پیامهای مهم آمریکا چگونه به ایران مخابره میشود؟
کانال ریاض روی سیگنال میانجیگری
این منبع گفت که سعودیها سپس پاسخ ایران را به مقامات ارشد در واشنگتن منتقل کردند. منبع دیگری در وزارت خارجه ایران به میدل ایستآی گفت که از عربستان سعودی به عنوان میانجی بین دو طرف در کنار عمان، قطر و سوئیس که گهگاه نماینده آمریکا در تهران به صورت دیپلماتیک است، استفاده شده است. از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر و جنگ غزه، این چهار کشور بارها و بارها مجبور بودهاند به عنوان میانجی عمل کنند. ایران قویترین حامی گروه فلسطینی است و گروههای دیگر مرتبط با ایران مانند حزبالله لبنان و جنبش حوثیها در یمن به اسرائیل و اهداف مرتبط با اسرائیل و آمریکا حمله کردهاند، زیرا حملات اسرائیل به غزه تشدید شده است.
به گفته این منبع وزارت امور خارجه، ارتباطات ایران و آمریکا در درجه اول بر کاهش تنشها و پرهیز از تشدید تنش در منطقه متمرکز بوده است. این منبع گفت: تهران در مورد عواقب احتمالی جنگ اسرائیل با غزه به آمریکا هشدار داده است. کشته شدن ۲۴هزار نفر، تنشهای منطقهای را به سطح غیرقابل کنترلی رساند. این هشدارها شامل شکست اسرائیل در یک جنگ منطقهای گستردهتر و افزایش فشار امنیتی بر ارتش ایالاتمتحده بود.
ارائه امتیازات
منبع اول گفت که از عربستان سعودی به عنوان میانجی، زمانی که تنشها به دنبال ترور فرماندهان ارشد «محور مقاومت» و حمله به کشورها و گروههای مسلح مورد حمایت ایران در منطقه توسط اسرائیل افزایش یافت، استفاده شده است. پس از جان باختن رضی موسوی توسط اسرائیل، یک سردار در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، در ۲۵ دسامبر، یک هیات سعودی با پیامی از واشنگتن به تهران سفر کرد که در آن تاکید شده بود ایالاتمتحده میخواهد درگیری در غزه را مهار کند. طبق اطلاعات منبع اول، ایالاتمتحده امتیازات احتمالی را هم پیشنهاد کرده است. یکی از این امتیازات چنین بود که ایالاتمتحده از مقامات راستگرای اسرائیلی که بر دولت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل تسلط دارند، حمایت نمیکند.
به گفته این منبع، این مشروط به عدم تلاش ایران برای از میان بردن برنامهها برای ایجاد روابط کامل بین اسرائیل و عربستان سعودی است، روندی که با شروع جنگ غزه متوقف شد. در ۸ ژانویه، حسین اکبری، سفیر ایران در سوریه گفت که ایران پیامی از «یکی از کشورهای خلیجفارس» دریافت کرده است. به گفته اکبری، این کشور با ارسال پیامی از سوی آمریکاییها به ایران، به جای پرداختن به جنگ غزه، طرحی برای حل مناقشات برای کل منطقه ارائه کرد. میدل ایستآی تایید میکند که این کشور خلیجفارس، عربستان سعودی بوده است. یکی دیگر از منابع ایرانی به میدل ایستآی گفت که واشنگتن از کانالهای سعودی استفاده کرد تا به تهران اطلاع دهد که در شرف حمله به حوثیهای یمن است که حملاتی را به کشتیهای تجاری در دریای سرخ ترتیب دادهاند تا تدارکات و تجارت اسرائیل را مختل کنند. در این پیام از ایران خواسته شد تا گروههای متحد خود را مهار کند.
این پیام آمریکا همچنین اشاره کرد که حملات به حوثیها در ابتدا خیلی قوی نخواهد بود، اما اگر تهران واکنش قاطعانه نشان دهد، واکنش شدید ایالاتمتحده را به دنبال خواهد داشت. نیروهای ایالاتمتحده و بریتانیا نخستین دور حملات هوایی را در ۱۲ ژانویه علیه این گروه یمنی انجام دادند. در آن روز، جو بایدن، رئیسجمهور ایالاتمتحده در جریان بازدید از کافیشاپ در آلنتاون، پنسیلوانیا، گفت: «من قبلا پیام را به ایران رساندهام. آنها میدانند که کاری انجام ندهند. اگر حوثیها پاسخ دهند، مطمئن خواهیم شد که باید این اقدام را همراه با متحدانمان ادامه دهیم.» میدل ایستآی از وزارت امور خارجه آمریکا و وزارت خارجه عربستان خواسته است تا در این باره اظهارنظر کنند.
تمایل به اجتناب از درگیری
یک دیپلمات سابق ایرانی به میدل ایستآی گفت: این ارتباط مستمر بین واشنگتن و تهران نشاندهنده تمایل هر دو طرف برای کاهش تنشها و اجتناب از یک جنگ منطقهای بزرگتر است. سال گذشته، ایران و ایالاتمتحده به توافقی دست یافتند که نخستین بار توسط میدل ایستآی گزارش شد و بهطور قابل توجهی تنشها را کاهش داد. ایالاتمتحده به ایران امتیازهایی نانوشته در زمینه فروش نفت داد و در مقابل، تهران موافقت کرد که حملات متحدانش به اهداف ایالاتمتحده را مهار و محدود کند و غنیسازی اورانیوم را کاهش دهد. ایران پنج زندانی با تابعیت آمریکا را در ازای عفو پنج ایرانی در زندانهای آمریکا آزاد کرد و ۶ میلیارد دلار از داراییهای ایران نیز از حالت فریز خارج شد. این دیپلمات سابق هشدار داد که اگر توافق یا تفاهم جدیدی بین ایران و ایالاتمتحده حاصل نشود، ممکن است یک بحران هستهای احتمالی در کنار جنگ غزه یا پیامدهای آن رخ دهد.
در این میان دخالت عربستان سعودی به عنوان میانجی قابل توجه است. در ماه مارس، تهران و ریاض برای از سرگیری روابط کامل دیپلماتیک و بازگشایی سفارتها به توافق رسیدند. این پیشرفت دیپلماتیک با میانجیگری چین پس از هفت سال خصومت شدید، به دلیل اعدام روحانی شیعه نمر النمر در سال ۲۰۱۶ توسط عربستان انجام شد. در واکنش به مرگ او، معترضان ایرانی به سفارت عربستان در تهران هجوم بردند و در پی آن ریاض روابط خود را با ایران که قبلا به دلیل تعدادی از اختلافات بر سر مسائل منطقه مانند جنگ سوریه تیره شده بود، قطع کرد.