برجام در حال تقلا برای بقاست
به گزارش فرارو در ادامه این مطلب آمده است: دلایل ظاهری این وقفه بیشتر ریشه در چند موضوع مهم دارد که ممکن است هیچ مصالحهای برای آن امکانپذیر نباشد. نخست آنکه ایران به دنبال تعهد الزامآور از سوی طرف آمریکایی است مبنی بر آنکه ایالات متحده یک توافق جدید را مشابه دونالد ترامپ و کاری که در سال ۲۰۱۸ میلادی انجام داد، یکطرفه لغو نکند. مذاکرهکنندگان آمریکایی به وضوح و بدون ابهام پاسخ دادهاند که هیچ تضمینی نمیتواند فراتر از دولت فعلی آمریکا تمدید شود. اینجا پیشنهادی مطرح شده مبنی بر آنکه بایدن میتواند برای دستیابی ایران به خواستهاش یک برجام تازه را برای تصویب به سنای ایالات متحده ارائه کند. با وجود این، دولت بایدن چنین قصدی ندارد و به دلایل موجه دقیقا هیچ نشانهای وجود ندارد که دوسوم اکثریت لازم را برای تصویب کسب کند. حتی سناتورهای حزب دموکرات نیز ممکن است به آن رای منفی دهند.
موضوع دوم که تمدید توافق هستهای را متوقف میسازد موضوع تحقیقات پادمانهای آژانس درباره فعالیتهای هستهای گذشته ایران است. این تحقیقات به ادعای مطرح شده مبنی بر آن بازمیگردد که ایران در سال ۲۰۰۲ میلادی درصدد توسعه برنامه تسلیحات هستهای بوده است. ایران به عنوان بخشی از شرایط تمدید برجام اصرار دارد که پرونده تحقیقات در این باره بسته شود. ایالات متحده، برخلاف توافق سال ۲۰۱۵ ادعا میکند که هیچ اختیاری ندارد که به آژانس دستور دهد تا تحقیقات را متوقف کند. این موارد شکافهای شناختهشدهای هستند که پیش از منعقد شدن هرگونه توافق جدید یا تمدید توافق باقی میمانند. با وجود این، نگرانیهای سیاسی نیز درباره تجدید توافق در طرف آمریکایی و ایرانی وجود دارد. استدلال ایران ممکن است این باشد که تداوم کنترل دموکرات بر کنگره میتواند نشانهای البته به دور از قطعیت از شانس دموکراتها در انتخابات ۲۰۲۴ میلادی باشد. چشمانداز حضور یک دموکرات در کاخ سفید در دوره بعدی ممکن است نشاندهنده زمان کافی برای متقاعد کردن طرف ایرانی باشد. بنابراین، انتظار کشیدن تا پس از انتخابات اوایل نوامبر ممکن است به نفع ایران باشد.
این تعلیق همچنین منافع دولت آمریکا را تامین میکند. برای جو بایدن احمقانه خواهد بود که مساله توافق هستهای با ایران را که میتواند به بحثبرانگیزترین موضوع مرتبط با امنیت ملی تبدیل شود وارد بحثهای انتخابات کند. پس از آن، مذاکرات به دنبال انتخابات ۸ نوامبر چه خواهد شد؟ تمایل بایدن برای پایان دادن به مذاکرات و دستیابی به توافق واقعی است. مواضع ایالات متحده درباره تعهدات همیشگی و تحقیقات آژانس تغییر نخواهد کرد. موضع آمریکا همچنان این خواهد بود که یا «آن را بگیر و بپذیر یا رها کن» یعنی لزوم پذیرش متن فعلی همانگونه که در ماه اوت مطرح شد. با وجود این، پس از ۸ نوامبر برجام با آیندهای بسیار نامشخص مواجه است که حتی حمایتهای صورت گرفته برای بقای آن نیز ممکن است نتواند باعث زنده ماندنش شود.