گزینه جنگ گستردهتر برای عربستان کابوس است
ائتلاف غرب؛ منبع نگرانی کشورهای خلیج فارس
تنشها بین تهران و غرب از زمانی که متحدش حماس، حمله خود به اسرائیل را در ۷ اکتبر آغاز کرد، افزایش یافته است. حزبالله که کنترل بسیاری از مناطق جنوبی لبنان را در اختیار دارد، پرتاب‌‌‌های راکتی از مرز را افزایش داده است. یمنی‌ها همراه با حماس و حزبالله بخشی از «محور مقاومت» تحت رهبری ایران هستند که هم با آمریکا و هم با اسرائیل مخالف هستند. چشم‌انداز یک درگیری تمام‌عیار در یکی از شکننده‌ترین و استراتژیک‌ترین بخش‌های جهان، اکنون تحلیلگران امنیتی و بازارهای انرژی را به وحشت انداخته است.
ترس از تشدید
رهبران انصارالله یمن هشدار داده‌اند که ایالات متحده و بریتانیا «باید آماده شوند تا بهای سنگینی را بپردازند و همه عواقب وخیم را تحمل کنند» برای آنچه آنها عملیات آمریکا و بریتانیا را«تجاوز آشکار» نامیده‌اند. عبدالسلام جحاف، یکی از اعضای این گروه تهدید کرد: «ما با آمریکا مقابله خواهیم کرد، آن را به زانو در خواهیم آورد و ناوهای جنگی و همه پایگاه‌‌‌هایش و هرکسی را که با آن همکاری میکند، به آتش خواهیم کشید.» با این حال، پس از عملیات یک شبه، کامیل لونز، یکی از اعضای مهمان در شورای روابط خارجی اروپا، مدعی شد اکنون ممکن است دوره‌ای از آرامش وجود داشته باشد، زیرا ممکن است مدتی طول بکشد تا ایران دوباره ذخایر یمنی‌ها را تغذیه کند. لونز اما هشدار داد، انگیزه آنها برای ادامه هدف قرار دادن حمل‌ونقل دریایی احتمالا تغییری نخواهد داشت.
جاناتان پانیکوف، افسر سابق اطلاعات ملی ایالات متحده برای خاور نزدیک، معتقد است که حملات غرب بعید است که بتواند اقدامات یمنی‌ها را متوقف کند. این تقریبا به معنای ادامه پاسخ به حملات خواهد بود. او گفت: یمنی‌ها خود را در مقامی نمی‌دانند که چیزی برای از دست دادن داشته باشند، از لحاظ نظامی با حمایت‌‌‌های ایران جسور شدهاند و مطمئن هستند که ایالات متحده وارد جنگ زمینی نخواهد شد. ایران اواخر هفته گذشته یک نفتکش یونانی را که حامل نفت خام عراق به مقصد ترکیه بود، هنگام عبور از تنگه هرمز توقیف کرد. کشتی سنت نیکلاس قبلا به دلیل نقض تحریم‌های نفتی ایران توقیف و محموله آن توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا فروخته شده بود. کاپیتان یونانی و خدمه آن متشکل از ۱۸ شهروند فیلیپینی اکنون در بازداشت هستند و این حادثه نشان‌دهنده تشدید تهدیدهای پیش روی ترافیک دریایی است.
واشنگتن و لندن در تلاش هستند تا تلاش برای بازدارندگی در برابر یمنی‌ها در دریای سرخ را از جنگ غزه متمایز کنند، زیرا بیم آن دارند که ادغام این دو به تهران در خاورمیانه مزیت تبلیغاتی بدهد. یمنی‌ها و ایران مایلند برعکس عمل کنند. رهبران انصارالله یمن معتقدند که هدف حملاتشان در دریای سرخ تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای توقف بمباران در نوار غزه است و تنها کشتی‌‌‌های تجاری مرتبط با اسرائیل یا قرار گرفتن در بندر ایلات اسرائیل را هدف قرار می‌‌‌دهند، نقطه‌‌‌ای که مورد مناقشه قدرت‌های غربی است. یک مقام ارشد آمریکایی روز جمعه به خبرنگاران در واشنگتن گفت: یمنی‌ها اظهار می‌کنند که حملات آنها به کشتی‌‌‌های نظامی و غیرنظامی به نحوی با درگیری‌‌‌های جاری در غزه مرتبط است. آنها همچنین معتقدند که کشتی‌‌‌های متعلق به اسرائیل یا کشتی‌‌‌های عازم اسرائیل را هدف قرار می‌‌‌دهند. این به سادگی درست نیست، آنها به طور بی‌رویه به کشتی‌هایی که دارای پیوند و روابط جهانی هستند، شلیک می‌کنند.
