رقابت ایران و آمریکا دامن دینار عراق را گرفت
عقیل الفتلاوی، نماینده شیعه مجلس عراق، واشنگتن را به استفاده عمدی از مقررات جدید به عنوان یک سلاح سیاسی متهم کرد. او گفت: «آمریکاییها از محدودیتهای سفت و سخت نقل و انتقال دلار به عنوان پیام هشداردهنده به نخستوزیر السودانی استفاده میکنند تا با منافع آمریکا همراه باشند. پیام آمریکا در واقع این است که فعالیت علیه منافع ما میتواند منجر به سرنگونی دولت شما شود». یک مقام ارشد بانکی گفت که ایالاتمتحده پیام روشنی به مقامات عراقی ارسال کرد: قوانین جدید را رعایت کنید وگرنه بانک مرکزی عراق با جریمه مواجه خواهد شد.
السودانی متکی به نظر مثبت واشنگتن جهت حصول اطمینان از تداوم دسترسی به درآمدهای نفتی و منابع مالی کشورش است. او همچنین برای مبارزه با شبهنظامیان داعش به کمک واشنگتن نیاز دارد. این درحالی است که السودانی با حمایت شبهنظامیان قدرتمند و تحت حمایت تهران به قدرت رسید، بنابراین نمیتواند ایران را از خود دور کند. به گفته احمد یونس، تحلیلگر سیاسی مستقر در بغداد، نخستوزیر عراق با چالشی درهم تنیده در مورد چگونگی سیاست ورزی متوازن با دو دشمن قدیمی یعنی واشنگتن و تهران، است که در عین حال دوستان عراق هستند. انجام این کار بسیار سخت است و السودانی در حال عبور از طنابی بسیار نازک است.»
شبکههای قاچاق
تهران برای تثبیت اقتصاد خود به دلار نیاز دارد، زیرا تحریمهای آمریکا از سال ۲۰۱۸ و خروج ناگهانی آمریکا از برجام، تشدید شد. ریال ایران از ۱۶ سپتامبر، حدود ۳۰درصد ارزش خود را از دست داده است. برای سالها، ایران از شرکتهایی از عراق تا ترکیه برای به دست آوردن دلارهای موردنیاز خود برای معاملات بینالمللی و تامین مالی نمایندگان خود در سراسر خاورمیانه استفاده کرده است. دو مشاور بانکهای خصوصی عراق که بهطور منظم در جلسات بانکمرکزی شرکت میکنند و نخواستند نامشان فاش شود، ادعا کردند که ایران حدود ۱۰۰ میلیون دلار در ماه از تاجران عراقی دریافت میکند. یک سرهنگ پلیس مرزی عراق مستقر در گذرگاه شلمچه در نزدیکی جنوب میگوید دهها نفر، دلار را از بازارهای ارز بغداد میخرند و سپس آنها را با قرار دادن در خودروهای خود به مرز بصره میبرند.
هزینه اقتصادی
بر اساس محدودیتهای جدید، بانکهای عراقی باید از یک پلتفرم آنلاین برای اعلام تراکنشهای خود استفاده و جزئیات مربوط به فرستنده و ذینفعان را فاش کنند. مقامات ایالاتمتحده میتوانند به درخواستهای انتقال ارزی مشکوک اعتراض کنند. نبیل المرسومی، استاد اقتصاد دانشگاه بصره، میگوید سیستم جدید سرعت معاملات دلار را کاهش داده است. تدابیر مبارزه با قاچاق کالا نیز حفرهای را در امور مالی عمومی ایجاد کرده است. به گفته مقامات بانکی، بانکهایی که از ثبتنام در پلتفرم آنلاین خودداری کردند، برای خرید دلار به بازارهای آزاد بغداد متوسل شده و به دلیل پیشی گرفتن تقاضا از عرضه، باعث کمبود دلار در بازار شدند. در همین حال قیمت کالاهای مصرفی افزایش یافته و پول عراق تضعیف شده است. این مساله، احساسات ضد آمریکایی را در میان سیاستمداران در عراق عمیقتر کرده است؛ عراقی که تقریبا ۲۰ سال پس از تهاجم به رهبری ایالات متحده و سرنگونی صدام حسین بیثبات است.
جمعه الحلفی یک دلال ارز در بازار میگوید: دینار عراق دارد قربانی عرضه دلار به ایران و سوریه میشود. دینار عراق قبل از محدودیتهای جدید نقل و انتقال، در برابر دلار ۱۴۷۰ دینار فروخته میشد اما در ماه دسامبر به حدود ۱۶۲۰دینار در هر دلار قبل از شروع سرکوب در آخر هفته کاهش یافت. خبرگزاری دولتی عراق روز دوشنبه اعلام کرد که نخستوزیر عراق پس از کاهش ارزش دینار، رئیس بانک مرکزی را تغییر داد. سودانی تلاش کرد به مردم عراق اطمینان دهد که دینار و اقتصاد آنها به خوبی در برابر سرکوب ارزی و مقررات ایالات متحده محافظت خواهد شد.
وی روز شنبه گفت: «ما مجموعهای از تصمیمات جسورانه را برای تقویت و تثبیت دینار عراق اتخاذ کردهایم و به هر کسی که بخواهد از بحران سوءاستفاده کند، هشدار میدهیم.» هادی علی، مدیر حسابداری در یک بانک خصوصی در بغداد، بدبین است. او میگوید: «پیروی از شرایط جدید آمریکا به این معنی است که ما باید صبر کنیم تا نقل و انتقالات ما تایید شود. این برای تجارت ما مضر است. تقریبا تمام نقل و انتقالات دلار نهایتا وابسته به تجارت با ایران است و این بر کسی پوشیده نیست.»