امیرعبداللهیان در گفت وگو با یورو نیوز:
هیچ زمان تا این حد به توافق نزدیک نشده بودیم
نشریه پولیتيكو مدعی شد وزراي خارجه کشورهای عضو برجام به وين ميروند
در همین ارتباط، نشریه پولیتیکو روز سهشنبه ۲۲ فوریه به نقل از دو منبع مطلع نوشت وزرای خارجه احتمالا در روزهای آینده با امید احیای توافق هسته‌‌ای ایران در وین دیدار خواهند کرد. این دو منبع گفتند در این دیدار ممکن است وزیر امور خارجه ایران و وزرای خارجه سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات (انگلیس، آلمان و فرانسه) حضور داشته باشند.
پولیتیکو افزود: وزرای خارجه چین و روسیه احتمالا به صورت آنلاین به این جلسه بپیوندند. این نشست هنوز تایید نشده و به‌طور کامل مشخص نیست چه کسی در آن شرکت خواهد کرد. این رویداد احتمالا به عنوان گردهمایی به اصطلاح کمیسیون مشترک خواهد کرد. در آنجا، مقامات می‌توانند تصمیم رسمی برای احیای توافق ۲۰۱۵ اتخاذ کنند، اگرچه متن نهایی هنوز در معرض بازنگری و مذاکرات بیشتر است. این نشریه آمریکایی همچنین نوشته وزیر خارجه ایالات متحده در این جلسه شرکت نخواهد کرد، زیرا در حال حاضر بخشی از توافق نیست.
با این حال، یک مقام آمریکایی درگیر در این مذاکرات، احتمال تنظیم یک دیدار یا پیشرفت قریبالوقوع را کم‌اهمیت جلوه داد. این مقام گفت: «تا زمانی که همه‌چیز توافق نشود، هیچ چیز توافق نمی‌شود. مسائل باقی‌مانده بسیار دشوار هستند و هیچ جلسه‌ای برای وزیران خارجه برنامه‌ریزی نشده است.» در هفته‌های اخیر، مذاکره‌کنندگان نشان داده‌اند که توافق برای احیای برجام در دسترس است.
مقامات درگیر در این گفت‌وگوها می‌گویند نقشه راه مذاکرات، گام‌های دقیق و توالی اقداماتی را که ایران و آمریکا هر کدام باید بردارند مشخص می‌کند. این امر شامل لغو توقیف دارایی‌های ایران در بانک‌های خارجی و لغو تحریم‌های صادرات نفت توسط واشنگتن می‌شود. برای ایران، این امر مستلزم برداشتن گام‌‌هایی برای برچیدن و ذخیره سانتریفیوژهای پیشرفته، کاهش سطح غنیسازی و همچنین ارسال ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود به روسیه است.
پیش‌تر نیز برخی خبرنگاران ایرانی با گمانه‌زنی از قریبالوقوع بودن اعلام توافق گفتند وزیرخارجه ایران ظرف روزهای آینده راهی وین محل مذاکرات خواهد شد. با این حال این خبر به سرعت تکذیب و اعلام شد که حسین امیرعبداللهیان هفته آینده عازم آفریقا خواهد شد.
به توافق نزدیک شده‌‌ایم
وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگویی تازه‌ترین ارزیابی از روند مذاکرات احیای برجام و مواضع ایران درباره به نتیجه رسیدن مذاکرات وین را تشریح کرد. به گزارش «ایسنا» حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگویی اختصاصی با یورونیوز گفت ما در وین صرفا با هدف مذاکره برای مذاکره حضور پیدا نکردیم. بلکه با هدف مذاکره برای رسیدن به یک توافق خوب حضور پیدا کردیم. من باور دارم که هیچ زمان تا این حد به توافق نزدیک نشده‌‌ایم.
امیرعبداللهیان افزود: ما الان به توافق نزدیک شده‌‌ایم. چند موضوع وجود دارد که جزو خطوط قرمز ماست. تا اینجای کار ابتکارات زیادی داشته‌‌ایم. بر سر میز مذاکره در وین انعطاف‌‌های زیادی نشان دادیم واگر امروز می‌‌گوییم بیش از هر زمان دیگری به مذاکره نزدیک شده‌‌ایم، این را از طریق واسطه‌ها به آمریکایی‌‌ها و به سه کشور اروپایی گفته‌‌ایم. هم همکار من در وین هم خود من در تماس‌‌های تلفنی و دیدار با وزرای خارجه این سه کشور به صراحت گفته‌‌ایم که اکنون نوبت ابتکار و انعطاف طرف غربی است. وزیر خارجه ایران با بیان اینکه اگر امروز طرف غربی بخواهد با آنچه بر سر میز مذاکره در وین جریان دارد واقع‌‌بینانه برخورد کند در کمتر از چند ساعت می‌توانیم به مرحله توافق نهایی برسیم، اظهار کرد: لذا از نظر ما تعیین زمان در دست طرف غربی است و به واقعبینی و ابتکار عمل طرف غربی بستگی دارد. ما با جدیت در وین بر سر میز مذاکره می‌‌مانیم. با وجود اینکه طرفهای غربی چند بار در اثنای مذاکرات و در مراحل سخت اعلام کردند که ما شاید مجبور به ترک میز مذاکره بشویم.
