کردند. بخشی از گزارش رئیس‌کل بانک مرکزی خوب بود. به نظر می‌رسد ارز توافقی به زودی از سوی بانک مرکزی راه می‌افتد. یک بانک عامل کار می‌شود و بسیاری از صادرکننده‌ها که باید ارزشان را تحویل دهند با این بانک توافق می‌کنند. در این شرایط صادر‌کننده ارز خود را می‌آورد و به صورت توافقی می‌فروشد. از سوی دیگر صادر‌کننده به‌جای برگرداندن ارز می‌تواند کالاهای مجازی را که صمت اعلام می‌کند، وارد کند. در این شرایط بخشی از مشکلات در خصوص برگشت ارز به کشور حل می‌شود.

او در خصوص احتمال تک‌نرخی شدن ارز، تاکید کرد: نمایندگان اصرار دارند که باید ارز تک‌نرخی و فاصله برداشته شود. کمیسیون اقتصادی تک‌نرخی کردن ارز را دنبال می‌کند و بانک مرکزی نیز به دنبال این موضوع است. البته چند نرخ ارز داریم و ما به دنبال این هستیم که نرخ ارز ۲ رقم باشد. کمیسیون اقتصادی برای از بین بردن چند نرخی ارز جلساتی را با بانک مرکزی داشته و قطعا وظیفه ما است که این موضوع را در کمیسیون اقتصادی دنبال کنیم و این جلسات با بانک مرکزی در این خصوص ادامه دارد.

 چند نرخی بودن ارز موجب رانت می‌شود

عباس قدرتی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس نیز با اشاره به جلسه‌اش با وزیر اقتصاد، اظهار کرد: روز دوشنبه با وزیر اقتصاد جلسه‌ای داشتم و قرار بر این شده که یکسری سیاست‌ها را آقای فرزین اجرا کند. اگر ایشان موفق نشوند اصلاحاتی انجام خواهد شد. اما دیدگاه مجلس بر تک‌نرخی بودن ارز است و چند نرخی بودن ارز موجب رانت می‌شود.  او تصریح کرد: اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی در مجلس، نمایندگان را قانع نکرد و تقاضا داریم تغییرات هرچه سریع‌تر انجام شود چون بانک مرکزی گلوگاه مهمی است. این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس، اظهار کرد: همتی وزیر اقتصاد با برنامه و آهسته حرکت می‌کند و ایمان‌ داریم که مشکلات با درایت ایشان حل خواهد شد. چند نرخی بودن ضرر زیادی زده و امیدواریم به سمت تک‌نرخی بودن ارز برویم.

در همین زمینه حمیدرضا گودرزی، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز خاطرنشان کرد: گزارشی که کمیسیون صنایع، دستیار وزیر صمت و رئیس‌کل بانک مرکزی ارائه کردند دردی از درد مردم دوا نمی‌کند. صدای مردم به دلیل مشکلات اقتصادی درآمده است و با این نوع مدیریت به نظر نمی‌رسد به جایی برسیم. او یادآور شد: گزارش فرزین قانع‌کننده نبود. همه می‌گویند نیست و نداریم، اما مردم چه گناهی کرده‌اند؟