اماواگرهای بودجه دوبخشی چیست؟

حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه‌و‌بودجه و محاسبات در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به مصوبه مجلس در خصوص بررسی دو بخشی بودجه گفت: باید طرح مجلس در خصوص ارسال دو مرحله‌ای بودجه کمی پخته‌تر شود. بودجه باید در مجلس بررسی و تصویب شود و در شورای نگهبان تایید و به قانون تبدیل شود. در صورتی که زمان‌بندی بودجه از ۱۵ آبان شروع شده است.  بررسی دو‌بخشی بودجه کار سختی است در حد نشدن! بر اساس مصوبه مجلس احکام باید ابتدا بررسی شود و بعد از آن دولت باید جداول را به مجلس ارسال کند. اگر جداول را به شکلی مصوب کردند که با احکام مغایرت داشت باید چه کرد؟ یا یک جایی در بودجه ناگزیر به تغییر ارقام جداول شدیم در حالی‌که احکام را پیش‌تر تصویب کردیم آن زمان چه باید کرد؟ یا برای مثال در بخش حقوق و دستمزد تبصره ۱۲، حقوق و احکام یکی است و هم باید حکم بدهند و هم جدول حقوق را، اما چگونه باید این موضوع را تعریف کرد؟ این نماینده مجلس تاکید کرد: آمدن جدول در صحن مجلس یعنی ماه‌های طولانی بحث کردن و گفت‌وگو کردن. باید نمایندگان عدد به عدد پیشنهاد بدهند و موافقان و مخالفان در خصوص آن پیشنهاد صحبت کنند. بنابراین هزاران مورد تغییرات داریم. کار بسیار سختی در حد نشدن و اجرای آن حتما مشکل ایجاد می‌کند. قرار شد که در کمیسیون در خصوص این موضوع بررسی و تحقیق کنند و هر وقت قانون شد در مورد آن صحبت می‌کنیم. حاجی‌بابایی با اشاره به تاکید رئیس مجلس بر تصویب برنامه هفتم پیش از بررسی بودجه، گفت: دیدگاه مجلس و رئیس مجلس این است که دولت باید برنامه هفتم را زودتر از بودجه به مجلس ارسال کند. پس در ابتدا برنامه مصوب می‌شود و در پایان می‌توان بودجه را به شکلی مصوب کرد که اصلاحات آن بعد از عید انجام شود. اما باید منتظر ماند و دید که جمع‌بندی روسای سه قوه به چه نتیجه‌ای می‌رسد.  

مهرداد گودرزوند چگینی، نایب رئیس اول کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: دو بخشی کردن بررسی بودجه اقدام خوبی است. ابتدا منابع می‌آید و مجلس فرصت دارد آن را به خوبی بررسی کند. دولت هم فرصت دارد روی مصارف بودجه کار کند. وقتی منابع بودجه با دقت بررسی شود از بار اضافی جلوگیری می‌شود. وقتی دولت مصارف می‌آورد بر اساس منابع مصوب مجلس خواهد بود. او ادامه داد: بررسی دو بخشی بودجه از اجرای سلیقه‌ای بودجه از سوی دولت جلوگیری می‌کند و موجب افزایش دقت در بودجه‌نویسی می‌شود همچنین از فرصت بودجه‌نویسی به درستی استفاده می‌شود.  این نماینده مجلس با بیان اینکه باید برنامه هفتم پیش از بودجه در مجلس بررسی شود، تاکید کرد: ایده خوبی است که پیش از بررسی بودجه، برنامه هفتم به تصویب برسد. برنامه بودجه باید منطبق بر برنامه هفتم باشد. دولت باید تلاش کند تا هر چه سریع‌تر برنامه هفتم را به مجلس بفرستد تا بودجه را بر اساس برنامه هفتم بنویسیم.  بررسی لایحه بودجه پیش از تصویب برنامه هفتم منطقی نیست. برنامه بودجه باید منطبق بر سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و قانون برنامه هفتم باشد.

