چاک شومر: مذاکرات کنونی مهم و خوب است
حمایت سناتور سرشناس از برجام
حمایت رهبر اکثریت سنا از احیای برجام
چاک شومر، رهبر اکثریت دموکرات مجلس سنای آمریکا که در زمان امضای توافق هستهای میان ایران و ۱+۵ در سال۲۰۱۵ در دولت باراک اوباما در زمره مخالفان امضای توافق بود اکنون گفته که از «تلاش‌های دولت بایدن برای احیای توافق هستهای با ایران حمایت میکند.»
به گزارش پایگاه خبری هیل، چاک شومر در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات کنونی میان طرف‌‌‌‌‌‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و آمریکا در وین برای احیای این توافق و بازگشت واشنگتن به آن، گفت: «از نظر من انجام این مذاکرات بسیار مهم است. من زمان ریاست‌جمهوری اوباما در مخالفت با این توافق رای دادم چراکه فکر می‌‌‌‌‌‌کردم مشکلاتی دارد.»
به گزارش خبر‌گزاری «ایسنا»، شومر ادامه داد: «توافق سال۲۰۱۵ با ایران مشکلاتی داشت و بسیاری از ما به دولت بایدن آنها را گوشزد کرده‌‌‌‌‌‌ایم اما فکر می‌‌‌‌‌‌کنم که مذاکرات کنونی مهم و خوب است.»
رهبر اکثریت دموکرات در مجلس سنای آمریکا در عین حال مخالف تصمیم دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا در سال۲۰۱۸ برای خروج یک‌‌‌‌‌‌جانبه از برجام بود و تاکید داشت که اگرچه مخالف توافق با ایران بوده است اما این توافق مزایایی دارد که باید به آن فرصت اجرا شدن داده شود.
نگاه شومر به برجام
رهبر وقت اقلیت سنا، مهم‌ترین سیاستمدار از حزب دموکرات بود که در زمان امضای توافق هستهای با ایران گفته بود بعد از تحقیق زیاد و گسترده تصمیم گرفته با برجام مخالفت کند. شومر در همان زمان گفته بود که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا و وزیرخارجه‌‌‌‌‌‌اش جان کری، کار بزرگی کردهاند که ایران را به پای میز مذاکره کشیده و با این کشور توافقی امضا کردهاند. چاک شومر معتقد بود که بدون تلاش‌های مستمر باراک اوباما و تیم مذاکره‌کننده آمریکایی برای قانع‌کردن اروپایی‌‌‌‌‌‌ها و روسیه و چین برای پیوستن به تحریم‌‌‌‌‌‌ها، ایران به پای میز مذاکره نمی‌‌‌‌‌‌آمد.
این سناتور دموکرات در عین حال بر این باور بود که در توافق هستهای با ایران، ضعف‌‌‌‌‌‌هایی جدی و اساسی وجود دارد. برای مثال او می‌‌‌‌‌‌گفت که مساله بازرسی از تاسیسات ایران، همه مکان‌‌‌‌‌‌ها و هر زمانی که آمریکا بخواهد را دربر نمی‌گیرد. وجود تاخیر ۲۴ روزه از زمان درخواست برای بازرسی تا زمان واقعی بازرسی به گمان شومر از دیگر مشکلات این توافق بود. او ادعا کرده بود مخالفتش با برجام به این دلیل نیست که جنگ، گزینه مناسبی است و به هیچ‌‌‌‌‌‌وجه نمی‌‌‌‌‌‌خواهد راه رسیدن به دموکراسی را به چالش بکشد، بلکه به‌خاطر این است که فکر میکند ایران پس از توافق برجام هم عوض نخواهد شد.
با این‌حال این سناتور آمریکایی، پس از خروج ترامپ از برجام گفت که گزارشی از اینکه ایران این توافق را نقض کرده، داده نشده و به زعم وی، نگرانی اصلی درباره ایران برنامه هستهای آن کشور نیست بلکه فعالیت‌های منطقه‌‌‌‌‌‌ای و موشکی است.
شومر که با خروج ترامپ از برجام مخالفت کرده بود، معتقد بود تصمیم رئیس‌جمهوری وقت آمریکا مبنی‌بر خروج از برجام، آمریکا و متحدانش را از هم جدا کرده و همزمان مدعی شد این اقدام، کار را برای آنچه پیگیری رفتارهای خطرناک ایران در منطقه خوانده، سخت‌‌‌‌‌‌تر خواهد کرد.
سناتورهای مخالف خروج ترامپ از برجام
البته شومر تنها کسی نیست که از امضای توافق با ایران حمایت نکرده بود اما مخالف خروج ترامپ از برجام بود. در دسته حامیان امضای توافق هستهای با ایران که تقریبا تمامی کسانی که موافق برجام بودند، به شکل طبیعی از خروج آمریکا از برجام ناراضی بودند، اما در اردوگاه مقابل وضعیت متفاوت بود و برخی از مهم‌ترین و پرنفوذ‌ترین سیاستمداران آمریکایی از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، به‌رغم مخالفت با برجام، از تصمیم ترامپ انتقاد و با دلایل مختلف نارضایتی خود را از بازگشت تحریم‌های ایران اعلام کردند.
در این بین می‌توان به سناتور باب منندز، سناتور دموکرات از نیوجرسی اشاره کرد که درباره خروج آمریکا از برجام گفته بود؛ چنین اقدامی، این احتمال را تقویت میکند که تهران برنامه هسته‌‌‌‌‌‌ای‌‌‌‌‌‌اش را در آینده از سرگیرد و به روسیه و چین این فرصت را می‌دهد که روابط اقتصادی‌‌‌‌‌‌شان را با ایران تقویت کنند.
