در این اجلاس که با سخنرانی نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت ملی فدراسیون روسیه آغاز شد، دبیران و مشاوران و نمایندگان نهادهای امنیت ملی کشورهای روسیه، ایران، هند، چین، تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان شرکت کرده‌‌‌اند، دریابان شمخانی با بیان اینکه در طول چهار دهه گذشته و در بدترین شرایط کشور افغانستان، جمهوری اسلامی ایران همواره در کنار مردم این کشور بوده است، گفت: هم اکنون نیز بر اساس رهنمود مقام معظم رهبری و به‌رغم مشکلاتی که تحریم‌‌‌های ظالمانه، یکجانبه و غیر‌قانونی ایالات متحده آمریکا برای مردم ایران ایجاد کرده؛ دولت و مردم ایران ضمن استمرار کمک رسانی به مردم افغانستان ، پذیرای بخش زیادی از میهمانان از این کشور هستند.شمخانی با اشاره به تاثیرگذاری مستقیم شرایط امنیتی در افغانستان بر همسایگان این کشور گفت: ایجاد امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در افغانستان اولویت اصلی ماست.

دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با اشاره به اینکه تلاش جمعی همسایگان به تنهایی نمی‌تواند زمینه‌‌‌ساز ایجاد صلح و ثبات پایدار در افغانستان باشد، راه برون رفت از چرخه معیوب ناامنی - بی‌‌‌ثباتی را اراده و اقدامات ملموس هیات حاکمه‌‌‌ سرپرستی افغانستان و سایر بازیگران داخلی آن دانست.شمخانی، ارتقای وحدت ملی افغانستان از طریق فراهم کردن زمینه مشارکت همه‌‌‌ مردم این کشور در سیاست و حکومت، بدون سوگیری قومی و نژادی و ایفای کامل تعهدات افغانستان در زمینه‌‌‌های گوناگون به‌‌‌ویژه در خصوص همسایگان و تلاش جدی برای مهار گروه‌‌‌های تروریستی را از جمله اقدامات ضروری برای رسیدن به ثبات در افغانستان ذکر کرد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در ادامه با اشاره به اینکه تاخیر بیشتر در پیگیری سازوکارهای سیاسی برای مشارکت همه اقوام و احزاب در حاکمیت و همچنین سایر موارد ثبات بخش در افغانستان نه تنها مزیتی را به دنبال نخواهد داشت بلکه بر مشکلات کنونی این کشور خواهد افزود، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران بدون ورود به چگونگی تشکیل حکومتی فراگیر در افغانستان، معتقد است تحمیل هر نوع نظام سیاسی با توسل به دخالت خارجی یا تقابل داخلی حاصلی جز تشدید بی‌‌‌ثباتی و ناامنی نخواهد داشت. او با اشاره به تلاش مستمر آمریکا برای تبدیل افغانستان به سکویی برای ترویج ناامنی و تروریسم گفت: نباید اجازه داد ناامنی که همواره بلای جان افغانستانی‌‌‌ها بوده با مداخلات فرامنطقه‌‌‌ای تبدیل به بلای مشترک تمام مردم منطقه شود.

دریابان علی شمخانی تاکید کرد: کسانی که در ویرانی افغانستان بیشترین نقش را داشته‌‌‌اند، اکنون نیز بیش از همه در تامین هزینه‌‌‌های بازسازی زیرساخت‌‌‌های اقتصادی افغانستان مسوولیت دارند و نباید اجازه دهیم از زیر بار این مسوولیت شانه خالی کنند. شمخانی با بیان اینکه دارایی‌‌‌های مسدود شده‌‌‌ افغانستان متعلق به مردم این کشور است و آزادسازی آن نقش حیاتی در بازسازی این کشور دارد گفت: بهره‌‌‌برداری از این دارایی‌‌‌ها نباید با سد تحریم‌‌‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا روبه‌‌‌رو شود.

وی در پایان سخنان خود بار دیگر آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای بازسازی و توسعه‌‌‌ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی افغانستان اعلام و درخواست کرد: کشورهای حاضر در این نشست نقش فعال‌‌‌تری را برای ایجاد افغانستانی مستقل، امن، با ثبات و توسعه‌یافته عهده‌‌‌دار شوند. سلسله نشست‌‌‌های گفت‌‌‌وگوی امنیت منطقه‌‌‌ای به ابتکار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۷ پایه‌‌‌گذاری شد. نشست‌‌‌های اول و دوم گفت‌‌‌وگوی امنیت منطقه‌‌‌ای به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در تهران و نشست سوم و چهارم نیز به میزبانی هندوستان در دهلی‌‌‌نو و تاجیکستان در شهر دوشنبه برگزار شد.

دیدار و رایزنی شمخانی و پاتروشف

در حاشیه پنجمین اجلاس گفت‌‌‌وگوهای امنیت منطقه‌‌‌ای در مسکو دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت ملی روسیه دیدار و رایزنی کرد. دریابان شمخانی در این دیدار با قدردانی از میزبانی شایسته روسیه برای برگزاری پنجمین نشست گفت‌وگوهای امنیت منطقه‌ای اظهار کرد: سازوکار ایجاد شده پس از گذشت حدود ۵ سال به بلوغ و تاثیرگذاری قابل قبولی در ایجاد همفکری میان کشورهای منطقه رسیده است. دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، تسریع در اجرای توافقات میان دو کشور به‌ویژه در حوزه اقتصادی را حائز اهمیت ذکر کرد و اجرای سریع و دقیق توافقات شانزدهمین نشست کمیسیون همکاری‌های ایران و روسیه را موجب جهش در روابط اقتصادی دو کشور دانست. 

دبیر شورای امنیت ملی فدراسیون روسیه اظهار امیدواری کرد سفر دریابان شمخانی به مسکو علاوه بر افزایش سطح تعاملات و همکاری دو کشور به تقویت همگرایی کشورهای منطقه برای ثبات بخشی به اوضاع افغانستان و سایر کانون‌های بحرانی در منطقه کمک کند. شمخانی روز سه‌شنبه وارد مسکو شد و با «ایگور لویتین» دستیار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه دیدار و پیرامون همکاری‌‌‌های اقتصادی و پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک با او گفت‌وگو کرد.همچنین در حاشیه سفر به مسکو دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در مصاحبه با اسپوتنیک در پاسخ به سوالی درباره اظهارات مشاور زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین در مورد دست داشتن این کشور در حملات پهپادی به اصفهان و واکنش ایران، اظهار کرد: زلنسکی و تیمش گاهی علاقه دارند که در صدر اخبار رسانه‌‌‌ها قرار داشته باشند. در هر صورت اگر موردی بوده باشد، پیش از هر گونه اقدامی باید از طرف اوکراینی مورد شفاف‌سازی قرار گرفته و تکذیب شود. در حالی که بعدتر به صورت غیرمستقیم این موضوع را تکذیب کردند. به هر حال این نشان‌دهنده آن است که صحبت‌‌‌های مشاور رئیس‌جمهور اوکراین کاملا نسنجیده بوده است.»