نمایندگان مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»
اتباع اخراج نمی‌شوند
آمارها نگران‌کننده است
جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، نماینده تربت‌جام و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با ابراز نگرانی از حضور اتباع در کشور، گفت: آمار نگران‌کننده‌ای از حضور اتباع در ایران وجود دارد و نگران‌کننده‌تر از آن این است که اتباع سامان‌دهی و شناسایی نشوند. بر اساس سیاستی که کشور ما به عنوان کشور اسلامی و همسایه دارد و با توجه به شرایط افغانستان و سایر کشورها، اتباع زیادی از افغانستان و عراق در کشورمان حضور دارند. او ادامه داد: آمار دقیقی از اتباع حاضر در کشور وجود ندارد. نخستین مشکل این است که اتباع شناسایی و سازمان‌دهی نشده‌اند و ورود و خروج اتباع را نمی‌توانیم کنترل کنیم، آمار نداریم و آمارها تخمینی است.
در وزارت امور خارجه و وزارت کشور باید برای موضوع اتباع، سیاست اجرایی مشخصی وجود داشته باشد. حداقل کاری که وزارت کشور وعده آن را می‌دهد یعنی بحث صدور کارت شناسایی برای شناسایی محل زندگی اتباع و شناسایی خود فرد و ثبت و ضبط سابقه آنها است که باید انجام شود. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در خصوص تبعات امنیتی و اقتصادی حضور افغانستانی‌ها در کشور، اظهار کرد: ۵ تا ۶ میلیون اتباع بیگانه در کشورمان داریم و نمی‌توانیم آنها را شناسایی کنیم و حضور اتباع ممکن است تبعات سوءامنیتی، اجتماعی و فرهنگی برای کشور داشته باشد. از سوی دیگر بسیاری از مشاغلی که کارگران ساده و فاقد تخصص در کشور که عمده آنها روستایی‌ها هستند می‌توانند انجام دهند، در حال حاضر در اختیار اتباع است.
کارفرمایان به دلیل اینکه اتباع نمی‌توانند به بیمه شکایت کنند و پشتوانه‌ای ندارند، تمایل دارند از آنها استفاده کنند. کارفرمایان هر زمان که خواستند اتباع را به کار می‌گیرند و با هر مبلغی کار می‌کنند و هر زمان که خواستند آنها را بیرون می‌کنند و کسی به داد آنها نمی‌رسد. بنابراین به نفع کارفرما است که از افغانستانی‌ها به عنوان کارگر استفاده کند. رحیمی جهان‌آبادی افزود: سامان‌دهی اتباع بیگانه هم به نفع مردم و کارگرانی است که بازار کارشان خراب شده و هم به لحاظ فرهنگی و اجتماعی ضرورت دارد که این کار انجام شود. مردم افغانستان با ما اشتراکات زیادی دارند و ما نسبت به مردم افغانستان احترام ویژه‌ای قائل هستیم، اما سامان‌دهی و نظارت بر اتباع لازم است. او در خصوص بحث اخراج اتباع خاطرنشان کرد: در ایران بحث سامان‌دهی اتباع مطرح است و نه اخراج اتباع. این نماینده مجلس با انتقاد از وضعیت مرزها گفت: مرزها باید تقویت شود؛ چون به لحاظ فیزیکی در مرزهای شرقی ضعف داریم.
سازمان ملی مهاجرت تشکیل شود
همچنین احمد علیرضابیگی، نماینده تبریز و عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس با تاکید بر لزوم صدور کارت شناسایی برای اتباع خارجی، گفت: کسانی‌که شائبه مشارکت افاغنه در انتخابات را مطرح می‌کنند دادن کارت ملی به اتباع را عنوان می‌کنند، اما کارت ملی تنها مخصوص ایرانیان است. ولی حتما باید کارت شناسایی واحدی برای اتباع خارجی مقیم جمهوری اسلامی ایران صادر شود و آنها دارای شناسنامه هویتی شوند. او ادامه داد: حتی اتباعی که به صورت غیرمجاز وارد کشور شدند و در کارگاه‌های مختلف و نقاط مختلف مشغول کار هستند باید شناسنامه‌دار شوند.
