در طول یک ماه گذشته بار‌‌‌ها از من پرسیده‌‌‌اند  تا چه میزان احتمال دارد ایران به توافق با عربستان سعودی پایبند باقی بماند. تنها مقام‌‌‌های ایرانی می‌‌‌توانند به این پرسش پاسخ دهند. همان طور که هر مذاکره‌کننده‌‌‌ای به شما خواهد گفت آنچه می‌‌‌دانم این است که فروپاشی چنین توافقی دشوار نخواهد بود و می‌‌‌تواند در مدت زمان کوتاهی رخ دهد. مذاکره‌کنندگان ایرانی اغلب دارای صبری مشابه قالیبافان آن کشور توصیف شده‌‌‌اند. ایرانی‌‌‌ها چه هنگام مذاکره با ریاض چه با نمایندگان کشور‌‌‌های غربی همواره برای زمان بازی کرده‌‌‌اند. خبر خوب این است که هیچ یک از این شرایط و موارد به توافقی که میان تهران و ریاض در تاریخ ۱۰ مارس به امضا رسید مربوط نمی‌‌‌شوند.

آنچه این توافق را متفاوت می‌‌‌سازد حضور دو عامل پشت آن است: محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی از سویی و چین از سوی دیگر. ولیعهد جوان، ثبات داخلی و تداوم سیاست خارجی را برای دهه‌‌‌های آینده عربستان سعودی به ارمغان می‌‌‌آورد و مقام‌‌‌های سعودی را قادر می‌‌‌سازد تا روی تمام جزئیات توافق تمرکز کنند و آن را به سرانجام برسانند. از سوی دیگر، اینکه توافق با میانجی‌گری چین و نه آمریکا انجام شده نشان می‌دهد که تهران نمی‌‌‌تواند با استفاده از ساختار حکومت در آمریکا که ممکن است در آن توافق از حمایت دو حزبی در کنگره برخوردار نشود از توافق خارج شود. پس آیا این بدان معناست که موفقیت تضمین شده است؟ خب، در عالم سیاست هرگز چنین نیست. با وجود این، سه سناریوی احتمالی وجود دارد.

بدبینانه‌‌‌ترین سناریو آن است که ایران به توافق پایبند نباشد. این یک فرصت از دست رفته برای صلح منطقه‌‌‌ای خواهد بود. همچنین، این بدان معنا خواهد بود که تهران باعث آزردگی خاطر چین خواهد شد آن هم در شرایطی که چین یکی از تنها دو دوستی است که ایران در صحنه جهانی در کنار خود دارد. برای عربستان سعودی این به معنای بازگشت به وضعیت موجود است. محتمل‌‌‌ترین و واقع‌‌‌بینانه‌‌‌ترین سناریو این است که معامله به آرامی، اما با اطمینان پیش خواهد رفت. این توافق شامل تعهد متقابل به عدم تجاوز یا حمایت از تجاوز علیه یکدیگر است. خوش بینانه‌‌‌ترین سناریو آن است که ما یک روز از خواب بیدار شده و متوجه شویم که تمام حمایت‌‌‌های منطقه‌‌‌ای ایران از گروه‌‌‌های مختلف پایان یافته است. با وجود این، با توجه به حجم عظیم سرمایه‌گذاری و منافع ایران در آن منطقه چنین سناریویی بعید به نظر می‌‌‌رسد و در تمام موارد دست کم از منظر ریاض این یک پیروزی آشکار نه تنها برای پادشاهی سعودی بلکه برای منطقه، بازار‌‌‌های جهانی و امنیت انرژی تا این لحظه محسوب می‌شود.

اخبار مرتبط