ماموریت امیرعبداللهیان در ترکیه چیست؟
مقدمه‌چینی برای سفر رئیسی به آنکارا
امیرعبداللهیان هنگام ورود به ترکیه درباره دیدار و گفت‌وگوهای خود در آنکارا توضیح داد که آقای اردوغان، رئیسجمهور ترکیه دعوت رسمی از جناب آقای دکتر رئیسی برای سفر به ترکیه به عمل آوردند که هماهنگی‌‌‌های اولیه این سفر در سطح عالی در آنکارا انجام خواهد شد. وزیر خارجه ترکیه پیش‌تر در روآندا، در نشست خبری خود با همتای روآندایی با اشاره به سفر سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهور کشورمان در آینده نزدیک به ترکیه گفت: «وزیر خارجه ایران روز سهشنبه به ترکیه خواهد آمد و درباره مسائل مختلف گفتوگو خواهیم کرد.» همچنین ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست هفتگی دوشنبه ۱۹ دی ماه خود درباره سفر رئیسی به ترکیه گفته بود که سفر رئیسجمهور ایران به دو کشور ترکیه و سوریه در حال برنامهریزی است و ان‌‌‌شاءالله با قطعی شدن برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌ها، این سفر انجام می‌شود. رئیسجمهور ایران قرار بود در ماه گذشته میلادی به ترکیه برود که به این سفر به درخواست طرف ایرانی به آینده موکول شده است.
چرا سفر رئیسی انجام نشد؟
البته پیش‌تر قرار بود که ابراهیم رئیسی در هفته دوم دی ماه سفری به ترکیه داشته باشد که به درخواست طرف ایرانی این سفر به تعویق افتاد. هشتم دی ماه بود که مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه از درخواست تعویق سفر رئیسی به ترکیه خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری آناتولی ترکیه، مولود چاووش‌‌‌اوغلو در نشست مطبوعاتی سالانه خود با خبرنگاران در آنکارا درباره تعویق سفر برنامهریزی شده ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران به ترکیه گفت: «سفر رئیسی به درخواست طرف ایرانی به تعویق افتاد.»
چاووش‌‌‌اوغلو در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره علت تعویق سفر برنامهریزی شده رئیسجمهور ایران به ترکیه تصریح کرد: «این سفر به درخواست طرف ایرانی به تعویق افتاد، امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران طی تماس تلفنی با من خواستار تعویق این سفر شد.» وزیر امور خارجه ترکیه در ادامه در این ارتباط افزود: «امیرعبداللهیان همچنین با اعلام اینکه مایل به سفر رئیسی به ترکیه در سال جدید هستند از ما خواست که تاریخ جدیدی را برای سفر مذکور پیشنهاد کنیم.»
از سوی دیگر بعد از درخواست ایران برای تعویق سفر رئیسی به ترکیه، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در اواسط دی ماه بود که از سفر قریب‌‌‌الوقوع رئیسجمهور ایران طی هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آتی به آنکارا خبر داد. به گزارش آناتولی، ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه با اشاره به تعویق سفر قریب‌‌‌الوقوع ابراهیم رئیسی به ترکیه، گفته بود که تاریخ آن هنوز مشخص نیست، اما طی هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آتی این سفر صورت خواهد گرفت. به گزارش خبرگزاری تسنیم، کالین با بیان اینکه اظهارات طرفدارانه ایران در قبال ارمنستان به همان اندازه که طرف آذربایجانی را ناراحت می‌کند، برای ترکیه نیز ناراحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده است، گفت: «ترکیه، آذربایجان، ایران، ارمنستان و گرجستان باید برای صلح و ثبات منطقه هماهنگ با یکدیگر عمل کنند و باز و شفاف باشند.»
همچنین کالین در پاسخ به سوالی درباره تحولات اخیر ایران تاکید کرده بود که این اتفاقات غم‌‌‌‌‌‌‌‌‌انگیز و نگران‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده است، امیدواریم این رویدادها به ساختار حمایت از حقوق و آزادی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اساسی تبدیل شود. البته در آن زمان برخی تحلیلگران گفته بودند که ممکن است دلگیری ایران از روش و منش آنکارا و مسکو در بر هم زدن توافق آستانه و عدم‌دعوت از ایران برای نخستین دیدار مقامات ترکیه و سوریه پس از یازده سال در مسکو، مهم‌ترین دلیل این تعویق باشد. همچنین سیاست‌‌‌های ترکیه در قبال تحولات منطقه خاورمیانه و بهبود روابط با رژیم صهیونیستی نیز می‌تواند حساسیت تهران را برانگیزد.