چون اگر هویت این افراد معلوم نشود مانند این است که یک بچه‌ای بنا نبوده به دنیا بیاید، اما به دنیا آمده و به سن ۱۸ سالگی رسیده، اما چون شناسنامه ندارد ما نمی‌توانیم او را به سربازی ببریم یا از او مالیات بگیریم. این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور، اظهار کرد: ما نیازمند یک قانون جامع هستیم که ابعاد مختلف امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در بربگیرد. سازمان ملی مهاجرت که در احکام برنامه هم در مورد آن صحبت شده و تشکیل آن تکلیف وزارت کشور است می‌تواند در زمینه رصد و کنترل اتباع موثر باشد.
البته به شخصه معتقدم سازمان ملی مهاجرت باید در برگیرنده مهاجرین به جمهوری اسلامی ایران و مهاجرین از جمهوری اسلامی ایران باشد تا ما بتوانیم پدیده مهاجرت را کنترل و رصد کنیم. ما تنها گرفتار مهاجرت از کشور نیستیم و به واسطه رخدادهای امنیتی و موضوعاتی که در پیرامون ما رخ می‌دهد جریان مهاجرت همچنان ادامه دارد و باید بتوانیم پدیده مهاجرت از جمهوری اسلامی ایران و مهاجرت به جمهوری اسلامی را به یک فرصت برای کشور تبدیل کنیم. علیرضابیگی خاطرنشان کرد: حتما شرایط موجود ما شرایط کاملی نیست و موضوعی هم که پیش می‌آید نشان می‌دهد که اشراف و تسلط لازم بر اتباع خارجی وجود ندارد. به همین دلیل معتقدم سازمان ملی مهاجرت نه در زیرمجموعه وزارت کشور که باید در سطحی بالاتر از وزارت کشور و در سطح معاون رئیس‌جمهور تشکیل شود و بتواند از دستگاه‌هایی که عضو این مجموعه هستند بازخواست کند و به آنها تکالیفی بدهد، همچنین بودجه و منابع ملی برای این موضوع را تامین کند.
او در خصوص تبعات امنیتی تداوم حضور افغانستانی‌ها در کشور گفت: زمانی‌که اتباع خارجی مقیم کشور شناسنامه نداشته باشند و حضورشان کنترل شده نباشد، بارزترین پیامدش حادثه شاهچراغ هم در سال گذشته و هم در سال جاری است و هر دوی این حوادث به واسطه مهاجرینی صورت گرفته که به صورت غیرمجاز در کشور حضور داشتند و زنجیره‌ای را تشکیل می‌دادند که زنجیره جرم بود. این نماینده مجلس با اشاره به آمار افغانستانی‌های حاضر در کشور افزود: ارقامی که اعلام می‌شود از حضور ۵ تا ۸ میلیون افغانستانی در کشور حکایت دارد. ما باید بتوانیم اتباع خارجی را در چارچوبی قرار دهیم، اما این اتفاق نیفتاده است. تعدادی از افغانستانی‌هایی که به صورت غیرقانونی و غیرمجاز وارد کشور شده‌اند اخراج و به کشورشان برگردانده می‌شوند، اما چون بازگشت هم اتفاق می‌افتد، در واقع این اخراج و بازگشت بی‌معنی است. حتما باید سازوکار منسجمی وجود داشته باشد که بتوانیم رخدادها را رصد کنیم. علیرضابیگی با اشاره به مرزها ادامه داد: حتما باید برای مرزها چاره‌اندیشی کنیم.
در حال حاضر همسایه شمال غربی ما یعنی ترکیه در حال احداث دیوار مستحکمی در مرز با ما و برای جلوگیری از تردد اتباع بیگانه است. ما هم در جاهایی در شرق کشور این دیوار را داریم، اما به راحتی از این دیوار عبور می‌کنند. ما باید کنترلمان بر مرزهای کشور علاوه بر امکانات سخت‌افزاری که از آن استفاده می‌کنیم، با بهره‌گیری از نرم‌افزارها باشد و در واقع مرزنشینان ما بتوانند حافظان مرزهای کشور باشند و آنها از این رهگذر سود ببرند. او تصریح کرد: موضوع امنیت برای ما اولویت است ما باید برای جلوگیری از پیامدهای امنیتی حضور اتباع افغانستانی در کشور برنامه داشته باشیم و این امر راهی ندارد جز اینکه اتباع افغانستانی شناسنامه‌دار شوند.
