اندیشکده «خاورمیانه» بررسی کرد:
روابط ایران و روسیه در دوره رئیسی
به گزارش پایگاه خبری«انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: «پیروزی رئیسی فرصتها و چالشهایی را برای روسیه به وجود میآورد. مقامات روسی او را یک دوست قلمداد میکنند اما نگران خراب شدن احتمالی روابط ایران با عربستان و اسرائیل هستند که میتواند به استراتژی تعادل مسکو آسیب برساند.» در جوامع متخصص روسیه و ایران، خوش بینی گستردهای وجود دارد که پیروزی رئیسی روابط روسیه و ایران را تقویت میکند. در همین ارتباط، بوریس دولگوف، متخصص موسسه مطالعات شرقی مسکو پیشبینی کرد که رئیسی همکاریهای اقتصادی و سیاسی تهران با روسیه را گسترش میدهد. ولادیمیر ساژین، یکی از اعضای ارشد موسسه شرق شناسی فرهنگستان علوم روسیه نیز پیشبینی کرد که مسکو بدون شک در لیست شرکای اولویت دار ایران قرار خواهد گرفت و دو کشور به شراکت براساس موقعیت موجود ادامه خواهند داد. سیدمحمد مرندی، استاد دانشگاه تهران پیشبینی کرد که سیاست خارجی رئیسی به سمت کشورهای شرق و جنوب متمایل خواهد شد و این جهتگیری مشارکتهای ایران با روسیه و چین را تقویت میکند. اگرچه رئیسی از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پشتیبانی میکند اما امتناع قاطعانه وی از دیدار با جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا حاکی از آن است که احیای توافق هستهای، روابط ایالاتمتحده و ایران را بهبود نخواهد بخشید یا بر سیاست خارجی شرقگرای تهران تاثیر نخواهد گذاشت. به نظر میرسد که نگرش مصالحهآمیز رئیسی نسبت به روسیه مکمل محرکهای سیستماتیک همکاری مسکو و تهران خواهد بود. با وجود این عوامل مثبت، وخامت بالقوه روابط ایران با عربستان و [افزایش تنش با] اسرائیل استراتژی موازنه منطقهای روسیه را به خطر میاندازد. اگر رئیسی نظرات اصولگرایان را در عرصه سیاست خارجی به جای تعدیل با شدت بیشتری اجرا کند، ممکن است گفتوگوهای ایران با عربستانسعودی فرو بپاشد و جنگ نیابتی ایران و اسرائیل در سوریه و عراق تشدید شود. در صورت وقوع این سناریو، ایران میتواند از روسیه بخواهد که فناوریهای پیشرفته نظامی مانند سیستم دفاع موشکی S-۴۰۰ را در اختیارش قرار دهد. اگرچه مقامات روسی، مانند یوری بوریسوف، معاون نخستوزیر و لوان جاگاریان، سفیر روسیه در ایران درهای فروش S-۴۰۰ به ایران را باز گذاشتهاند اما روسیه قبلا از فروش سیستم ضدهوایی به ایران خودداری کرده است. اگر این سناریو تکرار شود، برخی برداشتهای تاریخی ایران از روسیه به عنوان یک شریک غیرقابل اعتماد میتواند دوباره ظاهر شود. در همین راستا، روسیه برای به حداقل رساندن اختلال در استراتژی منطقهای خود، از احیای فوری برجام حمایت میکند. اظهارات اخیر ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امورخارجه روسیه مبنی بر احیای توافق هستهای ایران قبل از ۱۴ژوئیه که ششمین سالگرد امضای آن است، باید در این چارچوب مورد تحلیل قرار گیرد. الکساندر ماریاسوف، سفیر روسیه در ایران از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵، معتقد است که تعداد زیادی از تهدیدات خارجی باعث تداوم شرایط فعلی در ایران میشود، درحالیکه کاهش تهدیدهای امنیتی ایران میتواند دموکراتیزاسیون را در این کشور تسهیل کند. اجماع جامعه سیاست خارجی ایران در مورد اهمیت روسیه برای تهران به عنوان یک شریک در نظم جهانی چند قطبی و حمایت مسکو از ادغام ایران در نهادهای چندجانبه اوراسیا مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای نشان میدهد که روابط روسیه و ایران پایدار خواهد ماند. درحالیکه تلاشها برای احیای برجام جریان دارد، پیشبینی میشود که در دوران ریاستجمهوری رئیسی شاهد تقویت روابط روسیه و ایران باشیم. همچنین باید توجه داشت که رقابت مسکو و تهران برای نفوذ در بازسازی سوریه پس از جنگ و روندهایی همچون ادغام اوراسیا و پیوندهای هنجاری احتمالا نقش مهمی در پیشبرد همکاریهای دوجانبه بین دو کشور خواهد داشت.