رئیس هیات مذاکره کننده ایرانی در وین:
بیش‌از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم
یک قدم مانده تا توافق
عکس: AFP
مذاکرهکننده ارشد ایران با بیان اینکه زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی فرارسیده، اعلام کرد: بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم. همزمان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفت پیشرفت قابل‌توجهی در هفته گذشته در مذاکرات وین انجام شده است. در این میان خبرگزاری رویترز در فضای تایید پیشرفت و رسیدن طرفین به توافق در گزارشی به گمانهزنی درخصوص جزئیات توافق پرداخته است. گزارشی که ایران آن را فضاسازی غیر‌واقعی برای موفق‌‌‌نمایی غرب در مذاکرات ارزیابی کرده است. دور هشتم مذاکرات از روز ۱۹ بهمن ماه در پایتخت اتریش از سر گرفته شده و کماکان در سطوح مختلف در حال برگزاری است.
در همین ارتباط، علی باقری کنی مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران چهارشنبه شب ۲۷ بهمن ماه در توییتی نوشت: بعد از هفتهها مذاکرات فشرده، بیش از هر زمان به توافق نزدیک شدهایم، اما تا وقتی درباره همه چیز توافق نشده باشد، درباره هیچ چیز توافق نشده است. باقری تاکید کرد: واقعبینی، خودداری از زیادهخواهی و توجه به تجربه چهار سال گذشته لازمه تحقق این هدف است. وی اعلام کرد: زمان تصمیم‌گیری طرفهای مذاکراتی ما فرارسیده است. توییت مذاکرهکننده ارشد ایران در حالی منتشر شد که آخرین توییت او به مدتی قبل بازمی‌گردد که در نوع خود می‌تواند نشان از پیشرفت در مذاکرات باشد.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز ضمن موافقت با اظهارات باقری، گفت: اکنون زمان اتخاذ تصمیمات نهایی در مذاکرات وین درباره برجام است. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی همچنین روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: «با نزدیکتر شدن به توافق بر سر احیای برجام، مخالفان توافق هستهای در فضای عمومی بیش از پیش فعال می‌‌‌شوند تا جو ناسالمی پیرامون مرحله نهایی مذاکرات وین ایجاد کنند.»
جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که تصمیمات خود را اتخاذ کرده و هیات مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران همانگونه که بارها از سوی مقامات ایرانی اعلام شد با دستورالعمل مذاکراتی روشن و بر اساس اصول مشخص در وین در حال گفت‌‌‌وگو هستند. در همین زمینه نیز حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه روز دوشنبه ۲۵ بهمن در نشست خبری مشترک با همتای ایرلندی اظهار کرد: ما کماکان با ابتکار، جدیت و منطق مذاکراتی قوی در میز مذاکرات وین حضور داریم. همکارم آقای باقری و همه کارشناسان ارشد ایران از وزارت خارجه، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و همه بخش‌‌‌های ذی‌ربط در لغو تحریم‌ها گفت‌‌‌وگوهای جدی خود را ادامه می‌دهند.
حسین امیرعبداللهیان همچنین در توییتی با اشاره به گفتوگوی تلفنی‌‌‌اش با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روند مذاکرات در وین را رو به جلو خواند و با بیان اینکه هنوز برخی موضوعات مهم، پیش روی ماست، حصول توافق نهایی را منوط به «رفتار مسوولانه» طرف غربی دانست. در تازه‌ترین واکنش نیز خاویر سولانا مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص گشایش در مذاکرات جاری در وین ابراز امیدواری کرد.
برخی مسائل باقی مانده است
همزمان با اظهارات مذاکرهکننده ارشد ایران، یک تحلیلگر سیاسی حاضر در وین گفت برخی از مسائل باقیمانده در مذاکرات وین، به تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی نیاز دارد که در این صورت می‌توان ظرف چند روز به توافق رسید. به گزارش خبرگزاری فارس، «محمد مرندی» تحلیلگر سیاسی حاضر در وین پایتخت اتریش خبر داد که مذاکرات رفع تحریم‌های ایران به توافق نزدیک شده است. مرندی شامگاه چهارشنبه در صفحه توییتر خود نوشت: «ما به توافقی در وین نزدیک می‌‌‌شویم. با این حال، برخی از مسائل باقی مانده است که نیاز به تصمیم آمریکا و تروئیکای اروپایی دارد.» وی تحلیل کرد در صورتی که آمریکا و تروئیکای اروپایی اراده سیاسی نشان داده و تصمیماتی را بگیرند، «این امکان وجود دارد که ظرف چند روز به توافقی دست پیدا کرد»
پیشرفت قابل‌توجهی حاصل شده
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در گفت‌‌‌وگویی با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، به گمانهزنی درباره زمان انجام شدن توافق در مذاکرات وین پرداخت. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه تی‌‌‌آرتی ترکیه، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه درباره پیشرفت حاصل شده در مذاکرات به خبرگزاری فرانسه گفت «پیشرفت قابل‌توجهی» در هفته گذشته در مذاکرات وین حاصل شده است که باعث می‌شود در صورتی که ایران «جدیت نشان دهد» توافق ظرف چند روز امکان‌‌‌پذیر به نظر برسد. به گفته او، «اگر ایران جدیت نشان بدهد، ما می‌توانیم و باید ظرف چند روز به تفاهمی در زمینه بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام دست یابیم.» این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: اما هر چیزی فراتر از آن، احتمال رسیدن به یک توافق را به خطر می‌‌‌اندازد.
