همکاری‌های دوجانبه و مذاکرات احیای برجام نیز دو موضوع دیگری است که می‌تواند در این سفر مورد تبادل نظر قرار گیرد. در همین چارچوب نماینده ویژه رئیس‌‌‌جمهور روسیه در امور افغانستان از سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی به روسیه طی روزهای آتی خبر داده است. نماینده ویژه رئیس‌‌‌جمهور روسیه در امور افغانستان روز شنبه به خبرگزاری اسپوتنیک گفت که علی شمخانی برای دیداری چندجانبه با محوریت افغانستان به میزبانی روسیه به مسکو سفر می‌کند. وی همچنین عنوان کرد که وضعیت امنیتی در ایران در پی حمله پهپادی در اصفهان در دستورکار گفت‌‌‌وگوها با علی شمخانی قرار ندارد.آخرین باری که نشست مقام‌‌‌های ارشد امنیتی روسیه، ایران، هند، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان با موضوع افغانستان برگزار شد، به ماه مه ۲۰۲۲ برمی‌‌‌گردد که تاجیکستان میزبان آن بود.

اظهارات نماینده ویژه مسکو در امور افغانستان درباره سفر علی شمخانی به روسیه در شرایطی انجام شد که او چند ماه قبل در تهران میزبان همتای روس خود بود. هجدهم آبان ماه «نیکلای پاتروشف» دبیر شورای امنیت ملی روسیه در تهران با دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت‌‌‌وگو کرد. شمخانی در این دیدار با اشاره به بحران اوکراین گفت: ایران از هرگونه ابتکاری که منجر به آتش‌بس و صلح بین روسیه و اوکراین بر پایه گفت‌‌‌وگو انجام شود استقبال و حمایت کرده و آماده نقش‌آفرینی برای پایان جنگ است. از همین زاویه است که با توجه به اهمیت، فوریت و حساسیت‌هایی که بحران اوکراین به خود معطوف داشته است، این مساله می‌تواند یکی از اصلی‌ترین محورهای مورد گفت‌وگوی شمخانی و مقامات مسکو در کرملین باشد.

با توجه به اینکه سفر هفته گذشته وزیر خارجه قطر به تهران نیز با دستورکار اوکراین و انتقال پیام آمریکایی‌ها به مقامات جمهوری اسلامی ایران همراه بوده است، اهمیت مساله اوکراین را در فضای کنونی دوچندان می‌کند. در همین زمینه وزیر امور خارجه اوکراین با تکرار ادعای حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین، گفت که قطع روابط دیپلماتیک با ایران، به رفتار تهران به‌ویژه در زمینه جنگ اوکراین بستگی دارد. وزیر امور خارجه اوکراین مدعی شده ما از گذشته تاکنون لطمه‌‌‌ای به ایران نزده‌‌‌ایم. آنها شروع کردند به عرضه پهپادهای کامیکازه (انتحاری) به روسیه و از خطوط قرمز عبور کردند.با توجه به سطح بی‌سابقه بحران، عبور ایران از خطوط قرمز مورد ادعای مقام اوکراینی، ضمن اینکه می‌تواند منجر به قطع روابط تهران و کی‌یف شود، پیامدهای آن به حوزه روابط ایران و اتحادیه اروپا نیز سرایت پیدا می‌کند. بنابراین شمخانی در این سفر همچنان بر سیاست جمهوری اسلامی یعنی بی‌طرفی و حل سیاسی بحران اوکراین تاکید خواهد کرد.

با این حال با توجه به ورود بحران اوکراین به فاز جدید که با ارسال سلاح‌های پیشرفته به کی‌یف مصادف شده است، پس از جنگ اوکراین دستور کار دوم به همکاری‌های دوجانبه به‌ویژه در حوزه نظامی بازمی گردد. همچنین این سفر می‌تواند در ارتباط با وضعیت اقناع روسیه در ارتباط با مذاکرات احیای برجام نیز مدنظر باشد. چراغ سبز روس‌ها برای پیشبرد مذاکرات و رسیدن به توافق می‌تواند در این شرایط عنصر مهمی باشد.این مساله به‌ویژه با توجه به طرح سناتور جمهوری‌خواه تد کروز می‌تواند ارتباط معناداری داشته باشد. این سناتور طرحی را برای منع دولت بایدن از ارائه معافیت تحریم‌های کنگره آمریکا که همکاری در مورد برنامه هسته‌ای ایران را ممنوع می‌کند، ارائه کرده است. آخرین تمدید این معافیت‌ها در تابستان امسال (ماه اوت) از سوی دولت بایدن صادر شده و موعد آتی آن در ماه فوریه (ماه جاری میلادی) است.

اخبار مرتبط