فواد حسین، وزیر خارجه عراق خبر داد
تعلیق موقت گفت‌وگوهای ایران و عربستان
به گزارش «ایسنا»، خبرهای رسیده به نورنیوز حاکی است ایران به صورت یک‌طرفه این گفت‌وگوها را موقتا تعلیق کرده است. اگرچه ایران تاکنون زمان مشخصی را برای پیگیری گفت‌وگوها با عربستان سعودی اعلام نکرده اما خبرهای غیر رسمی حاکی از این بود که برای برگزاری دور پنجم گفت‌وگوها میان ایران و عربستان سعودی در روز چهارشنبه هفته جاری توافق شده است.
وزیر خارجه عراق شنبه ۲۱ اسفند اعلام کرد دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان روز چهارشنبه آینده برگزار می‌شود. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه روداو، فواد حسین، وزیر خارجه عراق در سخنرانی خود در کنفرانس آنتالیا اعلام کرد دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان روز چهارشنبه آتی در بغداد پایتخت عراق برگزار خواهد شد.
«فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز چند روز پیش از احتمال برگزاری دور پنجم مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران خبر داده بود. پیش از این محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در اظهاراتی گفت: ایران همسایه ماست و تا ابد همسایه باقی خواهد ماند، نه ما توان رهایی از ایران را داریم و نه ایران توان رهایی از ما را دارد. بهتر است اختلافات با ایران را حل کنیم و باید راه‌هایی پیدا کنیم که توان همزیستی داشته باشیم.
محمد بن سلمان در ادامه خاطرنشان کرد: «ما طی چهار ماه بحث‌هایی انجام دادیم و اظهارات بسیاری از طرف سران ایران شنیدیم که مورد استقبال ما در عربستان سعودی قرار گرفت. ما به بررسی جزئیات این بحث‌ها ادامه خواهیم داد و امیدوارم به موضعی برسیم که برای هر دو کشور خوب باشد و آینده درخشانی برای عربستان و ایران ایجاد کند.»
محمد بن‌‌سلمان بامداد چهارشنبه ۲۸ آوریل- ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ نیز در گفت‌وگو با شبکه العربیه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال برقراری روابط بین ریاض و تهران، گفت: «ایران یک کشور همسایه است، همه ما امیدواریم رابطه خوب و متمایزی با ایران برقرار کنیم.» ولیعهد عربستان اضافه کرد، «ما خواهان آن نیستیم که وضعیت در ایران سخت باشد، ما خواهان کامیابی ایران هستیم.» او تاکید کرد دو کشور منافع مشترک و متقابلی برای پیشرفت و بهبود منطقه و جهان دارند. بن‌‌سلمان همچنین با بیان اینکه عربستان‌‌سعودی به‌‌دنبال خصومت دائمی با ایران نیست، گفت: «اما هرگونه بهبود در روابط بین دو کشور مشروط به تغییر رفتار ایران خواهد بود.»
پیش از این امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز درباره روابط با عربستان سعودی و چند دور گفت‌وگو گفته بود: ما از بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی استقبال می‌کنیم. در گذشته سه دیپلمات ما در جده نزد سازمان همکاری اسلامی مستقر شدند، به نظرم این اقدام که در نتیجه چهار دور مذاکره با عربستان در بغداد حاصل شده نشان می‌دهد حرکتی روبه‌‌جلو وجود دارد.
روزنامه «فایننشال‌‌تایمز» اوایل فروردین ۱۴۰۰ گزارش داده بود مقامات ارشد جمهوری اسلامی و عربستان‌‌سعودی، ۶ سال پس از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور از دی ماه ۱۳۹۴سرانجام ۹ آوریل ۲۰۲۱- ۲۰ فروردین۱۴۰۰ در بغداد مذاکرات «مستقیم» انجام داده‌‌اند. خبرگزاری فرانسه نیز ۱۹آوریل- ۳۰فروردین ضمن تایید این خبر، به نقل از یک مقام عراقی و یک دیپلمات غربی نوشت هیات‌‌های دو کشور به ریاست سعید ایروانی نماینده علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و خالد بن‌‌علی الحمیدان، رئیس وزارت اطلاعات عربستان، در بغداد با یکدیگر دیدار کرده‌‌اند. این گفت‌وگوها تا شهریور ۱۴۰۰ در چهار دور برگزار شد که منجر به صدور ویزای عربستان برای استقرار سه دیپلمات ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده عربستان شد.
دلیل تعلیق مذاکرات؟
با وجود اینکه درباره تعلیق دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان هنوز دلیل روشنی اعلام نشده است، اما برخی تحلیلگران و کارشناسان مسائل منطقه معتقدند اعدام ۸۱ نفر در عربستان که شامل شیعیان استان قطیف هم بوده، دلیل و چرایی تعلیق این گفت‌وگوها است. وزارت کشور عربستان سعودی روز شنبه اعلام کرد ۸۱ نفر را طی یک روز به‌‌اتهام «تروریسم و ارتکاب جنایت‌‌های متعدد» اعدام کرده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، خبرگزاری رسمی سعودی (واس) روز شنبه به‌‌نقل از وزارت کشور عربستان سعودی گزارش داد این افراد مجموعه «جنایت‌‌‌‌هایی» مرتکب شده بودند و بعد از تفهیم اتهام اعدام شدند.
بر اساس ادعای وزارت کشور سعودی، این افراد گمراه، پیرو شیطان و افکار ضاله و منحرف مانند وابستگی به خارج و خیانت به کشور بوده و دست به انجام اقدامات تروریستی زده‌‌اند. بین این اعدامی‌‌ها، اسامی هفت شهروند یمنی و یک نفر سوری نیز دیده می‌شود که به‌‌همراه بقیه افراد که شهروند سعودی هستند، اعدام شدهاند. وزارت کشور سعودی اعلام کرده است همه این ۸۱ نفر طی یک روز اعدام شدهاند. شبکه نبأ که در زمینه ثبت جرائم و جنایات آل‌‌سعود فعالیت دارد، با ذکر اسامی این افراد اعلام کرد ۴۰ تن از این افرادی که اعدام شدهاند، از اهالی القطیف (منطقه شیعه‌‌نشین) عربستان بوده‌‌‌‌اند. این اعدام‌ها در حالی صورت گرفت که شبکه‌ها و فعالان حقوق بشری یک روز مانده به اجرای این اعدام دسته‌‌جمعی، درباره خطر اعدام ۴۳ تن هشدار داده بودند.
پیش‌تر و در سال ۲۰۱۶ نیز عربستان سعودی با اعدام گروهی از منتقدان از جمله شیخ نمر باقرالنمر روحانی شیعی استان قطیف موجبات خشم افکار عمومی به‌ویژه در ایران را فراهم آورد.ا قدامی که منجر به حمله گروهی به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد شد. رخدادی که موجبات قطع یکجانبه روابط دیپلماتیک عربستان با جمهوری اسلامی ایران را فراهم کرد. روابطی که همچنان و با وجود چهار دور مذاکره بین دو کشور پس از ۶ سال قطع روابط، منجر به بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور نشده است. با وجود این باید منتظر ماند و دید که اعدام گروهی منتقدان در عربستان چه تاثیری بر روند کنونی خواهد داشت.