ند پرایس سخنگوی دیگر وزارت امورخارجه آمریکا با تاکید بر اینکه «در یک مقطع تعیین‌کننده در مذاکرات وین قرار داریم» گفت: همچنان بر این باوریم که بازگشت متقابل به برجام بهترین راه برای محدود کردن برنامه هستهای ایران است. پرایس در کنفرانس خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره احتمال دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ اظهار کرد: دست‌‌‌کم در مونیخ انتظار دیدار میان وزیران امورخارجه دو کشور را ندارم اما چیزی که می‌توانم بگویم و همواره نیز گفتهایم، این است که به اعتقاد ما گفت‌‌‌وگوهای مستقیم میان ایران و ایالات‌متحده در وین به نفع ما خواهد بود.
بنابر گزارش وب‌سایت وزارت امورخارجه آمریکا، ند پرایس در ادامه نشست خبری خود ادامه داد: ما اکنون به صورت غیرمستقیم تعامل داریم، به این شکل که پیام‌هایی را از طریق شرکای اروپایی‌مان رد و بدل می‌کنیم و این به یک مانع در مذاکراتی تبدیل شده است، مذاکرات فنی پر از جزئیات و پیچیده است. وی گفت: ما بارها گفتهایم که گفتوگوی مستقیم در وین به نفعمان است، دست کم به نفع تلاش هایمان برای حصول توافق است و می‌توانیم بفهمیم آیا دستیابی به بازگشت متقابل به برجام ممکن است یا خیر.
گفتنی است وزیر امور خارجه ایران ظهر روز جمعه ۲۹ بهمن، تهران را به مقصد مونیخ برای حضور در ۵٨ امین نشست کنفرانس امنیت مونیخ، تهران ترک کرد.
ادامه دیدارها و رایزنیها در هتل کوبورگ
دور هشتم مذاکرات وین بین ایران و گروه ۴+۱(آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به منظور رفع تحریم‌های آمریکا عصر روز سه‌‌‌شنبه ۱۹ بهمن ماه بعد از ۱۱ روز تنفس به منظور مشورت هیات‌‌‌های مذاکرهکننده با پایتخت‌‌‌ها، از سر گرفته شد. نشست دوجانبه علی باقری مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران و «انریکه مورا» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگکننده گفت‌‌‌وگوها، آغازین نشستی بود که برگزار شد و پس از آن هم هیات‌‌‌های ایران و روسیه به ریاست علی باقری و «میخائیل اولیانوف» بر سر یک میز به گفت‌‌‌وگو نشستند. در این نشست موضوعات باقی مانده در بحث ترتیبات اجرایی و اقدامات هستهای مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.روز چهارشنبه ۲۰ بهمن ماه در وین هم کار کارشناسی هیات‌‌‌های مذاکرهکننده روی متون از ساعات ابتدایی صبح آغاز و در چارچوب نشست‌‌‌های هماهنگی داخلی تا ۲ بامداد روز پنج‌شنبه ادامه یافت و دو نشست هم بین علی باقری و انریکه مورا برگزار و تا ساعات پایانی چهارشنبه شب ادامه پیدا کرد. پنج‌شنبه ۲۱ بهمن ماه نیز رایزنیها در سطوح مختلف از جمله بین هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا، ایران و روسیه و همچنین ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در جریان بود. جمعه ۲۲ بهمن ماه نیز هتل کوبورگ شهر وین شاهد برگزاری سه جلسه شامل کارگروه اقدامات هستهای با حضور کارشناسان ایران و گروه ۴+۱، کارگروه سوم یا همان ترتیبات اجرایی و همچنین کارگروه رفع تحریم‌ها با حضور کارشناسان مذکور بود و نشستی هم با حضور هیات‌‌‌های مذاکرهکننده ایران و چین به ریاست باقری و مذاکرهکننده ارشد چین برگزار شد و پس از آن هم علی باقری و انریکه مورا در جلسه‌‌‌ای دوجانبه به گفت‌‌‌وگو نشستند. شنبه ۲۳ بهمن ماه هیات‌‌‌های ایران و روسیه به ریاست باقری و اولیانوف دیدار و گفت‌‌‌وگو کردند و بعد از آن هم هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا با حضور علی باقری و انریکه مورا تشکیل جلسه دادند. دیدار هیات‌‌‌های ایران و چین نیز از دیگر تحولات روز شنبه بود.