بحران گستردهتر خاور نزدیک
دریای سرخ تنها نقطه‌‌‌ای نیست که نیروهای آمریکایی و اروپایی و متحدانشان در برابر ایران و شرکای آن قرار دارند. در ماه نوامبر، جنگنده‌‌‌های۱۵-F ایالات متحده به یک انبار تسلیحات در شرق سوریه حمله کردند که به گفته پنتاگون توسط ایران و گروه‌های مورد حمایت آن در این کشور مورد استفاده قرار می‌‌‌گرفت. این پاسخ پس از آن صورت گرفت که بنا بر گزارش‌ها، دهها تن از نیروهای آمریکایی در حملاتی در عراق و سوریه، زخمی شدند. جنگ اسرائیل با حماس نیز پس از ترور یکی از فرماندهان این گروه در بیروت پایتخت لبنان، با خطر گسترش مواجه شده است. حزبالله متعهد شد که واکنش سریعی نشان دهد و تنشها در امتداد مرز بین دو طرف افزایش یافته است و غیرنظامیان اسرائیلی از خانه‌های خود در شهرها و روستاهای نزدیک به مرز تخلیه شدهاند.
کریستین کخ، مدیر مرکز تحقیقات خلیج فارس مستقر در عربستان سعودی، گفت که همه اینها به یک محیط بی‌ثبات فزاینده کمک میکند و باعث نگرانی کشورهای همسایه شده است. وی گفت: «در حال حاضر چیزهای زیادی در خطر است و پادشاهی عربستان سعودی و دیگران به شدت نگران تشدید بیشتر تنش و سپس قرار گرفتن در معرض تلافی هستند.» اکنون خطر تشدید تنش‌های منطقهای بیشتر شده است که می‌تواند به این معنا باشد که ایران بیشتر درگیر تنش خواهد شد و این یک مارپیچ خطرناک رو به پایین است.
در حالی که تلاش‌‌‌های برنامه‌‌‌ریزی شده طولانی برای عادی‌‌‌سازی روابط بین سعودی‌‌‌ها و اسرائیل در پی حمله ۷ اکتبر و پاسخ نظامی متعاقب آن شکست خورد، ریاض پس از یک دهه درگیری خشونت‌‌‌آمیز، سیاست کاهش تنش با یمنی‌ها را پیش برده و به دنبال یک نزدیکی تقریبا بی‌سابقه با ایران است. توبیاس بورک، کارشناس امنیت خاورمیانه در موسسه خدمات رویال متحده گفت: «عربستان سعودی یک هدف داشته است و آن جلوگیری از تبدیل شدن این جنگ به یک جنگ منطقهای گستردهتر است. این کشور طی چند سال گذشته تلاش کرده است تا مداخله خود را در جنگ یمن از جمله از طریق مذاکره با یمنی‌ها را به پایان برساند و در واقع با توجه به آنچه از بیرون می‌‌‌دانیم، [آنها] به طور منطقی به توافق نزدیک هستند.»
بنابراین، ائتلاف غربی به جای تسکین، منبع نگرانی برای کشورهای خلیج فارس شده است.مارک کیمیت، ژنرال بازنشسته و دستیار سابق وزیر خارجه آمریکا، گفت: «عربستان سعودی و امارات از این ائتلاف خود را خارج نگه داشته‌اند، زیرا عمدتا نمی‌‌‌خواهند یمنی‌ها مانند سال‌‌‌های گذشته با موشکهای کروز به آنها حمله کنند.» وی افزود: با این حال، بعید است که چکمه‌های آمریکایی یا اروپایی روی زمین ضروری باشند، زیرا «این روزها توانایی‌های ما برای یافتن، تعمیر و حمله حتی پرتابگرهای موشکی متحرک به خوبی بهبود یافته است.»