دومرحله‌ای شدن بودجه به سال آینده می‌رسد؟

محمد‌مهدی مفتح، نماینده تویسرکان و سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در خصوص زمان اجرای مصوبه مجلس مبنی بر بررسی دو مرحله‌ای بودجه از سوی دولت‌ گفت: دولت اگر بخواهد می‌تواند مصوبه مجلس در خصوص بررسی دو مرحله‌ای بودجه را در سال جاری اجرا کند. البته زمان ارسال بخش اول بودجه به تاخیر می‌افتد اما اگر نتواند بخش اول بودجه را ارسال کند، اجرای این قانون به سال آینده موکول می‌شود.  او ادامه داد: بر اساس مصوبه مجلس در وهله اول احکام به مجلس ارسال می‌شود و پیشنهاد ما این است که تعداد احکام به حداقل برسد و بعد از تصویب احکام، مجلس احکام را به دولت ارسال می‌کند و دولت برمبنای احکام، جداول را به مجلس ارسال می‌کند.  این نماینده مجلس با اشاره به تاکید مجلس بر بررسی برنامه هفتم پیش از لایحه بودجه، گفت: اگر دولت بخواهد برنامه هفتم را پیش از بودجه به مجلس ارسال کند، اجرای مصوبه روز گذشته مجلس راحت‌تر خواهد بود. چون دولت زمان پیدا می‌کند تا بودجه را به صورت دو‌بخشی به مجلس ارائه دهد.  مفتح ادامه داد: اگر دولت علاقه‌مند باشد می‌تواند بودجه هفتم را زودتر به مجلس برساند و بودجه بر اساس برنامه هفتم به تصویب برسد. اما اگر نتواند، خلاف قانون نیست.

همچنین بهروز محبی نجم‌آبادی، نماینده سبزوار و عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در خصوص مصوبه مجلس مبنی بر بررسی دو مرحله‌ای بودجه، گفت: پس از تصویب دو مرحله‌ای بودجه در مجلس این مصوبه باید از سوی شورای نگهبان به تایید برسد. اگر مصوبه مجلس هرچه زودتر از سوی شورای نگهبان به تایید برسد می‌توانیم بودجه را به صورت دو مرحله‌ای بررسی کنیم. در گذشته جداول بررسی نمی‌شد و کمیسیون تلفیق یا هیات رئیسه جداول را بررسی می‌کرد و تلاش بر این است که مجلس بر ردیف‌های بودجه مسلط باشد. با مصوبه مجلس علاوه بر احکام و تبصره‌ها، مجلس جداول را هم مورد بررسی قرار می‌دهد و باعث شفافیت بیشتر می‌شود.  او با انتقاد از عدم ارسال برنامه هفتم از سوی دولت؛ تاکید کرد: بودجه باید مبتنی بر برنامه هفتم باشد. اما متاسفانه دولت در ارسال برنامه هفتم تاخیر داشته است.  از سوی دیگر اصغر سلیمی، نماینده سمیرم و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، به زمان لازم برای بررسی برنامه هفتم در مجلس اشاره کرد و گفت: برنامه هفتم، برنامه‌ای برای ۵ سال آینده است و زمان بررسی آن در مجلس حداقل ۲ ماه است. دولت نهایت تا ۱۵ آذر باید بودجه را به مجلس بیاورد و مجلس باید بودجه را پیش از پایان سال به تصویب برساند تا دولت بتواند برای سال آینده برنامه‌ریزی کند. قطعا به نظر نمی‌رسد بتوانیم برنامه هفتم توسعه را قبل از بودجه به نتیجه برسانیم. برنامه هفتم هنوز در دولت نهایی و کامل نشده است و باید فرصت بدهیم تا برنامه ششم توسعه ادامه پیدا کند تا برنامه هفتم به تصویب برسد. عملا وقتی برای تصویب برنامه هفتم نیست.