یکشنبه ۲۴ بهمن نیز گفت‌‌‌وگوهای فشرده در فرمت‌‌‌های مختلف بین هیات‌‌‌های مذاکرهکننده ایران و ۱+۴ برگزار و از سوی دیگر نشست‌‌‌های کارشناسی و جلسات داخلی هیات مذاکرهکننده ایران نیز تا ساعات پایانی شب ادامه داشت. دوشنبه ۲۵ بهمن ماه نیز جلسه‌‌‌ای با حضور هیات‌‌‌های ایران و اتحادیه اروپا برگزار و پس از آن هم جلسه مشترکی با حضور ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در مورد برخی موضوعات باقیمانده برپا شد. دوشنبه عصر هم باقری به دیدار «الکساندر شالنبرگ» وزیر خارجه اتریش رفت و درباره روند مذاکرات به گفت‌‌‌وگو پرداخت.
روز سه‌‌‌شنبه ۲۶ بهمن نیز جلسات داخلی هیات ایرانی و پس از آن جلسه‌‌‌ای بین علی باقری و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار شد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پیامی توییتری با اشاره به دیدار روز سه‌‌‌شنبه خود با باقری نوشت که گفت‌‌‌وگوهای مهمی با باقری داشته است.
بعد از آن هم دیدار دوجانبه باقری و مورا و در نهایت جلسه‌‌‌ای نزدیک به سه ساعت با حضور هیات‌‌‌های ایران، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی برگزار شد و یکی از مهم‌ترین موضوعات باقیمانده مورد بحث و بررسی قرار گرفت. روز چهارشنبه ۲۷ بهمن ماه نیز نشست دوجانبه باقری مذاکرهکننده ارشد ایران و انریکه مورا هماهنگکننده گفت‌‌‌وگوها برگزار شد.
ادعای رویترز درمورد جزئیات توافق
در بحبوحه مذاکرات و در فضایی که طرفهای برجامی نسبت به رسیدن به توافق اظهار خوش‌بینی کردند، خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها نوشت ایران و آمریکا در حال دستیابی به توافقی برای احیای برجام هستند که بر اساس آن، مراحلی از گامهای متقابل برای بازگشت به برجام مشخص شده است. به گفته دیپلمات‌ها، اولین گام شامل ارائه معافیت از تحریم‌های نفتی نمی‌شود.
به گزارش «انتخاب»؛ در گزارش رویترز آمده است: نمایندگان ایران، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا و ایالات متحده همچنان در حال مذاکره درباره جزئیات پیشنویس توافق هستند. مذاکره‌کنندگان می‌گویند که بسیاری از مسائل موجود در متن حل شده است، اما برخی از مسائل دشوار باقی مانده است.
متن پیشنویس این توافق که بیش از ۲۰ صفحه است، مراحل توالی گامهای دو طرف را مشخص می‌کند که باید پس از تایید آن توسط طرفهای باقیمانده در توافق، اجرا شود. به گفته سه دیپلمات، نخستین فاز اجرا با مرحله‌‌‌ای از جمله تعلیق غنی‌‌‌سازی بالای ۵ درصد توسط ایران، شروع می‌شود.
این متن همچنین به اقدامات دیگری اشاره می‌کند که دیپلمات‌ها می‌گویند شامل آزادسازی حدود ۷میلیارد دلار از پول‌های ایران در بانک‌های کره‌جنوبی و همچنین آزادی زندانیان غربی در ایران است. تنها زمانی که فاز اولیه اقدامات صورت گرفته و تایید شود، مرحله اصلی لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود، و به آنچه که بسیاری از دیپلمات‌ها آن را روز اجرای مجدد می‌نامند، منتهی می‌شود.
دیپلمات‌ها می‌گویند مدت این مراحل هنوز مورد توافق قرار نگرفته است. مقامات مختلف، زمان توافق تا روز اجرای مجدد را بین یک تا سه ماه تخمین زده‌اند. دیپلمات‌‌‌های حاضر در این مذاکرات، ضمن بیان این که تا زمانی که همه چیز توافق نشود، توافقی صورت نمی‌گیرد، گفته‌‌‌اند که هنوز مشخص نیست که آیا واقعا توافقی حاصل خواهد شد یا خیر. مسائل سختی که همچنان باقی مانده، شامل درخواست ایران مبنی بر اینکه ایالات متحده تضمین کند که دیگر از برجام خارج نخواهد شد، می‌شود.
