نیویورکتایمز: نتانیاهو برنامه دیپلماتیک آمریکا را برهم زد
فوران بحران ژئوپلیتیک در خاورمیانه
ترور هدفمند مقامات سیاسی و نظامی حزبالله و حماس در بیروت و تهران، نگرانیها از یک درگیری منطقهای را عمیقتر کرده است- جنگی که ممکن است ایالات متحده درگیر درام سیاسی در داخل، ظرفیت کمی برای جلوگیری یا حتی مهار آن داشته باشد. روز چهارشنبه، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه گفت که ایالات متحده از انجام عملیات ترور هنیه که ایران به سرعت اسرائیل را مقصر آن دانست، مطلع نبوده است. اظهارات بلینکن برای برخی، خلأ قدرت خطرناک در منطقه را تایید کرد. ولی نصر، استاد روابط بینالملل در دانشکده مطالعات بینالمللی پیشرفته جان هاپکینز، گفت: «بر این گمان بودیم که این ولادیمیر پوتین یا شی جین پینگ یا کیم جونگ اون هستند که از این وضعیت در ایالات متحده منتفع میشوند. هیچ کس روی یک متحد آمریکایی حساب نکرده بود که این کار را انجام دهد.» نصر که در دوران دولت اوباما در وزارت امور خارجه خدمت میکرد، گفت: «این منطقه را به شدت تحریک میکند. برای ایالات متحده خوب نیست که تحت کنترل تلقی شود.»
برای بایدن که زمان و اعتبار خود را صرف میانجیگری بین اسرائیل و حماس برای آزادی گروگانها در غزه کرد، ترورهای پشت سر هم -فؤاد شکر فرمانده نظامی حزبالله و اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس- میتواند نشانهای از بیهودگی تلاشهای دیپلماتیک او حداقل در حال حاضر باشد. علاوه بر این، ایالات متحده ممکن است خود را درگیر منازعه مستقیم با ایران بیابد، چیزی که هر دو کشور در طول ماهها تنش بر سر جنگ غزه تلاش کردهاند از آن اجتناب کنند. در ماه آوریل، مقامات آمریکایی در پشت صحنه تلاش کردند تا ایران را متقاعد کنند اقدامات تلافیجویانه نظامی خود علیه اسرائیل را پس از تهاجم این رژیم به کنسولگری ایران در دمشق، محدود کند. اما این بار، ترور اسماعیل هنیه در حالی که وی برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیسجمهور جدید ایران در تهران حضور داشت، نشان میدهد که حساسیتهای آمریکا اهمیت چندانی نداشته است. تهران به سرعت اسرائیل را مقصر دانست و وعده «مجازات سخت» داد. دانیل لوی، مدیر پروژه US/Middle East، یک سازمان تحقیقاتی مستقر در لندن و نیویورک، مدعی شد: «این تلاشی برای ارسال پیام خاص به ایرانیها بود.» این بیانگر عبور مجدد اسرائیل از خطوط قرمز است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پرونده خود علیه ایران را مستقیما به واشنگتن رساند. وی هفته گذشته در جلسه مشترک کنگره مدعی شد: محور ایران با آمریکا، اسرائیل و دوستان عرب ما مقابله میکند. دهها تن از دموکراتها سخنرانی نتانیاهو را به منظور اعتراض به رفتار اسرائیل در جنگ غزه تحریم کردند. اما او ناامید به نظر میرسید، چرا که پیام این سفر این بود که او و رژیمش در وضعیت سیاسی غیرمعمولی به سر میبرند. او تنها چهار روز پس از کنارهگیری بایدن از رقابتهای ریاست جمهوری، با رئیسجمهور و همچنین معاون او کامالا هریس، که به سرعت نامزد احتمالی دموکراتها شده است، ملاقات کرد. او با زبانی بسیار قویتر از آنچه بایدن به کار میبرد، گفت: «ما نمیتوانیم در مواجهه با این فجایع به دور نگاه کنیم. ما نمیتوانیم به خود اجازه دهیم در برابر رنج بیحس شویم و من ساکت نخواهم شد.»
برخی از تحلیلگران معتقدند که نتانیاهو، ناظر زیرک سیاست آمریکا، فرصتی را در هیاهوی سیاسی در ایالات متحده دید تا علیه حماس و حامی آن، ایران، اقدام کند. ولی نصر گفت: «شاید او به این نتیجه رسیده باشد که خلأ قطعی در واشنگتن وجود دارد، بنابراین اکنون زمان اقدام است.» از دست رفتن نفوذ آمریکا در خاورمیانه به طور معمول باعث نگرانی متحدان در اروپا میشود. اما آنها مشکلات خاص خود را دارند. در فرانسه و آلمان، رهبران درگیر احزاب پوپولیست دست راستی هستند. در لندن، استارمر، نخستوزیر جدید از حزب کارگر، پس از ماهها همسویی لندن با واشنگتن، از ایالات متحده در موضوع اسرائیل فاصله گرفت. این کشور در حال بررسی این موضوع است که آیا ارسال تسلیحات به اسرائیل را تعلیق کند یا خیر، اگرچه تصمیمگیری را در انتظار بررسی قانونی بیشتر به تعویق انداخته است.
این حملات همچنین در لحظه افزایش نگرانی اسرائیل در مورد برنامه هستهای ایران- از زمانی که تلاشهای دولت بایدن برای احیای بخشهایی از توافق هستهای ۲۰۱۵ با ایران در سال ۲۰۲۲ شکست خورد- گسترش یافته است. برخی از تحلیلگران با اشاره به فقدان اهرم آمریکا بر ایران درباره برنامه هستهای تهران، گفتند که اسرائیل ممکن است تا حدودی به دلیل ناامیدی از اینکه غرب مانع از نزدیک شدن ایران به تولید بمب نشده، عمل کرده است. این تحلیلگران افزودند که برانگیختن درگیری میتواند بهانهای برای حمله به تاسیسات هستهای اسرائیل باشد. جاناتان پاریس، عضو سابق خاورمیانه در شورای روابط خارجی گفت: اسرائیل کاملا نگران توسعه تدریجی برنامه هستهای ایران بوده است. آمریکا به طور قابلتوجهی در مورد آن کار زیادی انجام نمیدهد. این ترور میتواند ایالات متحده را از داشتن یک همراه دیپلماتیک جدید در قالب رئیسجمهور جدید ایران، محروم کند. تحلیلگران گفتند که پس از چنین حمله شرمآوری، پیگیری هرگونه تعامل دیپلماتیک با غرب برای پزشکیان دشوار خواهد بود. با این حال، کارشناسان دیگر نسبت به اغراق در اهمیت رئیسجمهور در سیاست خارجی ایران تذکر دادند.