گزارش رسمی از مذاکرات تهران -ریاض

ایرج مسجدی تاکید کرد که هم ایران و هم برخی کشورهای منطقه که در سال‌های گذشته درصدد تنش‌آفرینی با تهران بودند، برای رفع تنش‌ها «تمایل» نشان داده‌اند و عراق نیز تمایل دارد که این نقش را در کاهش تنش‌های منطقه‌ای ایفا کند.

روز دوشنبه نیز سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره این گفت‌وگوها تاکید کرد که ایران همواره از گفت‌وگو با پادشاهی سعودی استقبال می‌کند. روسیه نیز از این مذاکرات استقبال و آن را در راستای امنیت و ثبات در منطقه ارزیابی کرده است.

سفیر ایران در بغداد در گفت‌وگویی اختصاصی با خبرگزاری «ایرنا» بدون اشاره به نام عربستان سعودی، در پاسخ به این پرسش که آیا میانجی‌گری عراق بین ایران با کشورهای موردنظر تاکنون در عمل دستاوردی داشته یا خیر؟ گفت: «چون عملا جمهوری اسلامی ایران هنوز به نتایج روشن و پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای نرسیده، اجازه بفرمایید تا یک مقدار کار جلو برود و نتایج عملی را ببینیم.» مسجدی درخصوص اینکه استقبال طرف‌های موردنظر چگونه بوده، توضیح داد: «به‌نظر می‌رسد شرایط و محیط بین‌الملل و محیط منطقه، فضای مثبت‌تری برای حل‌وفصل برخی مشکلات بین ایران و دیگر کشورها ایجاد کرده است.»

استقبال تهران از میانجی‌گری بغداد

این دیپلمات ایرانی با بیان اینکه ایران از توسعه روابط عراق با جهان عرب حمایت می‌کند، درخصوص بحث‌های مطرح شده درباره وساطت بغداد برای تنش‌زدایی میان کشورهای منطقه تاکید کرد که ایران از هرگونه تحرکی که منجر به توسعه روابط، همکاری‌ها و نزدیکی بین عراق و کشورهای عربی، همسایه و منطقه شود استقبال و حمایت می‌کند و مشوق آن است.

مسجدی با اشاره به اینکه به اعتقاد وی بخشی از وساطت عراق برای تنش‌زدایی در منطقه برای بازیابی جایگاه سیاسی عراق در دنیای عربی و اسلامی است، افزود: «ما هم از این موضوع و محور قرار گرفتن عراق استقبال می‌کنیم و خوشحال هستیم.»

سفیر ایران در عراق تاکید کرد که اگر عراق بتواند هرگونه نقشی در جهت نزدیکی ایران با کشورهایی که یک مقداری با آنها چالش داریم یا روابطمان به سردی ‌گراییده یا همکاری‌های سیاسی با آنها متوقف شده ایفا کند، ما خوشحال می‌شویم. وی افزود: «درواقع جمهوری اسلامی ایران این موضوع را به دولت عراق بیان کرده که اگر آنها بتوانند در اینجا نقشی را ایفا کنند، تحرکی داشته باشند، تلاشی داشته باشند، ما نه تنها استقبال می‌کنیم بلکه خوشحال هم می‌شویم.»

به گفته وی این نقش می‌تواند سه‌جانبه، چندجانبه و در قالب همکار‌‌ی‌های منطقه‌ای یا نشست‌ها بین مقامات مختلف در سطوح مختلف در داخل یا خارج عراق، در جمهوری اسلامی یا در کشور ثالثی باشد.

مسجدی با تشریح این فضا گفت: «بنابراین تحرکات سیاسی عراق برای روابط این کشور با دیگر کشورها نیز می‌تواند مفید و موثر باشد.» وی با اشاره به اینکه علاوه بر عراق، کشورهای مختلف دیگری نیز برای میانجی‌گری ابراز علاقه کرده‌اند، گفت: «به هر میزان و سطح که این تلاش‌ها منجر به توسعه روابط و همکاری و دوستی بین کشورهای منطقه به‌ویژه همسایگان شود، به نفع منطقه است.» سفیر ایران در عراق درخصوص استقبال کشورهای منطقه از تلاش‌های عراق برای تنش‌زدایی در منطقه هم گفت: «شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای، فضایی را ایجاد کرده که کشورهای دیگر درصدد نزدیکی به ایران هستند.»

تاثیر مثبت بر منطقه

از سوی دیگر روز گذشته مشاور ارشد بخش برنامه‌ریزی سیاست خارجی وزارت خارجه روسیه هم گفت که مسکو از هرگونه ترمیم روابط بین ایران و عربستان سعودی استقبال می‌کند. به گزارش «ایرنا»، ماریا خوددینسکایا-گولنیشچوا در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس گفت: «هرگونه روابط نزدیک بین تهران و ریاض بر امنیت منطقه تاثیر مثبت می‌گذارد.»