وزیر امور خارجه ایران همچنین ظهر روز چهارشنبه در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای عمانی گفت: ما به مذاکرات وین خوش‌بین هستیم و امیدواریم با واقعبینی طرف غربی، اندک موضوعات حساس و مهم باقی‌مانده به نتیجه برسد. حسین امیرعبداللهیان افزود: مذاکرات وین به مساله حساس و مهمی رسیده است. درباره مذاکرات وین موضوعات اندک اما بسیار مهم باقی مانده است. ما در مونیخ و همکارم آقای باقری در وین به صراحت به طرفهای غربی و همچنین آقای بورل گفته و تاکید کرده‌ایم که ایران به هیچ‌وجه در مذاکرات وین از خط قرمز خود عبور نمی‌کند. ما تحت هیچ شرایطی از خطوط قرمز خود عبور نمی‌کنیم و به این خطوط قرمز پایبندی خود را با قوت نشان داده‌ایم.
امیرعبداللهیان با بیان اینکه ما لازمه هر گونه مذاکره‌ای را مفید بودن آن میدانیم و اینکه منافعی برای مردم ایران حاصل شود درباره نحوه گفت‌وگوها در وین اظهار کرد: مذاکرات مستقیم بین ایران و نمایندگان ۴+۱ انجام می‌شود. از طریق آقای مورا NonPaperهایی بین نمایندگان ایران و آمریکا تبادل می‌شود. ما تاکنون از مقامات آمریکایی پیام‌های زیادی درباره ضرورت انجام گفت‌وگوهای مستقیم دریافت کرده‌ایم. برای ما مهم این است که چه نفعی از این گفت‌وگو است و آیا آینده‌ای متفاوت از آنچه در مذاکرات کنونی روی داده یا دستاوردی فراتر وجود خواهد داشت یا نه. از طرف آمریکایی تاکنون حرف و پیام‌های مثبتی شنیده‌ایم ولی تا این لحظه اقدام عملی از سوی آنها برای اثبات حسن نیت‌شان به عمل نیامده است.
مساله تضمین
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در ادامه گفت‌وگوی خود با یورونیوز درباره موضوع تضمین‌‌خواهی از آمریکا برای جلوگیری از رخ دادن آنچه در زمان دونالد ترامپ اتفاق افتاد و اینکه آیا از نظر او آمدن شرکتهای آمریکایی به ایران، به‌‌نوعی، ضمانت قوی‌‌تری در این زمینه ایجاد می‌کندیا خیر، توضیح داد: فکر می‌کنم یکی از مشکلاتی که ما در برجام داشتیم، در رابطه با نقشی است که شرکتهای آمریکایی یا گردش دلار در سیستم بانکی ایجاد می‌کرد. طرف آمریکایی در همان مذاکرات برجام هم در این چارچوب محدودیت‌‌هایی ایجاد کرده و به همین دلیل وقتی به‌طور مکرر به ما اعلام می‌کنند رئیس‌‌جمهور بایدن برای رسیدن به یک توافق خوب حسن نیت دارد، اما این را با رفتار آقای بایدن و طرف آمریکایی مقایسه می‌کنیم و تطبیق می‌‌دهیم، با پارادوکس مواجه می‌‌شویم. وضعیتی است که از یک طرف در آن پیام می‌دهند که ما حسن نیت داریم و از طرف دیگر همزمان، در همان روزی که این پیام را دریافت کردیم، تحریم‌های جدیدی علیه برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی ما اعمال می‌شود. ولذا ملاک برای ما رفتار آمریکایی‌‌هاست و ما براساس رفتار طرف آمریکایی قضاوت خواهیم کرد.
همزمان علی شمخانی بر ضرورت پیروی از تدبیر مقام معظم رهبری و استفاده از توانمندی صلح‌‌آمیز هسته‌‌ای به عنوان یک «تضمین ذاتی» در برابر عهدشکنان تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییتی نوشت: توانمندی صلح‌‌آمیز هسته‌‌ای #ایران باید چون شمشیر داموکلس همواره بر بالای سر عهدشکنان باقی بماند تا تضمینی واقعی برای اجرای تعهداتشان باشد. سال ۹۷ و پس از خروج #آمریکا از برجام، بهتر بود که مطابق تدبیر رهبری از این «تضمین ذاتی» بیشتر و تاثیرگذارتر استفاده می‌شد.
