مکرون روش مواجهه با ایران را تغییر می‌دهد
رونمایی الیزه از سیاست فشار؟
او گفت که برای مقابله با - به گفته او-تهدیدات ایران باید به‌طور منظم تلاش کنیم. پیش‌تر نیز مقامات آلمان و انگلیس در اظهاراتی همسو از تهدید ایران و ضرورت مقابله با آن خبر داده و دور جدیدی از تحریم‌های حقوق بشری را علیه مقامات و نهادهای جمهوری اسلامی اعمال کردند.بن‌بست مذاکرات احیای برجام، تشدید بحران اوکراین با جنجال بر سر نقش پهپادی جمهوری اسلامی و اعتراضات هفته‌های گذشته در ایران، زمینه بروز تنش‌ها در روابط ایران و اروپا را پدیدار کرده است. با وجود هشدار و توصیه مقامات وزارت خارجه ایران به اروپا برای عدم پیروی از آمریکا و تعهد به مدیریت تنش، اما در طول دو ماه گذشته لحن اروپایی‌ها تغییر یافته است.
از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی و شروع مذاکرات برجامی و شکل‌گیری توافق هسته‌ای تا مقطع کنونی که جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان میانجی مذاکرات احیای برجام در تلاش بود تا با بسته پیشنهادی زمینه را برای حصول توافق بین تهران و واشنگتن و بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک فراهم کند، روابط تهران و پایتخت‌های اروپایی بر مدار تنش‌زدایی و همکاری‌های سطح بالا تا همکاری بر سر سازوکار اینستکس برای مقابله با پروژه فشار حداکثری ترامپ قرار داشت. در این چارچوب اروپا یکی از طرفداران جدی احیای برجام بود و از همین زاویه یکی از جلوه‌های آشکار شکاف در دو سوی آتلانتیک در دوره ترامپ بین دو متحد قدیمی بروز و ظهور یافت.در چنین فضایی برجام از دو جنبه اعتباری و امنیتی برای بلوک اروپا اهمیت داشت.
از جنبه اعتباری توافق هسته‌ای از زاویه الگوی همکاری چندجانبه مورد توجه اروپا بود و بخشی از راهبرد این اتحادیه برای تحقق مشارکت و صلح بین‌المللی بود که تقریبا بعد از جنگ جهانی دوم و به ویژه بعد از پایان جنگ سرد به محوریت استراتژی اروپایی تبدیل شد. از جنبه امنیتی هم برجام حائز اهمیت و ارزش افزوده برای اروپا بود. هرگونه تصاعد بحران و بروز تنش و جنگ احتمالی منجر به سیل مهاجرت به اروپا و اختلال در زنجیره تامین انرژی شده و زمینه ناامنی را برای اتحادیه بروز می‌دهد. در واقع اتحادیه اروپا به دلیل همجوار بودن با منطقه ناامن خاورمیانه به‌شدت از بحران‌های به وجود آمده در این منطقه مورد تهدید واقع می‌شود و این مساله موجب شده تا کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا خود مستقیما برای غلبه بر بحران وارد بشوند یا اینکه با کشورهای قدرتمند منطقه همکاری‌های امنیتی خود را برای فائق آمدن بر این بحران‌ها توسعه بخشند.
از این منظر است که بعد از امضای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ اعضای اتحادیه اروپا تمایل بیشتری به افزایش سطح همکاری در حوزه‌های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و انرژی از خود نشان دادند. اما آنچه در حال معکوس کردن این مسیر است و اتحادیه با محوریت تروئیکای اروپایی را در حال بازگرداندن به راهبرد فشار و همکاری با اروپا بر سر مهار ایران است، بن‌بست مذاکرات احیای برجام با معطل ماندن پاسخ ایران به بسته پیشنهادی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. مضاف بر این جنجال‌ها بر سر همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در جنگ اوکراین که ارزش استراتژیک و حساسیت ویژه‌ای برای بلوک غرب دارد، در حال تقویت این روند و گذار تهران و پایتخت‌های اروپایی به مدار تنش است.
در واقع مساله ایران با مهم‌ترین بحران اروپا بعد از جنگ سرد یعنی اوکراین گره خورده است و از این زاویه شاهد تقابل دو رویکرد متفاوت در نظام بین‌الملل هستیم. رویکرد روسی که تغییر نظم غربی را دنبال می‌کند و اروپایی که خود بخشی از هنجارها و رژیم‌های تشکیل‌دهنده نظم غربی است. در این چارچوب است که تهدید منافع حیاتی اروپا می‌تواند در رادیکال شدن اتحادیه بسیار تاثیرگذار باشد. از طرف سوم هم اعتراضات هفته‌های گذشته در ایران قطعه جدیدی را به پازل روابط ایران و اروپا اضافه کرده که می‌تواند بر متغیر زمان و چگونگی احیای برجام بیشترین تاثیر را داشته باشد.
این نشانه‌ها اروپا را در حال نزدیک کردن به دوره ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ در همراهی با آمریکا و اعمال فشار برای اخذ امتیازات مورد نظر بر ایران است تا زمینه تغییر رفتار تهران و بازگشت به میز مذاکره فراهم شود. در چنین فضایی محتمل است که اروپا به سمت اعمال تحریم‌های بیشترحرکت کند. چنین حرکتی می‌تواند مقدمه تغییر جهت‌گیری این بلوک به سمت پروژه فشار بر ایران و بازگشت طرفین به وضعیت قبل از توافق برجام باشد. آنچه این موقعیت را تشدید می‌کند، تاکید استراتژی امنیت ملی بایدن بر کلیدواژه مقابله با ایران است که استارت آن با اظهارات رئیسجمهور فرانسه در حاشیه یک اجلاس مهم بین‌المللی کلید خورده است.