پیامدهای گسترده
در تقاطع اروپا و آسیا، دریای سرخ یک گذرگاه حیاتی برای انرژی و تجارت بین‌المللی است. دریاسالار امانوئل اسلارز، فرمانده مشترک نیروهای فرانسوی در منطقه، روز پنج‌شنبه به خبرنگاران گفت: ترافیک دریایی از طریق این منطقه تاکنون ۲۰درصد کاهش یافته است. بر اساس داده‌‌‌های منتشر شده در این هفته توسط موسسه آلمانی IfW Kiel، تجارت جهانی از نوامبر تا دسامبر ۱.۳درصد کاهش یافته است که احتمالا حملات یمنی‌ها یکی از عوامل موثر در آن بوده است. این موسسه گفت که حجم کانتینرها در دریای سرخ نیز به شدت کاهش یافته و در حال حاضر تقریبا ۷۰درصد کمتر از حد معمول است. در ماه دسامبر، این امر باعث شد که هزینه‌‌‌ها و زمان حمل‌ونقل افزایش یابد و واردات و صادرات از اتحادیه اروپا به طور قابل‌‌‌توجهی کمتر از ماه نوامبر باشد. در یکی از نشانه‌‌‌های تاثیر آن بر زنجیره‌‌‌های تامین صنعتی، تسلا سازنده خودروهای الکتریکی ایالات متحده روز جمعه اعلام کرد که کارخانه خود را در آلمان به مدت دو هفته تعطیل خواهد کرد.
حدود ۱۲درصد از نفت و ۸درصد از گاز جهان و همچنین صدها کشتی باری به طور معمول از طریق آبراه دریای سرخ در رفت و آمد هستند. قیمت نفت در پی این درگیری‌ها بیش از ۲.۵درصد افزایش یافت و نگرانی‌های بازار را در مورد تاثیر یک درگیری گستردهتر بر عرضه نفت از منطقه، به‌ویژه از طریق تنگه هرمز که خلیج فارس را به اقیانوس هند و جهان متصل میکند، افزایش داد. حملات یمنی‌ها در دریای سرخ، یکی از شلوغ‌‌‌ترین آبراه‌‌‌های جهان، قبلا باعث شد که شرکت‌های کشتیرانی بزرگ، از جمله غول نفتی BP، حمل و نقل محموله‌‌‌ها را از طریق دریای سرخ متوقف کنند و به‌‌‌جای آن، یک مسیر انحرافی طولانی در اطراف دماغه امید نیک انتخاب کنند.
به گفته بورک، تاثیر این رویدادها بر قیمت انرژی تاکنون محدود بوده است، اما بستگی به اتفاقات بعدی دارد. ما باید در اینجا به دنبال عملکرد دو بازیگر باشیم. یکی حوثی‌‌‌ها هستند که چگونه پاسخ می‌‌‌دهند و دیگری البته به این می‌‌‌پردازد که ایران چگونه پاسخ می‌‌‌دهد.» در حالی که تهران گزینه استراتژیک بسته شدن تنگه هرمز را دارد، بعید است در این مرحله این کار را انجام دهد. من فکر نمی‌کنم تنگه هرمز نقطه بعدی باشد. اما سیمون تاگلیاپیترا، کارشناس انرژی در اندیشکده بروگل بروکسل، هشدار داد که رویارویی فزاینده با ایران می‌تواند منجر به اجرای سخت‌‌‌تر تحریم‌‌‌ها بر صادرات نفت این کشور شود. غرب چشمان خود را بر فروش فزاینده تهران به چین در پی جنگ اوکراین بسته است که برخی از فشارها را بر بازارهای جهانی انرژی کاهش داده است. او معتقد است: ممکن است شاهد افزایش چشمگیر قیمت‌های جهانی نفت باشیم که باعث می‌شود تورم بالاتر رود و تلاش‌‌‌های بانک‌‌‌های مرکزی برای کنترل آن را پیچیده‌‌‌تر کند. با این حال، عربستان سعودی و امارات می‌توانند با افزایش تولید خود به جبران چنین اقدامی کمک کنند – به شرطی که بخواهند خشم ایران را بیازمایند.
