ویزامتریک چه بر سر دانشجویان می‌آورد؟
انتظار برزخی برای ویزا
علی محمدی/دنیای اقتصاد
فاطمه علی‌اصغر: شنیده‌ها حاکی از آن است که چند ماه پیش تجمعی روبه‌روی سفارت آلمان برگزار شده؛ همان‌طور که سال گذشته کارزاری در فضای مجازی دست به دست چرخید با این خواسته مشخص: «سیستم نوبت‌دهی ویزامتریک را اصلاح کنید». نزدیک 6 هزار نفر این کارزار را امضا کردند. به نظر اما این رویه همچنان به قوت خود باقی مانده و ضربه‌های جبران‌ناپذیری به افراد بی‌شماری وارد می‌شود. تلاش کردیم با یکی از مدیران ویزامتریک گفت‌وگویی داشته باشیم، اما پاسخ‌گو نبودند. یکی از کارشناسان این شرکت به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «باید با خود سفارت تماس بگیرید. اگر سفارت مجوز مصاحبه را بدهد ما هم گفت‌وگو می‌کنیم؛ در غیر این صورت هرگونه مصاحبه‌ای منتفی است.» این کارشناس همچنین در پاسخ به این سوال که چرا روند دادن ویزا تا این اندازه با مشکل روبه‌روست؟ توضیح می‌دهد: «دادن ویزا بر اساس ظرفیت‌های سفارت است. ما به هیچی دسترسی نداریم.» او درباره اینکه مراجعان اصلا در جریان زمان باز شدن کانال و سایت برای پاسخ‌گویی نیستند؛ سکوت می‌کند.
ویزامتریک را بررسی کنید
«چند ماه است که روز و شب ندارم؛ هر لحظه در حال رصد سایت و کانال ویزامتریک هستم. هر بار که پیام نمی‌آید، فرو می‌ریزم. برای تحمل این شرایط قرص اعصاب می‌خورم، اما باز هم آرام نمی‌شوم. چه بر سرم می‌آید نمی‌دانم. با دشواری بسیاری همه هزینه‌ها را تهیه کرده بودم و آینده برایم تاریک است.» این دانشجو به‌شدت معترض است: «به ما گفته بودند که با ویزامتریک قرار است روند گرفتن ویزا آسان‌تر شود و دست دلالان کوتاه، اما به نظرم برعکس شده. ما اصلا نمی‌فهمیم چه زمانی سایت باز می‌شود و چه زمانی بسته. این رویه فرسایشی است.» این در واقع بخشی از اعتراض‌نامه بسیاری از دانشجویان است: «با توجه به اینکه نوبت‌دهی جهت تصدیق مدارک، ویزای شینگن و ویزای تحصیلی از طریق سایت ویزامتریک انجام می‌شود و با توجه به اینکه در این خصوص ویزامتریک در زمان‌های نامشخص و نامتعارف زمان‌های تقویم نوبت‌دهی را فعال می‌کند و با اینکه همگی مجبور به کشیک‌های ۲۴ ساعته جهت اطلاع از فعال شدن تقویم و رزرو نوبت هستیم که آن هم توسط دلالانی که از قبل از زمان فعال شدن تقویم سایت مطلع هستند، پر می‌شود! و همچنین سایت از دسترس خارج می‌شود! خواهشمندیم در این خصوص از ویزامتریک بررسی لازم را به‌عمل آورید تا وضعیت نابسامان و بی‌نظم و خارج از هر اصول و قانون و رانت بازی ویزامتریک به پایان برسد و اخذ نوبت از ویزامتریک به مصائب و مشکلات مسیر مهاجرت افزوده نشود.» خواسته‌ای که بی‌شک به دست مسوولان مربوطه رسیده اما چرا این رویه رسیدگی نمی‌شود، سوالی است که تعداد بی‌شماری از متقاضیان ویزا می‌پرسند.
نه فقط ضروری، بلکه حیاتی است
مدیرکل بورس و اعزام دانشجویان سال گذشته عنوان کرده بود: «بعد از آمریکا و کانادا که بیشترین دانشجوی ایرانی در حال تحصیل را دارند؛ آلمان با ۱۴هزار دانشجو و ایتالیا با ۱۱هزار دانشجو در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.» روندی که همچنان ادامه دارد. تفاوت مهم پذیرش در دانشگاه‌های دولتی ایتالیا که دلیل اصلی جذب بیشتر دانشجویان ایرانی است، میزان تمکن مالی است که بر‌خلاف بسیاری از کشورها چندان زیاد نیست. دانشگاه‌های شهرهای بولونیا، پیزا، رم، پادوا و میلان در خود ایتالیا در میان دانشگاه‌های برتر هستند و از نظر امتیاز جهانی هم در بین 200 دانشگاه برتر قرار دارند. بنابراین زندگی و آینده بسیاری از دانشجویان ایرانی در میان است.