وی اظهار کرد: «همان‌طور که از پایان «نزاع خانوادگی» بین قطر و گروه چهارگانه اعراب استقبال کردیم، از هرگونه روابط نزدیک بین ایران و عربستان سعودی نیز استقبال خواهیم کرد.»

به گفته این مقام روس، این امر در سوریه و لیبی و به‌ویژه در یمن پیامدهای خوبی خواهد داشت. به گزارش تاس، این دیپلمات روس با اشاره به اینکه این بهبود روابط، تاثیر مثبتی بر اوضاع امنیتی منطقه خواهد داشت، افزود: «بهبود روابط کشورهای منطقه، فرصت‌های بیشتری برای پیشبرد مفهوم امنیت در خلیج‌فارس می‌دهد و اصولا خوب خواهد بود.»

جزئیات مذاکرات به نقل از الاخبار

همچنین روزنامه الاخبار چاپ بیروت روز گذشته در گزارشی درباره این مذاکرات نوشت: «مذاکرات سری عربستان و ایران تحت حمایت بغداد برای اولین بار و پس از قطع طولانی‌مدت ارتباط برگزار شد و تهران و ریاض گفت‌وگوی استراتژیک محرمانه را درباره تمام پرونده‌های مورد اختلاف، آغاز کردند. گفت‌وگویی که انتظار می‌رود نتایج مهم آن، نقطه عطفی در منطقه باشد و بر کشورهای مختلف منطقه، به‌ویژه لبنان و یمن سایه افکند.» به گزارش پایگاه خبری «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: «براساس توافق بین سعودی‌ها، ایرانی‌ها و عراقی‌ها، قرار بر این بود که به‌دلیل بسیاری از ملاحظات دو طرف، خبر اولین دیدار مستقیم بین ریاض و تهران محرمانه بماند. با این وجود، خبر این دیدار به مطبوعات انگلیس نشت پیدا کرد. بنابراین دو طرف به‌عنوان حسن‌نیت و جلوگیری از تاثیر افشای این خبر بر مذاکرات، به سرعت خبر دیدار را تکذیب کردند، اما منابع آگاه عراقی در گفت‌وگو با «الاخبار» صحت اخبار منتشر شده در مورد این دیدار را تایید می‌کنند.» دو هیات عالی‌رتبه به نمایندگی از رهبران و نهادهای مختلف دو کشور در کاخ ریاست‌جمهوری عراق در منطقه سبز بغداد ملاقات کردند. این ملاقات درحالی انجام شد که تمام پرونده‌های مورد اختلاف، چه مربوط به روابط دوجانبه و چه پرونده‌های منطقه‌ای و در صدر آن یمن و لبنان، روی میز آنها قرار داشت.  هیات سعودی شامل ۶ نفر، از جمله مشاور عالی‌رتبه امنیتی ولیعهد عربستان و به سرپرستی خالد بن‌ علی الحمیدان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان سعودی بود. در مورد هیات ایرانی نیز گفتنی است این هیات ۵ نفره بود و ریاست آن را یک مقام عالی‌رتبه در ایران بر عهده داشت و نمایندگان کلیه نهادهای ایرانی از جمله سپاه پاسداران و نیروی قدس در آن حضور داشتند.  در مورد نتایج این نشست، اطلاعات «الاخبار» حاکی از آن است که این نشست «بسیار مثبت» بوده و از برخی انتظارات فراتر رفته است. سعودی‌ها و ایرانی‌ها تصمیم گرفتند جلسه دوم را نیز در بغداد برگزار کنند. مقرر شد جلسه بعد هفته آینده باشد و در دستور کار بغداد و دو هیات مذاکره‌کننده قرار گرفت.  طرف عراقی که مشتاق موفقیت این مذاکرات است، می‌ترسد افشای خبر در رسانه‌ها بر سرنوشت مذاکرات تاثیر بگذارد مضاف بر اینکه بغداد به دلیل نشت خبر دیدار اول به رسانه‌ها، با نارضایتی زیادی از جانب هر دو طرف مواجه شده است.

درحالی‌که دو دولت رسما این دیدار را تکذیب نکرده‌اند، روزنامه انگلیسی «فایننشال‌تایمز» که اولین بار خبر این دیدار را منتشر کرد، قول یک مقام سعودی را نقل کرد که منکر وقوع این دیدار شد، همچنین منابع ایرانی از طریق رسانه‌ها برگزاری این دیدار را انکار کردند.  منابع «الاخبار» گفتند که ایران متحدان خود در منطقه را در جریان گفت‌وگو قرار داده و برآورد اولیه تهران این است که مسیر مذاکرات «مثبت و امیدوار‌کننده» بوده به‌ویژه اینکه تهران احساس می‌کند ریاض مشتاق کاهش تنش در منطقه خلیج‌فارس است.