202312103657758391 copy

شیرین جمشیدیان : پس از کش‌مکش‌های بسیار لایحه تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس به مدت 6ماه مسکوت ماند. این تصمیمی است که نمایندگان روز گذشته با رای خود آن را اعلام کردند و «دنیای‌اقتصاد» نیز روز گذشته در گزارشی از احتمال مسکوت ماندن لایحه وزارت بازرگانی خبر داده بود. اما پشت پرده این تصمیم هنوز به‌طور قطع مشخص نیست.

در راهروهای مجلس برخی نمایندگان مسکوت ماندن این لایحه را به‌دلیل رایزنی‌های وزارت صمت می‌دانند و برخی دیگر علت این تصمیم را سال پایانی مجلس و سال سوم دولت عنوان می‌کنند و برخی هم معتقدند که با توجه به نزدیک بودن به عید نوروز تفکیک وزارت صمت موجب برهم ریختگی در بازار می‌شد. اما آنچه مشخص است دولتمردان درخصوص تشکیل وزارت بازرگانی اتفاق نظر ندارند و روز گذشته نماینده دولت در صحن مجلس اعلام کرد که دولت مخالف مسکوت ماندن این لایحه است. ظاهرا دولت حاضر نبود هزینه بازپس گرفتن لایحه را بپذیرد و به همین دلیل توپ را به زمین مجلس انداخت. علی‌آبادی که از خردادماه سال جاری عهده‌دار وزارت صمت شد از مخالفان شدید تفکیک وزارتخانه زیرمجموعه‌اش است و به نظر می‌رسد رایزنی‌های او موجب رای مجلس به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی شد.

 موضع رئیس‌جمهور چیست؟

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس که پیش از این از توافق میان دولت و مجلس بر تشکیل وزارت بازرگانی خبر داده بود، با اشاره به مسکوت ماندن تشکیل این وزارتخانه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: علت رای نمایندگان به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی را نمی‌دانم. ظاهرا و بر اساس آنچه من خبر داشتم هماهنگی میان آقای رئیس‌جمهور و آقای قالیباف انجام شده بود و قرار بود که این کار انجام شود؛ اما روز گذشته نمایندگان خواستار مسکوت ماندن این لایحه شدند و با رای مجلس فعلا این لایحه برای 6ماه مسکوت می‌ماند. او ادامه داد: اگر دولت می‌خواست لایحه تشکیل وزارت بازرگانی مسکوت بماند، نامه می‌داد و می‌گفت این لایحه مسکوت بماند. بعید است که دولت خواهان مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی باشد؛ چون در این صورت این موضوع را با نامه‌ای اعلام می‌کرد؛ البته نمی‌توانست خواستار مسکوت ماندن شود، بلکه این لایحه را می‌توانست از دستور خارج کند. تا جایی که ما خبر داریم شخص رئیس‌جمهور موافق تشکیل وزارت بازرگانی بود.

 نشانه‌ای از عقلانیت مجلس

محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با استقبال از تصمیم مجلس برای مسکوت ماندن تشکیل وزارت بازرگانی تاکید کرد: مجلس عاقل شده و به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی رای داده است؛ چون تصمیم درخصوص تشکیل وزارت بازرگانی تصمیم غیر کارشناسی بود.

دولت بزرگ می‌شد

مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس اظهار کرد: تفکیک یا ادغام وزارتخانه‌ها باید فرآیندی را طی کند. از نظر قانونی دولت باید خودش را کوچک کند؛ اما با تشکیل وزارت بازرگانی دولت بزرگ می‌شد. اصلا فرض هم کنید که با تشکیل وزارت بازرگانی دولت بزرگ نمی‌شود که این موضوع غیرممکن است؛ چون وزارتخانه جدید، ساختمان و دو اتاق وزیر می‌خواهد و وزرا پرسنل و معاونانی می‌خواهد و... که نتیجه همه آنها بزرگ شدن دولت است. او افزود: از سوی دیگر اگر قرار است به هر دلیل وزارت صمت را به دو وزارتخانه تقسیم کنیم، نیازمند بازمهندسی هستیم که بر این اساس باید برای هر دو وزارتخانه‌ای که با تفکیک صمت تشکیل می‌شود، شرح وظایف بنویسیم و سلسله‌مراتب را تعریف و بعد جابه‌جایی را انجام دهند. مطالعه این کار از نظر علمی به 6ماه زمان نیاز دارد.