در همین رابطه چندی پیش یکی از مسوولان مربوطه در سفارت آلمان در مورد پروسه لگال کردن مدارک در مرکز ویزامتریک و روند ویزا‌دهی در سفارت آلمان گفته بود: «رزرو نوبت به‌منظور درخواست روادید و تایید مدارک در سفارت آلمان از طریق سامانه رزرو آنلاین در وب‌سایت شرکت خدمات ویزامتریک صورت می‌گیرد. این سفارت است که تعداد نوبت‌هایی که برای رزرو آزاد می‌شوند را تعیین می‌کند. در حال حاضر و بنا به دلایل مختلف میزان تقاضای بسیار بالایی در سفارت آلمان در تهران وجود دارد، به خصوص برای روادید کوتاه‌مدت، به‌گونه‌ای که تعداد بالای نوبت‌هایی که برای رزرو به‌طور مرتب آزاد می‌شوند، خیلی سریع پر می‌شوند.»
به گفته این مقام مسوول سفارت آلمان در تهران، این سفارت می‌داند که وضعیت مورد اشاره برای بسیاری از متقاضیان که مثلا برای دیدن اعضای خانواده‌شان یا به دلایل شغلی می‌خواهند به آلمان بروند، رضایت‌بخش نیست، اما آنها تمام تلاش خود را در زمینه سهولت کارها انجام می‌دهند.» کارشناس ویزامتریک به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «آزاد کردن نوبت مصاحبه از طریق شرکت خدمات ویزامتریک فقط به دستور سفارت صورت می‌گیرد.» بر این اساس، ویزامتریک، از زمان آزادشدن نوبت‌ها اطلاعی ندارد. اما آن سوی این بی‌اطلاعی و بی‌خبری، بسیاری از متقاضیانی هستند که بنا به دلایل مختلف باید در ظرف مدت زمان تعیین‌شده‌ای به ایتالیا و آلمان بروند و این مساله به خصوص برای دانشجویان، نه فقط ضروری که حیاتی است، چرا تمام تلاش‌هایشان با یک تاخیر کوچک ممکن است برای همیشه برباد برود.
کشیک برای گرفتن نوبت
شرکت چند ملیتی ویزامتریک، یک شرکت روسی- ترک است که چند سالی است با چند سفارت برای دادن ویزا به متقاضیان همکاری می‌کند. این شرکت در حالی در مناقصه برنده شده که در مقایسه با رقیب خود رقم بالاتری را برای ارائه خدمات پیشنهاد کرده بود و در عین حال ۴۹ درصد سهام این شرکت متعلق به یک شرکت روسی است. در واقع این شرکت کار خود را به این دلیل آغاز کرد که متقاضیان سفر به آلمان نسبت به تاخیرها و بازار سیاهی که برای دریافت وقت سفارت ایجاد شده بود، شکایت داشتند. برخی دانشجویان به دلیل آنکه نتوانستند وقت سفارت بگیرند، پذیرش دانشگاه را از دست دادند.
این شکایات و اعتراض‌ها راه به جایی نبرد، اما در عوض در مناقصه‌ای که انجام شد، ایتالیا هم برای ارائه خدمات، ویزای خود را به ویزامتریک سپرد. با این حال، با گذشت بیش از یک سال مشاهدات و گفت‌وگو با متقاضیان ویزا نشان می‌دهد که نه فقط این مشکلات حل نشده، بلکه پیچیده‌تر هم شده است. یکی از افرادی که برادرش در آلمان زندگی می‌کند به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «آلمان مدت‌هاست که ویزای توریستی خود را هم برداشته و تورها هم از روش‌های دیگر گردشگر به این کشور می‌برند. بنابراین فقط می‌مانند دانشجویان یا افرادی که دعوت‌نامه دارند و می‌خواهند به دیدن خانواده خود بروند. آنها هم در گرفتن ویزا با مشکل روبه‌رو هستند.» به گفته او، بیشتر خانواده‌هایی که نزدیکانشان در آلمان زندگی می‌کنند، کانالی در تلگرام درست کرده‌اند و در آنجا به نوبت کشیک می‌دهند که به محض باز شدن سایت به بقیه اطلاع دهند که در لحظه بتوانند ثبت‌‌نام کنند.»
بر این اساس بسیاری از متقاضیان روز و شب ندارند و مجبور به دادن کشیک هستند. یکی از این افراد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «شاید باورش مشکل باشد، اما این رویه یک سالی است که جریان دارد. اگر این همکاری را نکنیم دلالان برنده می‌شوند؛ در حالی که واقعا خیلی از متقاضیان خانه و زندگی خود را فروخته‌اند و عازم رفتن هستند و پولی ندارند بابت دلال بدهند.» او که یکی از ادمین‌های کانالی است که برای کمک به دانشجویان راه‌اندازی شده، می‌گوید: «ویزامتریک قرار بود پشت دیوارهای کنسولگری را از فضای شلوغ و پرهمهمه مراجعان خالی و رویه دادن ویزا را سامان‌دهی کند، اما مساله این است که بار دیگر در روی همان پاشنه سابق می‌چرخد. واقعا دانشجویان لحظاتی برزخی را پشت سر می‌گذرانند.» اکنون دانشجویان بسیاری بیش از یک ماه است منتظرند و فرصت خود برای آغاز یک سال تحصیلی جدید را از دست می‌دهند، اما همچنان هیچ‌کس پاسخ‌گوی آنها نیست.