ارزیابی نور نیوز از گزارش رویترز
در واکنش به گزارش رویترز درخصوص جزئیات توافق، سایت نور نیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران به این گزارش واکنش نشان داد. نور نیوز نوشته است: خبرگزاری رویترز با ادعای دسترسی به سند ۲۰ صفحه‌‌‌ای توافق وین از مشخص شدن گام‌‌‌هایی که هر یک از طرفین در مرحله اجرای توافق باید بردارند خبر داد. ایران از ابتدا اعلام کرده تا زمانی که آمریکا گامهای لازم را در مسیر لغو تحریم‌ها بر ندارد، هیچ‌گونه فعالیتی برای کاهش اقدامات هستهای خود که در ردیف تعهدات برجامی است انجام نخواهد داد.
سایت نور نیوز اضافه کرده است: رویترز در حالی از آزاد شدن زندانیان آمریکایی و اروپایی زندانی در ایران به عنوان بخشی از توافق وین خبر داده که اساسا این موضوع هیچ ارتباطی به مذاکرات جاری در وین ندارد. طرفی که از توافق مربوط به تبادل زندانیان خارج شد، آمریکا بوده و ایران در چارچوب توافقات قبلی آمادگی دارد در این زمینه اقدام کند. برخلاف ادعای رویترز در خصوص انجام مذاکره میان آمریکا و ایران به عنوان الزام دستیابی به توافق پایانی، هیچ برنامه‌‌‌ای برای گفتوگوی مستقیم در دستور کار هیات ایرانی نیست.
واکنش وزارت خارجه ایران
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در واکنش به انتشار گزارش‌های تحریف شده از وین با بیان اینکه توافق دوجانبه نخواهد بود، اعلام کرد: توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بی‌‌‌منبع تحریف‌‌‌شده‌‌‌ای که شایعه‌‌‌سازی کرده، بسیار متفاوت خواهد بود. به گزارش خبرگزاری فارس، «سعید خطیب‌‌‌زاده» پنج‌شنبه شب پس از انتشار گزارش‌های تحریف شده از مذاکرات جاری در وین در توییتی نوشت: انتشار اطلاعات نادرست در پوشش گزارش‌‌‌دهی رسانه‌‌‌ای کاری خطرناک است.
وی افزود: توافق نهایی برای صدور مجوز بازگشت آمریکا به برجام با گزارش بی‌‌‌منبع تحریف شده‌‌‌ای که شایعه‌‌‌سازی کرده است، بسیار متفاوت خواهد بود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: توافق دوجانبه نیز نخواهد بود. وی یادآور شد: با نزدیک شدن به روزهای پایانی، باید منتظر تحریف‌‌‌های بیشتری بود.
واکنش نماینده روسیه
از سوی دیگر، مذاکرهکننده ارشد روسیه در مذاکرات وین، در پیامی توییتری خاطرنشان کرد که با نزدیک شدن طرفهای مذاکرهکننده در وین به یک توافق نهایی، فعالیت مخالفان احیای برجام با هدف ایجاد یک جو ناسالم پیرامون مذاکرات، شدت گرفته است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین پنج‌شنبه شب در پیامی توییتری به ادعای بی‌‌‌اساس خبرگزاری رویترز درباره پیشنویس متن توافق احتمالی وین واکنش نشان داد.
این دیپلمات ارشد روس در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «همچنان که ما به یک توافق بر سر احیای برجام نزدیکتر می‌‌‌شویم، مخالفان توافق هستهای فعالیت‌های خود را در فضای عمومی بیشتر و بیشتر کرده و تلاش می‌کنند که یک جو ناسالم را پیرامون مراحل پایانی مذاکرات وین ایجاد کنند»
واکنش کنگره به موضوع تضمین در مذاکرات
همزمان با این تحولات، یک گروه ۲۰۰ نفری از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره روز گذشته (چهارشنبه) با ارسال نامه‌‌‌ای به «جو بایدن» رئیس‌‌‌جمهور ایالات متحده با هشدار علیه به گفته آنها«یک توافق هستهای دیگر با ایران»تصریح کردند که بدون تایید کنگره، هرگونه توافق با ایران به همان سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دولت «باراک اوباما» دچار خواهد شد که در دولت «دونالد ترامپ» لغو شد.
این در حالی است که وزیر امور خارجه ایران چهارشنبه هفته گذشته در مصاحبه با روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» تصریح کرد از آنجا که پیش از این ایالات متحده با خروج از برجام، تعهداتش را نقض کرده است، هم‌‌‌اکنون کنگره این کشور باید در خصوص تعهدات واشنگتن به برجام، یک «بیانیه سیاسی» صادر کند. مساله تضمین یکی از اصلی‌ترین موضوعات باقی مانده برای رسیدن طرفین مذاکرهکننده به توافق است.