بعد از آن آموزش نیروها نیز زمان‌بر است؛ اما هیچ‌کدام از این اقدامات در این فرآیندها رخ نداده است. بدون اینکه بازمهندسی کنیم، می‌خواهیم وزارت صمت را به دو وزارتخانه تقسیم کنیم. درحالی‌که این اقدام غیر علمی است و نتیجه‌ای را که طراحان به دنبال آن هستند، نخواهد داشت و درخصوص چرایی رای مجلس به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی درصورتی‌که پیش از این به کلیات و فوریت این لایحه رای داده بود، گفت: من ازابتدا با این لایحه مخالف بودم؛ اما احتمالا تعدادی از نمایندگان مطالعه کردند و دیدند تشکیل وزارت بازرگانی نیاز به تامل بیشتری دارد. بنابراین مسکوت ماندن را مطرح کردند.

پزشکیان تاکید کرد: اینکه لایحه‌ای دو فوریتی شود و بررسی آن چندین ماه بلاتکلیف باقی بماند و بعد از چندماه نماینده رایش را تغییر دهد، احتمالا به‌دلیل مطالعه‌ای است که نمایندگان انجام دادند و دیدند که نباید این وزارتخانه تشکیل شود. البته احتمال رایزنی دولت با نمایندگان نیز وجود دارد. اما درخصوص اینکه دولت رایزنی کرده یا نمایندگان مطالعه کردند و به این نتیجه رسیدند که تشکیل وزارت بازرگانی به صلاح نیست، نمی‌توان قضاوت کرد.

اقدام هزینه‌زا بود

شهباز حسن‌پور، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درخصوص چرایی رای مجلس به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی تصریح کرد: مجلس به این جمع‌بندی رسید که با توجه به اینکه در سال پایانی مجلس و سال سوم دولت هستیم، تشکیل وزارت بازرگانی هزینه‌هایی را بر کشور تحمیل می‌کند که این هزینه در حال حاضر در عمل بر دوش مردم است. رویکرد کلی مجلس کوچک‌سازی و چابک‌سازی دولت است. دولت خیلی فربه شده و تحرک لازم را ندارد و باعث کندی کار مردم می‌شود. او با اشاره به رای مجلس به کلیت و فوریت لایحه تشکیل وزرات بازرگانی یادآور شد: دولت می‌تواند در هر زمانی لایحه خود را پس بگیرد. وزیر صنعت و معدن خودشان اعلام کردند که با تشکیل وزارت بازرگانی مخالف هستم. روز گذشته پاسخی که هیات رئیسه مجلس به سوالات و تذکرات نمایندگان داشتند این بود که آقای علی‌آبادی شخصا به دنبال این هستند که لایحه تشکیل وزارت بازرگانی پس گرفته شود. رایزنی از طرف وزارت صمت موجب مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس شد.

 دولت هزینه پس‌گرفتن لایحه را نپذیرفت

حجت‌اله فیروزی، عضو کمیسیون صنایع مجلس گفت: من به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی رای منفی دادم؛ چون اگر دولت نمی‌خواست وزارتخانه تشکیل شود، باید خودش لایحه را پس می‌گرفت. قطعا زمانی‌که دولت لایحه می‌دهد که می‌خواهم وزارت بازرگانی را از صمت جدا کنم؛ یعنی تشخیص داده که تفکیک به نفع اجرا است.  اگر آنها این کار را به نفع کشور نمی‌بینند، باید لایحه را پس بگیرند. او گفت: تفکیک وزارت بازرگانی از صمت ضروری است و اگر قرار باشد که این اتفاق نیفتد، دولت باید لایحه‌اش را پس بگیرد نه آنکه تعدادی از نمایندگان با طرحی این لایحه را مسکوت بگذارند. دوستان در مجلس استدلال می‌کردند که وزیر صمت مخالف تشکیل وزارت بازرگانی است و تاکید و استدلالش این است که این دو مجموعه با هم بماند. اما ما باید کلیت دولت را در نظر بگیریم؛ چون این لایحه از سوی دولت ارائه شده  و دولت نخواست هزینه پس گرفتن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی را بپذیرد؛ اما مجلس هم نباید این هزینه را می‌داد؛ چون دولت در حوزه اجرا است و اگر قرار بود وزارت صمت به روال فعلی کار خود را ادامه دهد، دولت باید لایحه‌اش را پس می‌گرفت.