از سوی دیگر اختلاف‌نظر تهران و آنکارا در خصوص تحولات منطقه قفقاز جنوبی نیز ممکن است یکی از دلایل زمینه‌‌‌ای اتخاذ چنین تصمیمی باشد. برخی کارشناسان مسائل ترکیه تحلیل کرده بودند که موکول کردن این سفر به آینده نزدیک و نه لغو کلی آن، می‌تواند به معنی بهبود روابط در صورت تامین خواسته‌‌‌های تهران توسط طرف ترکیهای باشد.
دستورکارهای وزیر در ترکیه
همچنین امیرعبداللهیان در بدو ورود به آنکارا درخصوص اهداف سفرش به ترکیه در جمع خبرنگاران گفت: «امروز فرصتی است که در دیدار با همتای خودم و جناب آقای اردوغان در خصوص برخی موضوعات منطقه‌‌‌ای از جمله موضوعات غرب آسیا و قفقاز جنوبی و موضوعات بین‌المللی رایزنی داشته باشم.» به گزارش «ایسنا»، امیرعبداللهیان در خصوص دیگر دستورکارهای این سفر گفت: «به خاطر تحولات سریع که در حوزه شامات و غرب آسیا جریان دارد، در مورد این تحولات با مقامات ترکیه رایزنی می‌‌‌کنیم؛ دو روز پیش نیز در سوریه و همچنین لبنان با مقامات این کشور در ارتباط با این مسائل رایزنی کرده بودیم.»
وی همچنین با بیان اینکه گفتوگو درباره آخرین تحولات در قفقاز جنوبی و رایزنی در خصوص مسائل مختلف منطقه‌‌‌ای از دیگر محورهای رایزنی با مقامات ترکیه در این سفر است، اظهار کرد: «بر اساس تاکید دولت آقای رئیسی مبنی بر گسترش سیاست همسایگی و نگاه ویژه به آسیا تحرکات در این حوزه یک ضرورت مهم است.» در عین حال وزیر خارجه با اشاره به اینکه پیگیری موضوعات مهم دوجانبه با توجه به سطح ممتاز روابط تهران و آنکارا و موضوعات متنوع فیمابین در دستور کار است، ادامه داد: «خوشبختانه روابط دو کشور در مسیر درست خودش قرار دارد. ما می‌توانیم از ترکیه به عنوان یکی از همسایگانی که بهترین مناسبات را با جمهوری اسلامی ایران دارد یاد کنیم.»
امیرعبداللهیان پیش از سفر چه گفت؟
همچنین حسین امیرعبداللهیان صبح روز سهشنبه پیش از سفر به ترکیه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «امروز طبق برنامهریزی که شده بود و به خاطر تحرکات منطقه‌‌‌ای قرار بود من هم به روسیه سفر کنم هم به آنکارا، اما در نهایت مقرر شد سفر به روسیه با قدری تاخیر انجام شود و امروز به آنکارا سفر می‌‌‌کنم.»
دیدارهای بدون سر و صدا
امیرعبداللهیان در سفر به ترکیه با رجب‌طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه دیدار و گفتوگو کرد. وی همچنین با همتای خود دیدار و رایزنی کرد. به گزارش «ایسنا»، حسین امیرعبداللهیان ظهر روز سهشنبه در جریان سفر به آنکارا با چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه دیداری دوجانبه داشت. از محتوای این دیدارها اخباری منتشر نشده است. سفر روز سهشنبه ۲۷ دی ماه، دومین سفر امیرعبداللهیان به ترکیه پس از تصدی سمت وزارت امور خارجه است. ششم تیر ماه ۱۴۰۱ بعد از آنکه چند بار خبر سفر حسین امیرعبداللهیان به ترکیه مطرح شده بود، این سفر انجام شد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به دعوت «مولود چاووش اوغلو» همتای ترکیهای خود به آنکارا رفت و ضمن دیدار با وزیر خارجه ترکیه با «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور این کشور نیز دیدار و به گفتوگو نشست. یکی از مباحثی که در این گفت‌‌‌وگوها مطرح شد عملیات احتمالی نظامی ترکیه در شمال سوریه بود. به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران پنج‌شنبه شب ۲۲ دی ماه به لبنان و از آنجا به سوریه سفر کرد. همچنین قرار است بعد از ترکیه نیز امیرعبداللهیان به روسیه سفر کند.
