گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با فعالان سیاسی
راهبرد انتخابات اسفند چه باشد؟
سخنان اخیر مقام معظم رهبری در دیدار مسوولان و کارگزاران نظام، مبنی بر اینکه «انتخابات می‌تواند مظهر قدرت ملی باشد و اگر درست برگزار نشود ضعف کشور و ملت و مسوولان را نشان می‌دهد» و توصیه ایشان به مسوولان مرتبط، مبنی بر اینکه راهبرد «مشارکت، امنیت، سلامت و رقابت انتخابات» را از هم اکنون مشخص کنند تا انتخاباتی خوب، سالم و با مشارکت بالا داشته باشیم نیز بیانگر اهمیت انتخاباتی است که پایان سال جاری قرار است در کشور برگزار شود.
هرچند شاید سخن از انتخابات آتی از حالا زود باشد، اما به نظر می‌رسد انتخابات اسفندماه دغدغه بسیاری از مسوولان کشور است همچنان‌که حسن روحانی رئیس‌جمهوری پیشین نیز روز ۱۵فروردین در دیدار نوروزی با مدیران ارشد دولت خود در سال‌های ۹۲ تا ۱۴۰۰، به صراحت تصریح کرد که چشم دنیا به انتخابات اسفندماه است تا ببینند و ببینیم سالم و رقابتی و آزاد برگزار خواهد شد یا نه. او همچنین در آن سخنان با شیرین ندانستن رخداد‌های سالی که پشت سر گذاشتیم، سال جدید را سال «امتحان نظام در انتخابات اسفند ماه» توصیف کرد. در این میان خبرها از فعال شدن تشکیلات استانی و مرکزی انتخاباتی اصولگرایان از هم‌اکنون حکایت می‌کند. هرچند به نظر می‌رسد، اصلاح‌طلبان وارد فاز عملیاتی نشده‌اند و همچنان درحال رصد تحولات اخیر در کشور هستند. «دنیای اقتصاد» در همین ارتباط این سوال را با عباس عبدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی و غلامرضا نوریقزلجه، نماینده مجلس یازدهم و معاون اجرایی سابق علی لاریجانی، رئیس مجلس دهم مطرح کرده است: «رهبری در سخنان اخیر خود در دیدار با مسوولان نظام از آنها خواستند راهبرد مشارکت، امنیت، سلامت و رقابت انتخابات را از هم اکنون مشخص کنند و از انتخابات به عنوان مظهر قدرت ملی یاد کردند. با توجه به مسائلی که اخیرا در کشور رخ داده است، اصولا نظام چه راهکاری را باید برای جذب مشارکت مردم از حالا در پیش بگیرد؟»
انتخابات باید منجر به یک نتیجه ملموس شود
عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی در پاسخ به این سوال «دنیای اقتصاد» چنین پاسخ داد: «اینکه تا چه حد امکان فراهم شدن ویژگی‌های مورد نظر رهبری، خصوصا افزایش مشارکت وجود دارد به لحاظ منطقی صددرصد امکان‌پذیر است و هیچ مانعی برای آن وجود ندارد، اما به لحاظ عملی گمان نمی‌کنم این دولت آمادگی چنین کاری را داشته باشد. به این دلیل که اصل پدیده انتخابات دیگر موضوعیت ندارد، بلکه طریقیت دارد یعنی باید منجر به یک نتیجه ملموس شود. تجربه گذشته نشان داده است که انتخابات منجر به نتیجه ملموس نمی‌شود، مگر آنکه دولت پیش‌فرض‌هایی را رعایت کند و تا آن پیش‌فرض‌ها انجام نشود به نظر من اتفاقی رخ نخواهد داد و بعید می‌دانم انتخابات به عنوان یک راهکار برای حل مسائل مورد پذیرش مردم قرار بگیرد، زیرا انتخابات گذشته عقیم بوده است. البته اینکه رهبری توضیح دادند که انتخابات مظهر قدرت ملی است کاملا درست است.
اساسا از سال ۹۸ این مظهر قدرت ملی ضعیف شده در حالی که پیش از آن منشأ تولید قدرت بود و عمل کرده است. بنابراین اگر دولت بخواهد این مظهر را بازسازی و احیا کند مستلزم اقدامات دیگری قبل از رسیدن به مرحله اجرای انتخابات است. نخستین اقدام به رسمیت شناختن غیر از خود است، به این معنی که دولت و شهروندان همه دربرابر قانون یکسان و مسوول هستند. در این راهکار اینکه فردی را متدین خطاب کنیم و به او امتیاز بدهیم و فرد دیگری را غیر متدین بنامیم و امتیازها را از او سلب کنیم دیگر معنادار و پذیرفتنی نخواهد بود. این درحالی است که چنین تفکری در ادبیات رایج همچنان وجود دارد و در صورت برگزاری انتخابات بدون این شرط، شاهد انتخاباتی ضعیف‌تر حتی نسبت به انتخابات قبلی خواهیم بود. بنابراین برای اینکه انتخابات منجربه نتیجه ملموس شود گام اول به رسمیت شناختن دیگران، در نظر گرفتن حقوق مساوی برای آنها و شکل‌گیری آزادی رسانه است. دراین میان شورای نگهبان هم باید به‌طور کلی در سیاست‌هایش تجدید‌نظر کند، هم در نظارت استصوابی و هم در برخی مسائل دیگر. همچنین مجلس به راس امور برگردد. تنها در این صورت است که مردم در انتخابات مشارکت موثر و ایجاد‌کننده قدرت ملی خواهند داشت. در غیر این صورت بعید می‌دانم که اهداف درستی که رهبری برای برگزاری انتخابات ترسیم کردند محقق شود.»
لزوم حضور همه جریان‌های فکری
همچنین غلامرضا نوریقزلجه، نماینده مجلس یازدهم درپاسخ به این سوال گفت: «شرایط کشور نشان می‌دهد باید یک انتخابات مشارکتی و رقابتی را در پایان امسال در پیش داشته باشیم. مقام معظم رهبری نیز در دیدار اخیر خود با مسوولان نظام به دو بعد مشارکت و رقابت در انتخابات تاکید ویژه‌ای داشتند و از مسوولان امر هم خواستند تا مقدمات این کار را فراهم کنند. از همین‌رو به نظر می‌رسد از همین حالا باید مقدمات این کار فراهم شود چون جامعه ما و کشور در شرایط فعلی دقیقا به انتخاباتی با مشارکت حداکثری که لازمه آن یک انتخابات رقابتی است نیاز دارد و امیدواریم این شرایط را مسوولان امر بتوانند فراهم کنند و آثار آن هرچه زودتر در جامعه دیده شود. اگر فضای رقابتی فراهم شود و جریان‌های مختلف فکری و سیاسی که در چارچوب قانون اساسی فعالیت می‌کنند بتوانند نامزدها و نمایندگانی را در بین داوطلبان خود داشته باشند در آن صورت مشارکت مردم در انتخابات بیشتر خواهد شد. شاید یکی از علل مسائل اخیر در کشور بسته شدن این فضا و کمرنگ شدن حضور نحله‌های سیاسی و جریان‌های فکری و سیاسی در فضای انتخاباتی کشور است.»