سلمان ذاکر، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: دولت لایحه تشکیل وزارت بازرگانی را دیر به مجلس ارائه کرد و زمانی این لایحه را ارائه کرد که وزیر تغییر کرده بود و وزیر جدید هم با یک برنامه برای وزارت صمت آمده بود. برنامه علی‌آبادی درخصوص انسجام واردات، صادرات و کنترل بازار بود. با توجه به این برنامه‌ها، ایشان نتوانست آمادگی خود را برای تفکیک وزارت بازرگانی از صمت به مجلس اعلام کند؛ چون نمی‌توانست برنامه‌های قبلی خودش را نقض کند. او ادامه داد: از سوی دیگر سال پایانی مجلس یازدهم و نزدیک به عید هستیم و در این شرایط تنظیم بازار مساله بزرگی است. تفکیک برخی از دستگاه‌ها از وزارت صمت که مربوط به صادرات و واردات و تنظیم بازار است، هزینه‌بر است و گسستگی خاصی ایجاد می‌کند. تا زمانی که این دستگاه‌ها بر بازار مسلط شوند، ممکن است که بازار از کنترل خارج شود و نهایتا مردم متضرر شوند.

این عضو کمیسیون اجتماعی خاطرنشان کرد: تشکیل وزارت بازرگانی نه تنها بعد از 6ماه که باید در دوره دوم رئیس‌جمهور اجرا شود. در دولت بعدی قوه مجریه با یک برنامه و وزارتخانه جدید می‌تواند برنامه اساسی بریزد و اجازه دهیم وزیری که امروز عنوان می‌کند با تفکیک صمت نمی‌توان کار کرد در 6ماه آینده نیز همین وزیر روی کار است. بنابراین باز هم نتیجه نخواهیم گرفت. باید ابتدا زیرساخت‌ها و آمادگی افکار عمومی و وزیر مربوطه را در نظر بگیریم و پس از آن وزارت بازرگانی را تشکیل دهیم. ذاکر تصریح کرد: آقای رئیس‌جمهور مشتاق به تشکیل وزارت بازرگانی است؛ اما ریل‌گذاری را مجلس تشخیص می‌دهد. آقای وزیر اعلام کرده بود که اگر مجلس با تشکیل وزارت بازرگانی موافقت کند من مجبور به اجرا هستم؛ اما احتمال آسیب وجود داشت و مجلس باید ریل‌گذاری را به نفع مردم و کشور انجام دهد. تشکیل وزارت بازرگانی در حال حاضر صحیح نبود و به همین دلیل آن را مسکوت گذاشتیم.

 وزیر صمت لابی کرد

لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاکید کرد: وزیر صمت مخالف تشکیل وزارت بازرگانی است. جای تاسف است که مجلس به مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی رای داد. معتقدم تا زمانی که وزارت بازرگانی جزو صمت است، ما قیمت ارزان نخواهیم داشت. این‌گونه نیست که با تفکیک وزارت بازرگانی از صمت به تولید لطمه بخورد. او افزود: دولت مخالف مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی بود؛ اما مجلس رای داد. بنابراین دولت موافق تشکیل وزارت بازرگانی بود؛ اما وزیر صمت چون مخالف این موضوع بود در مجلس رایزنی کرد و مسکوت ماندن این لایحه رای آورد. بنابراین از این جهت تعجب می‌کنم. برخی از موافقان مسکوت ماندن لایحه تشکیل وزارت بازرگانی اعلام می‌کردند که نزدیک انتخابات است و لایحه بودجه به‌زودی می‌آید. زمان مناسبی برای این کار نیست؛ اما این حرف‌ها درست نیست و این حرف‌ها را دولت باید بگوید نه مجلس و این جای تاسف دارد.