تبادل زندانیان
وزیر خارجه ایران در ادامه گفت‌وگو با یورونیوز درباره تبادل زندانیان هم گفت: تعداد بسیار معدود و اندکی از ایرانیان دوتابعیتی هستند که متاسفانه عمدتا به دلیل جاسوسی، که به آن اعتراف هم کردهاند، زندانی شده‌‌اند و البته اقدام آنها در حوزه جاسوسی باعث فجایع بزرگی شده. مثلا یکی از این افراد که تابعیت مضاعف دارد، نتیجه اقدامش در جاسوسی برای موساد آن شده که تعدادی از دانشمندان هسته‌‌ای ما ترور شده‌‌اند. لذا این موضوعی نیست که قوه قضائیه به‌‌سادگی بتواند از کنار آن عبور کند. اما با همه اینها، آن افرادی که سال گذشته توافق شد که در قالب یک پکیج تبادل شوند، شماری ایرانی، آمریکایی، انگلیسی و افراد دارای تابعیت‌‌های دیگر بودند که تعداد آنها و زمان تبادل‌‌شان مشخص شد. اما متاسفانه، طرف آمریکایی در دقیقه ۹۰ این مساله را متوقف کرد. ما از همان زمان اعلام کردیم آمادگی اجرای توافقی را که انجام شده داریم و چه بدون مذاکرات وین، چه در کنار مذاکرات وین، هر زمان که طرف مقابل آماده باشد آماده تبادلیم. ما این موضوع را یک مساله کاملا انسانی میدانیم و اساسا معتقدیم هیچ ضرورتی ندارد این پرونده انسانی به مذاکرات وین گره بخورد.
وزیر خارجه، چندی پیش در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان درباره تبادل زندانیان گفته بود: برای ما موضوع تبادل زندانیان یک موضوع کاملا انسانی است. سال گذشته نیز توافقی صورت گرفت که بر مبنای آن قرار بود زندانیان، جدا از مقوله مذاکرات در وین، مورد تبادل قرار گیرند اما متاسفانه در دقیقه ۹۰ آمریکایی‌‌ها اعلام کردند تمامی موضوعات باید در قالب یک بسته کامل دیده شود لذا تبادل صورت نگرفت. شاید آمریکایی‌‌ها علاقه‌مند هستند که موضوع تبادل زندانیان را نیز به عنوان بخشی از مذاکرات در وین در نظر بگیرند اما ما معتقد هستیم این موضوع، انسانی است و جدا از گفت‌وگوهای وین می‌تواند به عنوان یک اقدام فوری مورد توجه قرار گیرد.
سخنگوی وزارت خارجه نیز در ارتباط با تبادل زندانیان و روند گفت‌وگوها در این زمینه خاطرنشان کرد: یکسری اتباع ما هستند که تابعیت مضاعف دارند. جرائمی مرتکب شده‌‌اند و در دادگاه صالحه جرائم آنها مورد بررسی قرار گرفته و حکم درباره آنها صادر شده است و به خاطر تابعیت مضاعف، درخواست‌‌هایی را طرف آمریکایی و برخی طرفهای اروپایی درباره چند نفر آنها داشته‌اند. موضوع زندانیان به عنوان مسائل انسان‌دوستانه همواره در دستور کار ما بوده و همان‌طور که در جلسه پیش نیز گفتم موضوع آنها جدا و موازی از مذاکرات وین انجام می‌شود و ما هیچ‌وقت اجازه ندادیم مسائل و گفت‌وگوها در وین بر سرنوشت انسان‌ها تاثیر بگذارد. خطیب‌زاده ادامه داده بود: متاسفانه تعدادی از اتباع ایرانی به بهانه واهی دور زدن تحریم‌ها که غیرقانونی و ظالمانه است توسط آمریکا و با همراهی برخی کشورها زندانی شده‌‌اند و پیگیری وضعیت آنها همواره برای ما اولویت داشته است. مذاکرات و گفت‌وگوهای جدی در این زمینه در جریان بوده است و تفاهماتی داشته‌‌ایم و باید ببینیم آیا طرف مقابل آماده اجرایی کردن این تفاهمات هست یا خیر.
