فشارهای تحریمی کاهش مییابد
بزرگترین مزیت بریکس برای ایران
ایران مدتهاست بر این باور است که یک جهان چندقطبی پدید خواهد آمد که نظم جهانی تحت رهبری ایالات متحده را که در دهه ۱۹۹۰ پدیدار شد، به چالش خواهد کشید. ایران بریکس را بخشی از نظم نوین جهانی میداند. دستور کار ایران در این رابطه را میتوان در مقالهای که خبرگزاری فارس اخیرا منتشر کرد، مشاهده کرد. در جریان نشست اخیر سران گروه بریکس در آفریقای جنوبی، سیریل رامافوزا، رئیسجمهور آفریقای جنوبی، رهبران ۶۷ کشور را به این اجلاس دعوت کرد. بریکس همچنین اعلام کرد این گروه با پذیرش عضویت آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی گسترش خواهد یافت. این کشورها در ژانویه ۲۰۲۴ به عضویت کامل بریکس درمیآیند. کاملا واضح است که امروز گروه بریکس بهشدت به خاورمیانه وابسته شده است.
این مساله مهمی است؛ زیرا چین به عنوان بازیگر کلیدی بریکس میخواهد روابط بیشتری با کشورهای منطقه داشته باشد. چین همچنین از سازمان همکاری شانگهای نیز برای نزدیکی بیشتر به خاورمیانه استفاده کرده است. ایران میخواهد به طور کامل در این مجموعه جدید ادغام شود و خود را در کنار چین و روسیه قرار دهد. ایران حرکت به سمت شرق را در چشمانداز خود قرار داده است. خبرگزاری فارس در یکی از جدیدترین گزارشهای خود در این رابطه نوشته است، یکی از مهمترین رویدادهای نشست بریکس برای ایران، دعوت رسمی از این کشور و پنج کشور آرژانتین، عربستان سعودی، مصر، امارات و اتیوپی برای عضویت دائم در این گروه بود. این جالب است، زیرا ایران بهتازگی با عربستان سعودی آشتی کرده است، ابتکاری که با کمک عراق و چین انجام شد. ایران همچنین اخیرا بخشی از مسائل و مشکلات خود را با امارات و مصر حلوفصل کرده است. ایران اکنون این کشورها و نقش آنها در بریکس را مهم میبیند. اعضای جدید بریکس اگرچه کشورهای درحالتوسعه هستند، اما در چند سال اخیر توانستهاند اهمیت خود را به قدرتهای اقتصادی جهان نشان دهند؛ اما تحلیل اظهارات رهبران کشورهای عضو نشان میدهد که همکاری اعضای بریکس محدود به همکاریهای اقتصادی نیست.
به گزارش فارس، اگرچه رشد سریع اقتصادی این کشورها ابتدا آنها را گرد هم آورد، اما اعضای این گروه اکنون در تلاش هستند تا در معادلات سیاسی جهان فعالتر عمل کنند. این میتواند به محاسبات پشت پرده ایران اشاره داشته باشد. ایران تا حدودی با تاثیرات عضویت در بریکس مواجه شده است. خبرگزاری فارس درباره تاثیر عضویت ایران در بریکس گفتوگویی با یحیی لطفینیا، کارشناس تجارت، انجام داده است. این کارشناس بریکس را رقیب G۷ به رهبری غرب توصیف کرد. این مقاله متغیرهای کلان اقتصادی مانند رشد جمعیت و تولید را برجسته و تاثیر آن بر قدرت اقتصادی و سیاستگذاری را بررسی میکند. بر اساس گزارش خبرگزاری فارس، گسترش بریکس حدود ۴۱۵میلیون نفر را به گروهی اضافه خواهد کرد که درحالحاضر ۲/ ۳میلیارد عضو دارد. ایران ۸۸ میلیون نفر جمعیت دارد. اعضای جدید حدود ۱۰درصد به کل تولید سالانه این گروه اضافه خواهند کرد. عربستان سعودی بزرگترین کمککننده در میان کشورهای جدید است. انتظار میرود صادرات گروه بریکس ۳/ ۱۷درصد رشد کند و به حدود ۳/ ۴۶تریلیون دلار برسد.
در میان اعضای تازه بریکس، امارات متحده عربی با ۳۳۵میلیارد دلار بیشترین میزان صادرات را دارد. داستان واقعی از منظر ایران این است که «گروه بریکس به دنبال ایجاد ظرفیتهای اقتصادی و سیاسی جدید برای خود برخلاف نظام تکقطبی جهانی با مرکزیت و رهبری ایالات متحده است.» این مساله برای تهران مهم است؛ هرچند ممکن است برای سایر کشورهایی که به بریکس ملحق شدهاند اهمیت کمتری داشته باشد. آنها ممکن است صرفا بخواهند عضویت و ادغام خود را با بلوکهای مختلف جهانی گسترش دهند یا بدهبستان داشته باشند اما هدف ایران این نیست. ایران همچنین دوست دارد بریکس دارای تنوع جغرافیایی باشد. کشورهایی که به آن میپیوندند و عضو هستند، همان کشورهایی هستند که ایران اخیرا روی آنها تمرکز کرده است، مانند آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا. برای ایران همچنین خروج از تحریمهای غرب اهمیت دارد. در ادامه این گزارش آمده است: «این امکان وجود دارد که با افزایش روابط اقتصادی ایران و امارات، فشار تحریمهای اقتصادی علیه تهران بیش از پیش کاهش یابد.» همچنین با افزایش اعضای این گروه، روابط سیاسی و اقتصادی آنها افزایش خواهد یافت. ایران معتقد است که از طریق آنچه آن را نظم جدید جهانی میخواند بر ۶۰ کشور تاثیرگذاری دارد.