در زمان خروج ترامپ از برجام از دیگر سناتورهایی که با این اقدام مخالفت کرد، اد رویس، رئیس جمهوری‌خواه وقت کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا بود؛ هرچند وی در زمره مخالفان جدی امضای توافق هستهای بود و آن را توافقی ناقص توصیف کرده بود اما برخلاف بسیاری از هم‌‌‌‌‌‌حزبی‌‌‌‌‌‌هایش با استدلالی منحصربه‌فرد با خروج کشورش از برجام مخالفت کرد. رویس در واکنش به تصمیم دونالد ترامپ مدعی شده بود که خروج از برجام به تهران این امکان را می‌دهد که برای حمایت از فعالیت‌های به‌‌‌‌‌‌ادعای او «تروریستی» در سراسر جهان کمک مالی کند؛ اتهامی واهی که ایران مدت‌‌‌‌‌‌هاست با آن روبه‌‌‌‌‌‌رو است و همواره آن را رد کرده است.
سنگ‌‌‌‌‌‌اندازی سناتورها در مسیر احیای برجام
اکنون که دولت جو بایدن دمکرات روی کار است اما همچنان دو دستگی در میان سناتورهای آمریکایی درخصوص بازگشت به توافق هستهای برجام وجود دارد و هر از چندگاهی نیز شاهد سنگ‌‌‌‌‌‌اندازی آنها در مسیر احیای توافق هستیم حتی از سوی دموکرات‌‌‌‌‌‌ها؛ از جمله می‌توان به طرح اخیر دو سناتور ارشد ایالات‌متحده از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات اشاره کرد که قطعنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را تقدیم سنای آمریکا کردهاند که هدف آن جلوگیری از رقابت اتمی و مقابله با خطر گسترش سلاح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هستهای منطقه خاورمیانه عنوان شده است. سایت کمیته روابط خارجی سنای آمریکا جمعه ۱۱ فوریه (۲۲ بهمن) گزارش داد که طرح این قطعنامه از سوی باب منندز، سناتور حزب دموکرات و رئیس این کمیته و لیندسی گراهام، سناتور ارشد حزب جمهوری‌خواه ارائه شده است. در این طرح پیشنهاد شده که آمریکا یک بانک سوخت هستهای در خاورمیانه به راه اندازد که نیاز همه کشورهای منطقه به سوخت اتمی لازم را تامین کند. به زعم این دو سناتور از طریق ایجاد چنین بانکی جلوی گسترش سلاح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هستهای در منطقه گرفته خواهد شد و ایران نیز باید غنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی اورانیوم را متوقف کرده و سوخت اتمی مورد احتیاج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش را از طریق همین بانک سوخت‌هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای فراهم کند. در خرداد‌ماه سال‌جاری نیز سناتور لیندسی گراهام گفته بود که نظر به ادامه برنامه هستهای ایران، رهبران کشورهای عرب نیز گفته‌‌‌‌‌‌اند که خواهان غنی‌‌‌‌‌‌کردن اورانیوم دست‌‌‌‌‌‌کم در همان سطح و همان حجم تصویب شده از سوی جامعه جهانی برای ایران هستند. همچنین روز گذشته، ادعاهای این سناتور جمهوری‌خواه که در سفر اخیرش به سرزمین‌‌‌‌‌‌های فلسطین‌اشغالی در ۱۴ فوریه، مقامات آن رژیم را به ترور بیشتر علیه دانشمندان هستهای کشورمان ترغیب کرده بود، با اعتراض نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل‌متحد مواجه شد.
نامه ۳۳ سناتور به بایدن
دیگر تحولی که بعد از شروع رایزنی‌‌‌‌‌‌ها برای احیای برجام در دولت بایدن شاهد آن بودیم، نامه سی و سه تن از اعضای جمهوری‌خواه سنای آمریکا به جو بایدن بود که در آن به رئیسجمهور آمریکا هشدار دادند اگر دولتش مانع بررسی توافق هستهای با ایران در سنا شود، برای بی‌‌‌‌‌‌اثر کردن آن تلاش خواهند کرد و در صورت بازگشت جمهوری‌خواهان به قدرت، درصدد لغو آن برخواهند آمد. این عده به رهبری سناتور تد کروز، از مخالفان مشهور توافق هستهای ۲۰۱۵ برجام در نامه خود به جو بایدن در تاریخ هشت فوریه (۱۹ بهمن ماه) گفته‌‌‌‌‌‌اند که از «تمام گزینه‌‌‌‌‌‌ها و اهرم‌‌‌‌‌‌های موجود» استفاده خواهند کرد تا اطمینان حاصل کنند که او در هرگونه توافق جدید با ایران «به قوانین ایالات‌متحده پایبند خواهد ماند.» در حال‌حاضر تعداد کرسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در سنای آمریکا مساوی است اما در صورت بن‌‌‌‌‌‌بست در رای‌‌‌‌‌‌گیری، کامالا هریس، معاون رئیسجمهور که رسما ریاست سنا را برعهده دارد و در موارد عادی در مذاکرات و رای‌‌‌‌‌‌گیری شرکت نمی‌‌‌‌‌‌کند، می‌تواند رای خود را به‌کار گیرد. آمریکا در سال۲۰۱۵ و دوره ریاست‌جمهوری باراک اوبامای دموکرات برجام را پذیرفت اما در سال۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، کشورش را از برجام خارج کرد. وی برجام را توافقی ناقص و بی‌‌‌‌‌‌اثر توصیف کرد، اما اکنون در دوره جو بایدن شاهد هستیم که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا برای احیای برجام در وین در جریان است و برخی منابع نیز از نزدیک بودن توافق خبر داده‌‌‌‌‌‌اند.