تحلیل رویترز از تبادل زندانیان
اظهارات وزیر خارجه ایران در گفت‌وگو با یورونیوز در حالی است که یک منبع دیپلماتیک مطلع از روند مذاکرات نیز گفت انتظار میرود آمریکا و ایران به زودی درباره مبادله زندانیان توافق کنند. میخائیل اولیانف در توییتر نوشت: «به نظر می‌‌رسد مذاکرات مربوط به احیای برجام به زودی از خط پایانی عبور خواهد کرد.» خبرگزاری رویترز هفته گذشته گزارش داده بود که توافق جدید در مراحل نهایی است. این خبرگزاری به نقل از دیپلماتهای غربی جزئیات پیش‌نویس توافق ایران با قدرت‌های جهانی را که بیش از ۲۰ صفحه است منتشر کرد. به گفته دیپلماتهای غربی، اولویت اصلی در این توافق آزاد کردن پول‌‌های مسدود شده ایران در بانک‌های کره جنوبی و فراهم کردن زمینه مناسب برای مبادله زندانیان در ازای تعهد ایران به رعایت حد نصاب ۵ درصدی برای غنیسازی اورانیوم است.
بر اساس گزارش رویترز، موضوع معافیت از تحریم‌های نفتی در اولویت نیست و نحوه اجرای آن در ادامه مذاکرات مورد بحث قرار می‌گیرد. یک مقام ارشد دولت ایران بدون ارائه جزئیات بیشتر به خبرگزاری رویترز گفت: «ایران همواره و بارها آمادگی خود را برای مبادله زندانیان اعلام کرده است. ما چندین ماه قبل آماده بودیم این کار را انجام دهیم ولی آمریکایی‌‌ها توافق را از بین بردند.» وی افزود: «فکر می‌کنم برخی از زندانیان، احتمالا پنج یا شش نفر از آنها آزاد خواهند شد. مذاکرات درباره مبادله زندانیان به توافق هسته‌‌ای ربط مستقیمی ندارد بلکه همزمان پیش میرود. این اقدام از نظر ایران یک موضوع انسانی است.»
هیات نمایندگی آمریکا در مذاکرات مربوط به احیای برجام با صراحت اعلام کرده است رسیدن به توافق در گرو آزادی چهار آمریکایی است که در ایران زندانی هستند. ایران در اظهارنظرهای خود هرگونه پیش‌شرطی برای رسیدن به توافق را رد کرده است.
موضوع زندانیان، جدای از بحث برجام است
واکنش‌ها به موضوع تبادل زندانیان در شرایطی صورت می‌گیرد که سخنگوی کاخ سفید نیز در یک کنفرانس خبری به سوالی درباره احتمال انجام شدن توافق در چند روز آتی و موضوع تبادل زندانیان آمریکایی در ایران پاسخ داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از وبگاه کاخ سفید، جن ساکی سخنگوی کاخ سفید در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود طرفین مذاکرات وین به یک توافق نزدیک شده‌‌اند و آیا از نظر او احتمال دارد این هفته توافقی انجام شود و آیا آمریکا با انجام شدن توافقی که شامل آزادسازی زندانیان آمریکایی و انگلیسی نباشد، موافقت خواهد کرد، با بیان اینکه اجازه بدهید با سوال دوم شما شروع کنم چون واقعا مهم است، مباحثات درباره آمریکایی‌‌هایی را که به ادعای وی بی‌‌گناه و به‌طور غیرقانونی بازداشت شده‌‌اند، جدا از مذاکرات برجام[توافق هسته‌‌ای] عنوان کرد و مدعی شد: رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران تاکید کرده است، «تصور بازگشت به توافق برای ما بسیار سخت است، در حالی که چهار آمریکایی بی‌‌گناه و بقیه در ایران گروگان گرفته شده‌‌اند». بازگرداندن زندانیان به خانه واقعا فوریت دارد و ما می‌خواهیم به زودی حل و فصل شود. اما این گفت‌وگوها از کانال جداگانه‌ای انجام می‌شود.
ساکی درباره احتمال رسیدن به توافق در چند روز آینده گفت: ما پیشرفت قابل توجهی داشته‌‌ایم و این پیشرفت ادامه دارد. تا زمانی که درباره همه‌چیز توافق نشود، بر سر هیچ چیز توافق نخواهد شد. بنابراین، تا آن موقع نمی‌خواهم ارزیابی خوش‌‌بینانه‌‌ای به شما ارائه بدهم. اما مسلما خوب است که پیشرفت چشمگیری انجام شده. اگر ایران جدیت نشان دهد، ما بر این باوریم که می‌توانیم و باید در زمینه بازگشتی دوجانبه به اجرای کامل برجام، به تفاهم برسیم. همزمان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در توییتی خواستار آزادی زندانیان آمریکایی در ایران شد. رابرت مالی روز سهشنبه در توییتی مدعی شد: شش سال پیش دولت ایران باقر نمازی را دستگیر کرد. آنها همچنان نیز به وی اجازه خروج از کشور را نمی‌دهند. آنها می‌توانند نمازی‌‌ها، عماد شرقی، مراد طاهباز و دیگر زندانیان آمریکایی و خارجی را که به‌طور ناعادلانه زندانی شده‌‌اند آزاد کنند و باید این کار را انجام بدهند.
